Çevreyi koruma amacıyla şirketlerden alınmasına karar verilen geri kazanım bedelinin faturası tüketiciye çıktı. Muhatap firmalar, oluşacak ek maliyetin fiyatlara yansıtılacağını belirtiyor.
Devletin daha önce geri dönüşüm ile alakalı olarak aldığı ‘Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu’ bedeline ek olarak şimdi de ‘Geri Kazanım Katılım Payı’ adında ek bir bedel alması üreticiyi rahatsız etti. Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı’nın “Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ”i Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla birlikte lastik, akümülatör, pil, madeni yağ, bitkisel yağ, elektrikli ve elektronik eşya, ilaç ile plastik, metal, cam ve ahşap ambalajlar üzerinden ek bir bedel alınıyor.
Dünya'dan Osman Kılıç'ın haberine göre, bu ürünlerde firma ister ithal etsin ister kendi üretsin, ürünü piyasaya sürünce kilo, adet veya kutusu başına bir vergi ödeyecek.
Bu yeni kanunla ek bir yükün altında kalacaklarını söyleyen Elita Gıda Genel Müdürü Yüksel Erdoğan, “Bu da bizden çok tüketici tarafına yansıyacaktır. Biz yağ üreticisiyiz. Bizde tüketiciye yansıyacak zam oranı kilogram başına yüzde 1.5 ila 2 civarında olacak. Bu da enflasyonu körükleyecek” diye konuştu.
“Hem ÇEVKO hem bu olmaz”
Bu kanunun net olmadığını dile getiren Erdoğan, “Biz daha önce ÇEVKO’ya bir bedel ödüyorduk. Bununla birlikte ÇEVKO mu yoksa ‘Geri Kazanım Katılım Payı’ mı olacak bununla ilgili bir muallak söz konusu” şeklinde konuştu. Her ikisinin uygulanmasının doğru olmayacağını söyleyen Erdoğan, “Bunların bir sınıflandırmaya konması gerekiyor. Bununla ilgili de karşılıklı görüşmeler devam ediyor” ifadesini kullandı. Bu kanun sonrası düşünülen depozito sistemiyle ilgili de konuşan Erdoğan, “Depozito sisteminde ise bizim durumumuz cam şişeli ürün satanlar gibi kolay değil. Bu durumun elektronik makinelerle yapılması da bizim açımızdan uygun değil, çünkü ambalajları ayrıştırmamız mümkün değil” dedi.
Devletin önceden çevre ile alakalı ambalaj atıklarıyla ilgili bir mevzuatı yürürlüğe koyduğunu hatırlatan PAGEV Başkanı Yavuz Erdoğlu şöyle konuştu: “Bu, ambalajı piyasaya sürenden bedel alınarak, bu atıkların toplanması için katkı şeklindeydi. Devlet bunu direkt kendisi istemiyordu, kullanılan ambalajın gramajı karşılığında geri dönüşüm organize edilmesini istiyordu. Firmalar da bunları ÇEVKO gibi yetkilendirilmiş kuruluşlarla sağlıyordu. Şimdi ise devlet buna ek olarak ayrıca piyasaya sürülen belli malzemeler için yeni bir bedel ortaya koydu. İstediği ise çevre ile bağlantılı bulduğu ürünler üzerinden ek bir bedel talep etmesi durumudur. Bunun en önemli farkı fiyatının çok yüksek olmasıdır.”
Bu bedelin ürünü piyasaya sürenden alınacağını vurgulayan Eroğlu, “Eski mevzuatta istenilen pay 1 lira ise bu yeni kanunla rakam 7-8 liralara çıkmış durumda” diye konuştu. Bu kanunla yükümlü firmaların durumdan çok mustarip olduğunu söyleyen Eroğlu, “Firmalar fiyatların yüksek olduğunu söylüyor. Ayrıca devlete bu ücretin nakit olarak ödenmesi de onları sıkıntıya sokuyor” dedi.
“Maliyetlerimizi artıracak”
Özen Grup İcra Kurulu Başkanı Cemal Özen ise “Geri Kazanım Katılım Payı, maliyetlerimizi yüksek oranda artıracaktır” açıklamasında bulundu. Kanunla bağlantılı olarak gelecek yıl yürürlüğe girecek depozito sistemiyle ilgili de konuşan Özen, “Depozito sistemine geçilmesi için bizim toparlanmamız ve sisteme ayak uydurmamız için altyapımızın ayarlanması lazım” ifadesini kullandı. Bunun da ilk aşamada maliyetleri artıracağını söyleyen Özen, “Biz bunu daha önce birkaç belediye ile yönetmek istedik fakat süreç olumlu işlemedi. Bizim depozito ile ilgili düşündüğümüz şey makine sistemiydi, yani makine tüketiciye geri dönüşüm karşılığı bir ücret ödeyecekti ama olmadı. Makinelerin fiyatı çok yüksek fakat eğer böyle bir sistem düşünülüyorsa devlet bu makineleri bize sağlayabilir” şeklinde konuştu.
“Kanundan en çok marketler etkilenecek”
Geri Kazanım Katılım Payı’nda plastik tarafında daha çok poşet satan marketlerin mükellef olacağını aktaran Dünya gazetesi yazarı Nevzat Saygılıoğlu, “Bin kilo poşet tüketen bir market ortalama 150 lirayı vergi dairesine yatıracak. Bunlar bütçeye gidiyor” dedi. Saygılıoğlu şöyle devam etti: “Lastik, akümülatör, pil, madeni yağ, bitkisel yağ, elektrikli ve elektronik eşya, ilaç ile plastik, metal, cam ve ahşap ambalaj ürünlerde de ister ithal etsin ister kendi üretsin, ürünü piyasaya süren firmalar ürünlerin kilo, adet veya kutusu başına bir vergi ödeyecekler. Bu durum fiyatlara her halükarda yansıyacaktır.”
Bu yeni sistemin en çok maliyetleri yükselteceğini söyleyen Aroma Meyve Suları Yönetim Kurulu Başkan Vekili Mahmut Atom Duruk, “Bugün için bunun bize etkisi yüzde 2 civarı ama bunun da artırılması yönünde bir karar var” dedi. Bu projenin belediyelerle yönetilmesi gerektiğini dile getiren Duruk, “Çevre Bakanlığı yukarıdan girdiği için çok da başarılı olacağı kanaatinde değilim” şeklinde konuştu. Bunun çevreye kullanılacağını düşünmediğini söyleyen Duruk, “Bizde şu an için bir zam var, maliyet ne ise tüketiciye yansıyacaktır. Şu an için yüzde 5 zam yaptık fakat bu tüketiciye en az yüzde 10 civarında yansıyacaktır” ifadesini kullandı. İlerisi için düşünülen depozito sistemiyle ilgili de konuşan Duruk, “Depozito ile ilgili sisteme geçebileceğimizi de hiç zannetmiyorum, bunlar tamamen teorik bilgiler ” diye konuştu.