Yapılan yeni bir çalışma, iklim değişikliğinin insan sağlığına yönelik tehditlerinin rekor düzeye ulaştığını gözler önüne serdi. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ile ortaklık içinde geliştirilen Lancet Sağlık ve İklim Değişikliği Geri Sayım 2024 Raporu, 57 akademik kurum ve Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşundan 122 uzmanın katkılarıyla hazırlandı. Rapora göre, iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerini izleyen 15 göstergeden 10'u yeni rekorlara ulaşmış durumda.
KÜRESEL KRİZ VE AŞIRI HAVA OLAYLARI
Dünya, 2023 yılını kalıcı kuraklıklar, ölümcül sıcak hava dalgaları ve yıkıcı orman yangınları gibi iklim olaylarının etkileriyle kayıtlara en sıcak yıl olarak geçti. Geçen yıl, insanlar ortalama 50 gün daha fazla aşırı sıcaklıklara maruz kaldı ve bu durum, 65 yaş üstü bireylerde sıcaklığa bağlı ölümlerin %167 oranında artmasına neden oldu. Ayrıca, aşırı sıcaklar nedeniyle 512 milyar potansiyel iş gücü kaybı yaşandı.
SU KİRLİLİĞİ VE GIDA GÜVENSİZLİĞİ
Son 10 yılda, küresel kara alanının %61'inde aşırı yağış vakalarında artış gözlemlendi. Bu durum, sel, bulaşıcı hastalıklar ve su kirliliği risklerini artırdı. 2022 yılında sıcak hava dalgaları ve kuraklıklar nedeniyle 124 ülkede 151 milyondan fazla insan gıda güvensizliği yaşadı. 2019-2023 yılları arasında aşırı hava olaylarından kaynaklanan ekonomik kayıpların toplam değeri ise 227 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.
BULAŞICI HASTALIKLARDA ARTIŞ
İklim değişikliğinin etkisiyle, sivrisinek kaynaklı bulaşıcı hastalıkların yayılmasında iklimsel uygunluk artmış durumda. 2023'te, 80'den fazla ülkede tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 5 milyonun üzerinde dang virüsü vakası bildirildi. Raporda, hükümetlerin ve şirketlerin fosil yakıtlara yaptıkları ısrarlı yatırımların, emisyonların tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmasına neden olduğu belirtildi.
TÜRKİYE'DE İKLİMİN ETKİLERİ
Türkiye’de de iklim değişikliği ciddi sağlık tehditleri oluşturuyor. 2014-2023 döneminde her bebek ve 65 yaş üstü bireyler ortalama 14,8 gün ve 13,7 gün sıcak hava dalgasına maruz kaldı. 2023 yılında bu süre sırasıyla 24,8 gün ve 21,9 güne yükseldi. 2019-2023 döneminde ülke topraklarının %82,7'si en az bir ay, %43,3'ü en az üç ay ve %11,7'si en az altı ay aşırı kuraklık yaşadı.
UZMANLARDAN UYARI
Lancet Geri Sayım İcra Direktörü Marina Romanello, iklimle ilgili eylemsizliğin sağlık üzerindeki tehditleri arttırdığına dikkat çekti. Romanello, "Fosil yakıtların durmaksızın genişlemesi ve sera gazı emisyonlarının rekor seviyelere ulaşması, sağlıklı bir geleceği daha da ulaşılmaz hale getiriyor." ifadelerini kullandı. Lancet Countdown Eş Başkanı Anthony Costello, kaynakların fosil yakıt temelli ekonomiden sıfır emisyonlu bir geleceğe doğru kaydırılması gerektiğini vurguladı.