Artan borçlar ve yükselen faiz oranları, merkezi yönetim bütçesindeki faiz giderlerini hızla artırıyor. İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) yayımladığı "Türkiye’nin İsraf Karnesi" raporunda, faiz giderleri israf kalemlerinden biri olarak öne çıkıyor. Rapora göre, kamunun 2015 yılında 53 milyar lira olan faiz ödemesi, 2024 yıl sonu bütçe hedeflerine göre 1 trilyon 254 milyar liraya yükselecek. Bu, faiz giderlerinin son dokuz yılda 23.6 kat arttığını gösteriyor.
Raporda, "Artan merkezi yönetim bütçesi açıkları borçlanma ihtiyacını artırmıştır" denilirken, 2022 Temmuz ayında 3 trilyon 620 milyar lira olan merkezi yönetim borç stokunun, 2024 Temmuz itibarıyla 8 trilyon 106 milyar liraya çıktığı, bu iki yılda borç stokunda yüzde 127,87 oranında bir artış yaşandığı belirtiliyor.
BORÇ, FAİZ GİDERLERİNİ ARTIRIYOR
Borç stokundaki artışın faiz giderlerini de tetiklediğine dikkat çekilen raporda, 2024 Merkezi Yönetim Bütçesi'nde yer alan faiz harcama hedefinin, 2019 yılında gerçekleşen faiz ödemesinin 12,5 katı olduğu vurgulanıyor. Faiz ödemelerinin kamu yararına yapılan yatırımların önüne geçtiği belirtilerek, faiz harcamalarının vergiler üzerindeki en büyük israf kalemi olduğu ifade ediliyor.
VERGİLERİN BÜYÜK KISMI FAİZE GİDİYOR
2016 yılında toplanan her 100 liralık verginin 10 lira 95 kuruşu faiz ödemelerine giderken, bu oran 2024 yılında her 100 liranın 16 lira 93 kuruşuna çıkacak. 2023'te faiz giderleri yüzde 117 artarak 674.6 milyar lira olmuş ve toplam vergi gelirlerine oranı yüzde 14.99 olarak hesaplanmıştı. 2024'te ise 7.4 trilyon liralık vergi geliri hedeflenirken, bunun 1.25 trilyon lirasının faiz giderlerine ayrılması öngörülüyor.