İliç’teki Çöpler Altın Madeninde meydana gelen heyelanın üzerinden 45 gün geçti.
Dokuz işçi göçük altında...
Artık onlardan söz edilmiyor.
Resmen unutulmaya terk edildiler.
Bilirkişi raporunda 9.701.356 metreküplük bir hafriyattan söz ediliyor. İşçileri bu yığında bulabilmek yılları bulabilir.
15 Mart tarihli bilirkişi raporu savcılığa gönderildikten sonra Jeoloji Mühendisi Ali Rıza Kalender tutuklandı.
Tutuklu sayısı dokuza ulaştı.
Bu raporda, kusursuz bulunan Kıdemli İş Güvenliği Mühendisi Gizem Gazcı’nın savcılık ifadesi, çatlakların bir gün önce başladığını, "Yığın liçine solüsyon vermeyi kestik" denildiği halde vermeye devam edildiğini, riskli olduğu halde alana girildiğini ve dahası, gelmekte olan felaketin, "Paniğe gerek yok" diyerek, hafife alındığını ortaya koyuyor.
GECE FARK EDİLMEDİ
Gazcı’nın 14 Şubat’ta jandarmada verdiği ifadeye göre...
13 Şubat’ta, her zamanki saatte mesaisine başladı.
Saat 08.53.
Yığın Süpervizörü Kenan Öz aradı.
"Alanda çatlaklar var. Kontrol edin" dedi.
Gazcı, Çevre Mühendisi Recep Çalı ile alana gitti.
Çatlakları kontrol ederek, fotoğraflarını çekip şefi Burak Artal’a iletti.
Daha büyük çatlakların olduğu alanın girişini iş makinalarının kapattığını gördüler. Tam ofise geri döneceklerdi ki...
Mühendis Kaan Murat Akpolat, Gazcı’yı aradı.
"Proje departmanının çalıştığı alanda Başmühendis Murat Bayraktar ile birlikteyiz. Buradan alan daha net görünüyor" dedi.
Gazcı ve Çalı, onların yanına gitti.
Gazcı’nın ifadesinden:
"Bayraktar, gece kimse olmadığı için çatlakların gündüz vardiyasının ilk kontrollerinde fark edildiğini, dünki radar raporunda bir uygunsuzluğun gözükmediğini bildirdi. Radardan, limitler dışında hareketlilik olup olmadığı ile ilgili uyarı gelmediğini söyledi. Çalışanların alandan çıkarılması, net çalışmaların durdurulması gerektiğini konuştuk."
İş durduruldu.
SOLÜSYON VERMEYE DEVAM ETTİLER
Gazcı, Bayraktar’a yolda gördüğü çatlaklardan bahsetti, alanın daha geriden kapatılması gerektiğini söyledi.
Gazcı:
"Alana solüsyon verilmemesi gerektiğini söyledik. Solüsyonu kapattıklarını ve vermediklerini söyledi."
Ofise döndüler.
Saat 10’da yeniden alana gitmeye karar verdiler.
Yolun iş makineleriyle kapatıldığını gördüler.
Bayraktar’ın öncülüğünde kapatılan alanı geçtiler.
İş makinaları çatlakların olduğu yolu kapatmıştı.
Gazcı:
"Artal’a girmemizin güvenli olup olmadığını sordum. Kendisi Bayraktar’a sorduğunu ve bir sorun olmadığını söyledi. Solüsyon verilmeye devam edildiğini gördüm. Bayraktar’a ‘Kesildiğini söylemiştiniz ama hala veriliyor’ dedim. Solüsyonu kapatamayacaklarını, kapatırlarsa havuzların taşacağını söyledi."
GÜVENLİ DEĞİLMİŞ
Gazcı, Süpervizör Soysal Doğan’a "Bu çatlaklar normal mi" diye sordu.
Gelen yanıt, ürkütücüydü.
Gazcı:
"Bunların normal olmadığını, şimdiye kadar bu tarz çatlakların olmadığını söyledi. Alana girmememiz gerektiğini söyledi. Artal’a güvenli olmadığını söyledim. O da Genel Müdür Yardımcısı Iain Guille’ye alanın güvenli olmadığını, çıkmamız gerektiğini söyledi. Hep beraber çıktık."
Gazcı ve beraberindekiler alanı daha iyi gören güvenli noktaya gitti.
Gazcı, Akpolat’a "Siz bana solüsyon verilmediğini söylemiştiniz ama veriliyor" dedi.
Akpolat, "Guille’ye söyleyeceğim. Onay verirse kapatacağım" dedi.
Guille’nin talimatı üzerine solüsyon kesildi.
Fakat artık iş işten geçmişti.
‘PANİK YAPMA’ DEMİŞLER
Şefi Burak Artal, öğleden sonra Gazcı’yı çağırdı.
Bayraktar’la görüştüğünü söyledi.
Gazcı’ya şöyle dedi:
"Bayraktar Ali Rıza Kalender ile görüşmüş. (Kalender) maden operasyonlarında benzer hareketliliğin olduğunu, bunların kayma değil oturma olduğunu söylemiş. Burak şef de ‘Madenciden daha iyi bilecek değiliz, onların hep yaşadığı durumlarmış, o yüzden panik yapmamıza gerek yok. Şu an için sorun yokmuş dedi."
Gazcı’ya göre saat 15.15’te toplantı olacaktı.
Toplantı beklenirken...
Saat 14.28’de heyelan meydana geldi.
ÇATLAKLAR GECE BAŞLADI
13 Şubat’ta, alanda çatlaklar fark edildikten sonra saat 10.25’te ilk e-mail gönderildi.
E-mailde "Hep Leach bölgesi Erişim yolları kapatılmıştır" denildi.
Saat 13.02’de ikinci e-mail gönderildi.
Jeoloji Mühedisi Ali Rıza Kalender tarafından yazılan e-mailde "Dündem beri ani yerleşmeler meydana geldi" deniyor. Bu ifade çatlakların bir gün önce başladığını düşündürüyor.
E-mailde şu ifadeler yer alıyor:
"Heap Leach’in güney batısında liç 32 ve liç 25’te aşırı ve ani materyal yüklenmesi nedeniyle bir ivmelenme gözlemlenmiştir. Özellikle son 2 liçte radar tarafından yapılan analizde yer değiştirme oranı 90 mm’ye yaklaşmıştır.
Dünden beri ani yerleşmeler meydana geldi. Yığılan malzeme sınırlarında genişleme ve çatlaklarda açılma tespit edildi. Hareket hızını yavaşlatmak için yığınlama işlemleri durdurulmalıdır. Çatlaklar çimento ile kapatılmalıdır. Hareket hızı kabul edilebilir seviyelere (günde 20mm altına) düşene kadar yığınlama işlemlerinin durdurulması önemlidir."