Hem uzak hem yakın: Kars

Şehrin 9000 yıllık bir geçmişi var. Türkiye’nin kuzeydoğusunda yer alan ve Ermenistan’a komşu olan şehrin adı, M.Ö. 130-127 tarihleri arasında Kafkas dağlarının kuzeyinden Dağıstan’dan gelerek bu bölgede yerleşen Bulgar Türklerinin Velentur boyunun Karsak oymağından geliyor. Gürcü dilindeki anlamı ise Kapışehri.

Kars kozmopolit bir yapıya sahip. Geçmişte Bagratlı Krallığı ve Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti’ne başkentlik yapmış. Bir dönem Rusya ve Osmanlı arasında sürekli el değiştirmiş; 40 yıllık Rus hâkimiyetinin sonrasında Osmanlıya iade edilse de sonradan İngilizlerin eline geçmiş.

Milli mücadele döneminde bağımsız bir hükümet kurmuş. Kentin Rus hakimiyetinde kaldığı zamanların izlerini birçok bölgenin şehir planlaması ve mimarisinde görüyorsunuz. Birbirini dik kesen, geniş, uzun caddeler ve caddelerin üzerinde, iki üç katlı, kesme taştan inşa edilen Baltık üslubuna sahip sıra sıra yapılar insana bir tarih sahnesinin içinde yürüyormuş hissi veriyor

Caddeler alabildiğine geniş ve bir uçtan bakınca neredeyse diğer ucuna kadar görebiliyorsunuz. Maalesef sonradan gerçekleşen plansız yapılaşma bu tarihi ruhu olduğu kadar şehrin özenli görüntüsünü de zedelemiş. Hele de bazı tarihi yapıların bakımsızlığı ya da bu yapıları ziyaret edenlerin bıraktığı çöpler ve duvarlarda görünen yazılar karşısında üzülmemek elde değil.

Yerleşim yerinin hemen kuzeyinde bir tepeye inşa edilmiş Kars Kalesi, Kars’ta ziyaret edilecek öncelikli yerlerden biri. 1153 yılında inşa edilen ve bulunduğu tepeden adeta şehri izleyen kale, birbirinden güzel üç tane kapıya ve uçsuz bucaksız bir manzaraya sahip. Kars Kalesi’nin bulunduğu tepenin etekleri ise gezmekle bitmeyecek tarihi yapılarla dolu.

Bunlardan biri Harakani Külliyesi. 1064 yılında Selçuklu Sultanı Alparslan tarafından yaptırılan külliye, 1579’da Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılan Evliya Cami’nin eklenmesi ile genişletilmiş. Kars Çayı üzerinde bulunan ve yine Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılmış Taş Köprü, kış aylarında çayın donması ve kar kaplı görüntüsü ile büyüleyici bir görüntü sunuyor. Ermeni Kilisesi (Havariler Kilisesi), Beylerbeyi Sarayı ve tarihi hamamlar burada ziyaret edebileceğiniz yerlerden bazıları.

Şehrin doğusunda, Kars’a 42 kilometre uzaklıkta Ermenistan sınırındaki Ani kenti ve Ani harabeleri mutlaka görmeniz gereken bir diğer yer. Harabelerde Selçuklu eserleri ile kiliseler yan yana bulunuyor. Ani’nin tarihi geçmişi çok eskilere dayanıyor.

M.Ö. 350 yıllarında kurulan kent, 10. yüzyılda Ermeni Devleti’nin başkenti olmuş. 24 farklı uygarlığın yaşamış olduğu bölge, İpek Yolu’nun duraklarından biri. 2016’da UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası ilan edilmiş. Bölgede aynı zamanda büyük bir yeraltı şehri ve Anadolu’da inşa edilen ilk cami olan Ebul Manucehr Camii de bulunmakta. Bu bölgede çok sayıda gezilebilecek cami ve kilise bulunuyor.

Kars Müzesi de ziyaret etmeniz gereken Türkiye’nin en önemli müzelerinden biri.

Her mevsim ayrı güzellikte yaşanıyor bu kentte, ama Kars denince akla ilk gelen görüntüler kar manzaraları oluyor. Kış döneminde fotoğrafçıların akınına uğrayan Çıldır Gölü görsel büyüleyiciliği ile bu açıdan başı çekiyor.

Çıldır aslında Ardahan’ın bir ilçesi. Deniz seviyesinden 2000 metre yüksekte bulunan göl, Ardahan sınırında ve pek çok dere ile besleniyor. 120 metrekarelik alanı ile Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük tatlı su gölü olması ve kuşların göç yolu üzerinde bulunması nedeniyle, göl ve çevresi kuş gözlemcilerinin de uğrak yerlerinden biri. Aralıktan nisana kadar suları buz tutuyor.

Bu dönemde mutlaka görmelisiniz. Ufuk çizgisine kadar uzanan, uçsuz bucaksız bir sessizliğin ve beyazlığın tam içinde bulunmak, yaşanması gereken bir deneyim.

Hava koşulları uygun olursa Çıldır Gölü’ne iki kilometre uzaklıktaki Şeytan Kalesi’ni de ziyaret edebilirsiniz.

Doğa severler ve kuş gözlemcileri için Kars’ta irili ufaklı birçok göl bulunuyor. Kuyucuk Gölü bunlardan biri. Kars’ın Akyaka ilçesi yolu üzerinde bulunan gölde iki yüzden fazla kuş türü bulunuyor.

Kars’ta çoğunlukla hamur işi yiyeceksiniz. Korkmayın oldukça memnun kalacaksınız. Özellikle hamurdan yapılan kete yörede en çok sevilen yiyeceklerden biri. Hangel denen kıymasız mantı, un çorbası hörre mutlaka denemeye değer. Kars’a havayolu ile şehrin Harakani Havalimanı’ndan gidebileceğiniz gibi, karayolu ya da son yılların gözdesi treni tercih ederek keyifli bir yolculuk yapabilirsiniz.

https://www.instagram.com/suhaderbent/