Vakaların artması üzerine artırılan korona önlemleri birçok sektörü etkiliyor. Yayımlanan son genelgeye göre; restoran, lokanta, pastane, kafe, kafeteryalarda sadece paket servisi yapılacak. Sinema solanları yılsonuna kadar, kahvehane, kıraathane, kır bahçesi, internet kafe ve salonları, elektronik oyun salonları, bilardo salonları, lokaller ve çay bahçeleri ile halı sahalar yeni bir karar alınıncaya kadar kapalı kalacak. Alışveriş merkezi, market, berber, kuaför ve güzellik merkezleri sadece sabah 10.00 ile akşam 20.00 saatlerinde açık olacak. Bu sektörler yoğun emek ve daha çok istihdamın sağlandığı sektörler. Kabaca yapılan hesaba göre bu alanlarda 2 milyondan fazla çalışan bulunuyor. İşyerlerinde faaliyetlerin yavaşlaması durumunda daha önce kısa çalışma ödeneği devreye alınmıştı.
YENİDEN DEVREYE GİRECEK
Pandemi sonrası işyerlerinde ilk kapatma kararının alındığı nisan, mayıs aylarında 3.2 milyon kişi kısa çalışma ödeneğinden yararlandı. İşten çıkarma yasağına paralel olarak 17 Nisan'da başlayan ücretsiz izin uygulamasından ise 2.1 milyon kişi faydalandı. Ekimde de 540 bin kişi ücretsiz izin desteği aldı. Faaliyetleri kısıtlanan veya tümüyle durdurulan sektörlerde çalışanlar için yeniden kısa çalışma ve ücretsiz izin uygulaması gündeme gelecek.
NORMALLEŞME DESTEĞİ
Normalleşme kapsamında kısa çalışma ve ücretsiz izin uygulamasından normal çalışma düzenine geçen işyerlerine üç ay süreyle normalleşme desteği sağlanmıştı. Normalleşme desteğinden yararlanmış işyerleri yeniden kısa çalışmaya dönebilecek.
ÜCRETSİZ İZİN UYGULAMASI
Kısa çalışmadan yararlanamayan ve ücretsiz izne çıkartılanlar, günlük 39.24 lira nakdi ücret desteği alabilecek. Bu, brüt 1.177, net 1.168 lira ücret anlamına geliyor. Kısa çalışma ödeneğinin süresi 31 Aralık 2020 olarak belirlendi. Ancak, Cumhurbaşkanı kararıyla uygulama, Haziran 2021'e kadar uzatılabilecek. İşten çıkarma yasağı ve buna paralel ücretsiz izin uygulaması da 17 Ocak 2021'e kadar devam edecek. Gerek görülürse bu süreler de 2021 Haziran ayı sonuna kadar uzatılabilecek.
KİMLERE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ÖDENİR?
Kısa çalışma ödeneğinden (KÇÖ), haziran sonuna kadar kısa çalışma başvurusu yapmış olan işyerlerinde çalışıp da isimleri İşkur'a bildirilen işçiler yararlanabilecek. Bu işyerlerinde sonradan işe giren işçiler kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayacak. Kısa çalışma ödeneği alabilmek için ödenek başvurusu yapıldığı tarih itibarıyla son 3 yılda en az 450 prim günü bulunması ve 60 gün hizmet akdi ile çalışmak gerekiyor. Kısa çalışma ödeneği, alınan maaşa göre ve çalışılmayan gün sayısına göre; 1.752-4.380 lira arasında değişiyor.
KAYIT DIŞI ÇALIŞTIRILANA NAKDİ ÜCRET ALMA ŞANSI
Diğer yandan geçtiğimiz günlerde devreye giren torba yasa ile kayıt dışı çalıştırılan işçilerle ilgili önemli düzenlemeler yapıldı. Kanunla sigortasız çalıştırılanlara kayıt altına alınma, 17 Nisan öncesi işten çıkarılanlara işe geri dönüş hakkı doğdu. Bu kişilerin 1 Ocak 2021'e kadar işverene başvuru yapması şart. İşveren bu kişileri işe alır ancak çalıştırmaz ve ücretsiz izne gönderirse bu kişilere günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği verilecek.İşveren başvuruda bulunanları işe almazsa bu kişilere hane bazlı destek verilecek. Bu desteğin verilebilmesi için bu kişinin yaşadığı hanede SGK'dan emekli aylığı ya da dul-yetim aylığı alan kimse olmaması, düzenli sosyal yardım alan ya da çalışan kimse olmaması şartı aranacak. Bu şartı sağlayan kişilere fesih yasağının biteceği tarihe kadar günlük 34.34 TL destek verilecek.