Mart-Aralık 2019 arasında dört döneme yayılarak yapılan çalışmada İstanbul’da en fazla kullanılan uyuşturucu türü ve uyuşturucunun en yoğun kullanıldığı bölgeler tespit edildi.
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Adli Bilimler Enstitüsü'nden Selda Mercan, Faruk Aşıcıoğlu ve Merve Kuloğlu Genç öncülüğündeki araştırmacılar, Asya ve Avrupa yakalarını içeren ve toplamda İstanbul’un yüzde 90’ına hizmet eden 14 atık su tesisinden örnekler aldı. Araştırmacıların Water Research Dergisi’nde yayınlanan 'Investigation of Temporal Illicit Drugs, Alcohol And Tobacco Trends İn Istanbul City: Wastewater Analysis of 14 Treatment Plants'* (İstanbul’da Geçici/Zamana Bağlı Yasadışı Uyuşturucu, Alkol Ve Tütün Eğilimlerinin Araştırılması: 14 Arıtma Tesisinin Atık Su Analizi) isimli makalesi 2021’de yayınlandı. 14 tesisten 9’u Avrupa Yakası’ndan, 5’i Anadolu Yakası’ndan seçildi. Örnekler Mart 2019’dan Aralık 2019’a kadar üç aylık periyotlarla, her periyot için birbirini takip eden 7 gün boyunca (24 saatlik dilimde) toplandı ve bozulmamaları için önlemler alındı. Duvar’da yer alan habere göre, tesislerden alınan örnekler ve dönemler karşılaştırıldığında EU 7 tesisinin olduğu bölgede dönemsel olarak AMP kullanımı diğer bölgelere göre daha fazla. Eroin kullanımının en çok olduğu bölgeler EU-1, EU-6-9 ve AS-2. Kokain kullanımında ise haziran döneminde EU 7 ve eylül döneminde EU 1 ön sırada yer aldı. İstanbul’da en fazla tüketilen uyuşturucu olan esrar EU 7 bölgesinde diğer bölgelerden fazla tüketildi.
ESRAR VE EROİN EN FAZLA TÜKETİLEN UYUŞTURUCULAR
Araştırmada İstanbul’da eroin, kokain, AMP, esrar gibi maddelerin kullanımına bakıldı. Araştırma sonucuna göre, İstanbul’da en fazla tüketilen uyuşturucu türü esrar. Onu eroin takip ediyor. AMP ise şehirde en az kullanılan uyuşturucu türü. Öte yandan araştırma sonuçları ayrıca, ulusal ölçekte uyuşturucu bağımlılığı tedavisi için başvuranların kullandıkları uyuşturucu türüne göre sınıflandırıldığında bağımlıların yüzde 60’ının eroin tedavisi, yüzde 11’inin esrar, yüzde 10’unun metamfetamin tedavisi için başvuru yaptığını söylüyor. Yatarak tedavi gören hastaların ikamet ettiği iller incelendiğinde; tedaviye başvuranların yüzde 22,5'lik oranıyla birincilik İstanbul’a ait.
ESRAR KULLANIMINDA İSTANBUL DÜNYADA İKİNCİ SIRADA
İstanbul’da yapılan bu araştırma, dünya genelinde kalabalık şehirlerdeki uyuşturucu kullanımı konusunda da fikir veriyor. Araştırmada İstanbul ile aralarında Barcelona, New York, Pekin, Berlin gibi metropollerin olduğu şehirler, kullanılan uyuşturucu türü ve oranı üzerinden karşılaştırıldı. Varılan sonuçlara göre esrar kullanımında İstanbul 10 şehrin yer aldığı listede, tüketim oranına göre Barcelona’dan sonra ikinci sırada yer aldı. Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi 2019 Raporu’na göre, tıpkı İstanbul’da olduğu gibi Türkiye’de de en fazla kullanılan uyuşturucu esrar. Öte yandan kokain tüketimi açısından İstanbul diğer şehirlerin gerisinde yer alıyor. Bu kategoride en düşük tüketimin olduğu şehirlerse Helsinki, Zagreb, Adana ve Çin’in mega kentleri. İstanbul, New York’tan sonra eroin kullanımında ikinci sırada.
2019’DA 90 TON ESRAR YAKALANDI
Araştırmada ortaya çıkan çarpıcı bir diğer konu da yapılan operasyonlarla kullanılan uyuşturucu türleri arasındaki ilişki. Türkiye’de uyuşturucu taşımacılığına dönük operasyonlarda 2019’da yaklaşık 9 milyon tablet MDMA ele geçirildi. Bu sayı, Avrupa kıtasının genelinde ele geçirilen MDMA’dan çok yüksek. Benzer biçimde 2016-2019 arasında yapılan operasyonlarla ele geçirilen METH oranında da ciddi artış var. Yalnızca 2019’da Türkiye’de 1042 kg. METH ele geçirildi, bu sayı bir önceki yılın iki katı. Aynı dönemde Türkiye’de kullanılan METH oranında yükseliş olması önemli bir veri. Son olarak en yüksek tüketim oranına sahip olan esrar ve yetkililer 2019’da 90 ton esrar ele geçirdi. Bu veriler dikkate alındığında araştırmaya göre İstanbul, sadece uyuşturucu tüketiminin en yüksek olduğu metropollerden değil, yanı zamanda küresel uyuşturucu trafiğinde önemli bir geçiş noktası. *F Asicioglu , M Kuloglu Genc , T Tekin Bulbul , M Yayla , SZ Simsek , C Adioren , S Mercan , “Investigation of temporal illicit drugs, alcohol and tobacco trends in Istanbul city: Wastewater analysis of 14 treatment plants”, Water Research, n.190, 2021, 116729.