6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen ve asrın felaketi olarak nitelendirilen depremlerin ardından, afet bölgesinde yürütülen çalışmalar aralıksız devam ediyor. Afetzedelerin yaralarını sarmak için ekipler durmaksızın çalışırken, özellikle Hatay'ın Antakya ilçesinde hasarlı binaların yıkımı sırasında yeterince dikkatli davranmayan operatörler, hem toz problemlerine hem de sağlığa zararlı asbest riskine neden olabiliyor. Hatay'da deprem sonrası çöken 311 bin bağımsız konutun ardından hafriyat çalışmaları sürerken, hava kirliliği göstergesi olan PM10 düzeylerine ilişkin yapılan araştırmalardan endişe verici sonuçlar elde edildi.
EN KİRLİ İLÇE İSKENDERUN
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ait hava kalitesi izleme istasyonlarının verilerinin kullanıldığı araştırma, 6 Şubat 2023 ile 30 Eylül 2023 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Bu araştırmada, Hatay'da en kirli havaya sahip ilçenin İskenderun olduğu belirlendi. Mart 2023 sonrasında tüm istasyonlardan elde edilen verilere göre, il genelinin %37.7’sinde PM10 ölçümlerinin limitlerin üzerinde olduğu tespit edildi. Aşım yüzdeleri aylara göre şu şekilde sıralandı: Ağustos %57.8, Nisan %48.2, Mart %47.8, Şubat %42.6, Temmuz %35.7, Mayıs %31.8, Eylül %25.2 ve Haziran %18.
NİSAN'DA TAVAN YAPTI
İstasyonlar bazında aşım sayılarına bakıldığında, İskenderun Düzce Merkez istasyonunda %78.8, Samandağ istasyonunda %38.6, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi'nde %21.9 ve İskenderun istasyonunda %10.6 aşım tespit edildi. Aşımın en fazla olduğu ay ise İskenderun Merkez’de %85.7 ve Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi istasyonunda %48.1 ile Nisan ayı olarak kaydedildi.
DSÖ LİMİTLERİ AŞILDI
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Tayfur Ata Sökmen Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı’ndan Mehmet Erdem, Tacettin İnandı, Nazan Savaş ve Seçil Bal Cilli tarafından gerçekleştirilen araştırma sonucunda şu bulgular elde edildi: "En fazla aşım olan ay Ağustos olup, İskenderun Düzce Merkez istasyonu PM10 ortalaması 83.9 mikrogram/metreküp olarak kaydedilmiştir. Hatay'da deprem sonrası incelediğimiz dönemin üçte birinden fazlasında 24 saatlik PM10 düzeyleri DSÖ öneri limitlerini aşmıştır. Deprem sonrası PM10 düzeyleri, halk sağlığını tehdit eden önemli etkenlerden biridir."
MASKE TAKMALILAR
PM10 düzeylerinde belirgin bir mevsimsel trend gözlemlenmemiştir. Hava kalitesi ölçüm istasyonlarının, diğer binalar gibi depreme dayanıklı olması önemlidir. Bu istasyonların, nüfus yoğunluğunun fazla olduğu bölgelere yakın konumlandırılması, halk sağlığı sorunlarını belirlemek açısından kritik öneme sahiptir.
"Depremzedelerin, rüzgar yönü de dikkate alınarak, enkaz kaldırma işlemlerinin oluşturduğu tozdan etkilenmeyecek şekilde geçici ve kalıcı yerleşim yerlerine yerleştirilmeleri gerekmektedir. İnsan faaliyetleri nedeniyle oluşan tozun ıslak çalışma yöntemi ile kontrol altına alınması, moloz taşıyan kamyonların üzerinin branda ile kaplanması ve yolların temizlenmesi, bu süreçte çalışanların maske gibi kişisel koruyucu önlemlere dikkat etmesi, halk sağlığı risklerini azaltma açısından büyük önem taşımaktadır."