İstanbul Beykent Üniversitesi 4’üncü Uluslararası Sağlık Bilimleri Araştırma Günleri Kongresi gerçekleştirildi. Kongrede ‘Çocuk İhmali ve İstismarı’ konusunu ele alan Adli Tıp Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Şevki Sözen, çocuk dikkatsizlik ve istismarının her toplumda olduğu gibi Türkiye’de de güncelliğini koruduğunu belirtti. Çocuk istismarı sayısı gittikçe artıyormuş gibi gözükse de aslına bakarsak farkındalığın arttığının altını çizen Sözen, "Çocuk istismarı bir tıbbi tanıdır. Dolayısıyla biz bu tıbbi tanıyı koyduktan sonra daha gerçek sayılar ortaya çıkıyor. Bu nedenle sayılardaki artış gittikçe netleşiyor" dedi.
"İSTİSMAR TEK BOYUTLU DEĞİL"
Çocuk istismarının tek boyutlu olmadığını söyleyen Sözen, "Fiziki ve cinsel istismar, ekonomik istismar, duygusal istismar ve dikkatsizlik vardır. Aslında bunların hepsini birbirinin içerisinde görürsünüz. Yani çocuk fiziksel istismara uğruyorsa o çocuk ihmale de duygusal istismara da uğruyordur. Ayrıca fiziksel ve duygusal istismara ve ihmale uğrayan bir çocuğun cinsel istismara uğrama oranı, böyle istismar geçmişi olan diğer çocuklardan 3-7 kat daha fazladır" dedi.
"ÇOCUĞUNUZU ÜRKÜTMEDEN DİNLEYİN"
Prof. Dr. Sözen, anne babalara çocuklarını istismardan koruyabilmeleri için çeşitli uyarılarda bulunmuş oldu. Çocuklara ‘hayır’ diyebilmesini öğretmeleri gerektiğini vurgulayan Sözen sözlerini şu şekilde sürdürdü:
"Kendi bedenlerinin özel olduğunu ve kendi bedenleri üzerinde hiç kimsenin hiçbir tasarrufta bulunamayacağını öğretmek zorundayız. Lütfen çocuklarınız size ‘kendi bedenleri üzerinde istemedikleri bir davranışta bulunan bir kişi olduğunu ve böyle bir eyleme uğradıklarını’ söylediklerinde çocuğu suçlamayın. Baskı yapmayın ya da ‘bunu yapan kişi kim, hadi hemen söyle de ona gününü göstereyim’ gibi cümleler kurmayın. Çocuğu ürkütmeden sakince kulak verin. Çünkü çocuğunuz ama güvenli ortamda ve sizin başınıza bir şey gelmeyeceğinden emin olunca vakası net ve anlamlı bir şekilde size ifade edebilir."
EKMEĞİNE YAĞ SÜRMEYİN
İstismarcıların çoğu zaman çocukların en yakın çevresinden çıktığını belirten Sözen, "Çocuklara karşı yaptıkları eylemlerde küçük küçük başlarlar. Önce onlar da çocuğun itimatını kazanmaya çalışır. Çocuk susacak mı ya da bağıracak mı, nasıl bir tepki gösterecek bilemedikleri için önce küçük bir davranışta bulunur. Çocuk bu davranışı daha başındayken yakalayıp bunun bir istismar olduğunu ya da adını koyamasa da bunun kendi bedeni üzerinde istemediği bir davranış olduğunu fark edip aileye gelip söylediğinde o zaman siz ona destek olabilirsiniz. Ama çocuğunuz bu vakası anlattığında çok büyük tepki verirseniz çocuğunuz ikinci kötü davranışta korkacak ve size o davranışı söylemeyecektir. Bu da istismarcının ekmeğine yağ sürecektir" diye konuştu.
AİLELER NASIL ANLAYABİLİR?
Sözen, "Çocukluk çok değişken özellikler gösteren bir çağdır. Özellikle ergenlik dönemine gelmiş çocuklarda hormonların da devreye girmesiyle çocuklarda ciddi davranış değişimleri oluşuyor. Meydana gelen bu davranış değişikliklerinin gerçekten çocuğun yaşıyla uyumlu olup olmadığına, ergenlik dönemi özellikleriyle karışıp karışmadığına ya da istismar dolayısıyla çocukta meydana gelen farklı belirtiler olup olmadığını iyice bakmak lazım. Aileler çocuklarını iyi gözlemlemeli ve tanımalıdır. Kimlerle arkadaşlık ettiğini bilmelidir. Özellikle sosyal medya, son dönemlerde oldukça yaygınlaştı. Dolayısıyla aileler, sosyal medya mevzusunda biraz bilgi sahibi olarak çocuklarının istismar edilip edilmediğini buradan da kontrol edebilirler. İstismar edilen çocukta ciddi davranış değişimleri olur. Her şeyden önce normal kabul ettiğimiz yaşam düzeni bozulur. Uykusuzluk emareleri ortaya çıkar. Davranış değişimleri olur. İçine daha fazla kapanır, kimseyle konuşmak istemez. Okula gitmek istemez. Ağlama nöbetleri olabilir. Çevreye karşı ise güvensiz davranabilir. Ya da çocuk, yaşından tamamen daha fazla gelişim gösterir. Cinsel mevzuda çok daha fazla bilgi sahibi olur. Belki kendisi arkadaşlarına birtakım hoşa gitmeyen davranışlarda bulunmaya başlar. Bu fiziksel, cinsel içerikli davranışlar olabilir. Aileler bu davranışları incelemelidir. Ancak tanıyı kendileri koymamalıdır. Kafalarında bir soru işareti oluştuğunda kesinlikle profesyonele başvurulmalılar. Çünkü aileler kendi kendilerine bu görüşmeyi yaptıklarında, görüşme sırasında çocuğa sordukları soruları çocuğu yanlış yönlendirebilir. Böyle durumda çocuklar biz hekimlere getirildiğinde ciddi bilgi kirliliği ile karşılaşıyoruz" ifadelerini kullandı.
"SOSYAL MEDYADA ÇOCUKLARI PAYLAŞMAYIN"
Son zamanlarda bazı aileler para kazanmak için sosyal medyada sık sık çocuklarının paylaşımını yapıyor. Bunun doğru olmadığını ve çocukların ekonomik istismara uğradığını belirten Prof. Dr. Sözen son olarak şunları söyledi:
"Bu durumda birçok istismar var. Çocuğunuz şu ana kadar çok küçük ve tüm hakları sizde. Çocuğu çok ciddi boyutta belli bir platformda; her insanın görebileceği şekilde, uygun şartlarda var ediyorsanız o zaman kötü niyetli pek çok kişiye de kapı açmış oluyorsunuz. O nedenle ne yazık ki sosyal medyada çocuğun teşhir edilmesiyle ilgili istismarın pek çok farklı boyutunu görebiliyoruz. Mutlu bir aile fotoğrafını paylaşabilirsiniz. Bunda çok sorun yok. Yanında annesi vardır, babası vardır. Ama bunun ötesinde mesela çocuğunuzun devamlı gelişimini gösteren paylaşımlar yapmayı çok uygun bulmuyorum."