ABD Dışişleri Bakanı Pompeo, Güney Kıbrıs lideri Anastasiadis'i arayarak 33 yıllık ambargonun kaldırıldığını bildirdi. Bu görüşmenin ardından ise ambargonun kaldırılması ABD'li yetkililer tarafından kamuoyuna açıklandı. Ambargonun kaldırılmasına Türkiye'den "Bu kararın Kıbrıs meselesinin çözüme kavuşturulması yönündeki çabaları olumsuz etkileyeceği de muhakkaktır" yanıtı verildi.
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de yaşadığı sıcak günler devam ederken ABD’den şaşırtıcı bir haber geldi. “2020 Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası” olarak bilinen savunma bütçe tasarısına 2019 yılının sonlarında koyulan bir madde ile Güney Kıbrıs’a uygulanan 33 yıllık silah ambargosunun kaldırılabileceği mesajı verilmişti. Ancak ambargonun Doğu Akdeniz’de Türkiye ile Rumların yaşadığı fikir ayrılıklarına denk gelmesi dikkat çekti.
“DOĞU AKDENİZ GÜNDEMİNDEN BAĞIMSIZ”
Ekathimerini haber sitesinin haberine göre, 33 yıllık silah ambargosunun kaldırılmasını bizzat ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo telefonla Güney Kıbrıs Rum yönetimi lideri Nicos Anastasiadis’i arayarak bildirdi. Görüşmenin ardından ABD’li yetkililerin bazı Yunan gazetecilere haberi duyurduğu ifade edildi. Haberde ambargonun kaldırılmasının sadece ölümcül olmayan silahlar için geçerli olacağı vurgulandı. Ayrıca ambargonun şimdilik bir yıl boyunca kaldırılacağı ancak istenirse daha sonra bu sürenin uzatılabileceği belirtildi. ABD yetkililerin Yunan basınına, ambargonun kaldırılmasının Doğu Akdeniz’deki gündemden bağımsız olduğunu ifade ettiği de haberde yer aldı. Haberin kamuoyuna açıklanmasının ardından bir tweet atan Rum lider Anastasiadis, ambargonun kaldırılmasını memnuniyetle karşıladıklarını ifade etti.
TÜRKİYE’DEN ABD’YE TEPKİ
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklama şu ifadeler yer aldı:
- ABD'nin Kıbrıs Rum Yönetimine yönelik silah ambargosunun kaldırılması yönünde bugün (1 Eylül) açıkladığı karar Ada'daki iki halk arasındaki eşitliği ve dengeyi yok saymaktadır.
- Bu kararın Kıbrıs meselesinin çözüme kavuşturulması yönündeki çabaları olumsuz etkileyeceği de muhakkaktır.
- Doğu Akdeniz'de gerginliğin azaltılması amacıyla çaba harcanan bir dönemde, ABD'nin bölge barış ve istikrar ortamını zehirleyen bu tür bir kararın altına imza atması müttefiklik ruhuyla da bağdaşmamaktadır.
- ABD'nin bu kararını gözden geçirmesini, bölgede barış ve istikrarın tesisi için mevcut çabalara destek vermesini bekliyoruz.
- Aksi takdirde Türkiye, garantör ülke olarak, hukuki ve tarihi sorumluluğuna uygun olacak şekilde Kıbrıs Türk halkının güvenliğini garanti altına alacak gerekli mukabil adımları kararlılıkla atacaktır.
KKTC’DEN DE AÇIKLAMA GELDİ
KKTC Başbakan’ı Ersin Tatar ise açıklamasında şunları kaydetti:
- ABD'nin Rum tarafına silah satışı kısıtlamasını 1 Ekim 2020'den 30 Eylül 2021 tarihine kadar kaldırması yanlış bir karardır. Bölgedeki Rum- Yunan tahriklerinin arttığı bir dönemde böyle bir karar alınması ABD gibi BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi bir ülkeye yakışmamıştır.
- Bu kararın barışa değil, Rum tarafının uzlaşmazlığına katkı sağlayacağı açıktır. ABD'yi kınıyor, derhal bu yanlıştan dönmeye davet ediyorum. Ancak herkes şunu bilsin ki, Türkiye ve onun desteklediği KKTC asla haklarından vazgeçmeyecektir.
- Yapılması gereken gerginliği artırmak değil gerçekleri görerek barış yoluna gelmektir.
AMBARGONUN TARİHİ
ABD, Kıbrıs’ta meydana gelen ve adada yaşayan Türklerin varlığını tehdit eden Rum ayaklanmalarının ardından Türkiye tarafından 1974’te başlatılan Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasında hem Türkiye’ye hem de o zamanki adıyla Kıbrıs Cumhuriyeti’ne silah ambargosu uygulama kararı almıştı. Türkiye’ye uygulanan silah ambargosu 1977 yılında ABD Başkanı Jimmy Carter tarafından kaldırılmıştı. ABD, 1987 yılında bütün adayı kapsayacak şekilde yeni bir ambargo kararı almış ve bu kararla Rum çoğunlukla Türk azınlığın barışçıl şekilde adada yaşamasını tasarlamıştı.