Ticaret Bakanı Muş’un talimatıyla 5 zincir marketteki ürünlerde fahiş fiyat artışı yapılıp yapılmadığının tespiti için ticaret müfettişleri görevlendirildi.
Ekonomide ısrarla sürdürülen hatalı yönetimle fırlayan fiyatlar vatandaşın isyanıyla gündeme oturunca yine ‘sebebe değil sonuca bak’ anlayışı işletildi. Geçmişte patates, soğan depoları basılırken hükümet bu kez zincir marketleri işaret etti. Fahiş fiyata neden olan asıl faktörlerin üstüne gidileceğine ‘raflara operasyon’ söylemleri dile getirilince marketlerden ‘Fiyat artışlarıyla sektörün ilgisi yok’ itirazı yükseldi.
Karar'da yer alan habere göre Cumhurbaşkanı Erdoğan “Gerekli operasyon yapılacak. Beş market piyasaları alt üst ediyor” dedi. Her alanda hayat pahalılığına yol açan politikasızlık ortadayken marketlerin sorumlu gösterilmesi tartışma yarattı.
‘SÜT NİYE ARTTI DİYORLAR, ÇİĞ SÜTE DEVLET ZAM YAPTI’
Tarım Bakanı Pakdemirli “Gıdadaki artış pandemiden kaynaklı. Genel bir kriz var. Piyasada çiftçinin ‘zarar ediyoruz’ dediği bir ürün yok” iddiasını öne attı. Cep yakan etiketlerin nedeni olarak işaret edilen zincir marketler fiyatlarla sektörün bir ilgisinin olmadığını belirtti. Geçen haftalarda değerlendirmede bulunan BİM Yönetim Kurulu Üyesi Galip Aykaç da “Süt fiyatı niye arttı diyorlar. Bilmiyorlar ki çiğ sütü devlet artırdı. Bu tamamen algı yönetimi” dedi.
Artan fiyatlar karşısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, fahiş fiyat için yeniden denetleme çağrısı yaparken, tarlanın maliyetine değil hallere, komisyonculara ve raflara bakılmaya başlandı.
Erdoğan: Bu 5 tane zincir marketin topladığı ürünle piyasalar alt üst oluyor. Bunlar eğer bu noktada daha adil davranırlarsa hem vatandaş uygun fiyatla ürün alabilecektir hem de üretici şu an itibarıyla kazanımını, parasını zamanında alma şansına ulaşacaktır.” demişti
NE ZAMAN SIKIŞSALAR DENETİME BAŞVURUYORLAR’
Marketlerde fiyat denetimleri başlatılırken, Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı ve BİM İcra Kurulu Üyesi Galip Aykaç, fiyatların yüksekliğiyle perakende sektörünün bir alakası olmadığını belirterek “Bu sektörün bu kadar töhmet altında bırakılması doğru değil. Bu tamamen bir algı yönetimi. Bu algıya biz müsaade etmeyeceğiz” dedi. BloombergHT’de yayınlanan ‘60 Dakika’ programına konuk olan Aykaç, denetimler ve fiyat artışlarıyla ilgili açıklamalarda bulundu. Aykaç’ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle: “Soruyor Ankara’dan bazı yetkililer; ‘Ya ne oldu da peynir fiyatları, süt fiyatları arttı?’ diye. Ama bilmiyorlar ki çiğ süt fiyatını devlet artırdı zaten. Yani bunlarla da mücadele ediyoruz, onlara da izahatta bulunuyoruz anlatabildim mi? Bu sektörün bu kadar töhmet altında bırakılması doğru değil.
Aykaç “Perakende noktaları aslında enflasyonun düşmesine sebep olan bir rekabet içerisinde çalışıyorlar. Merkez Bankası verilerine göre perakende sektöründe net kâr marjı 1.6’dan 1.2’ye düşmüş durumda. Eğer burada bu işler yapılıyorsa bu paralar nerede? Böyle bir dünya yok, lütfen bizi töhmet altında bırakmasınlar. Fahiş fiyatla perakendenin bir alakası yok” açıklamasında bulundu.
HİSSELER TEPE TAKLAK OLDU
Fahiş fiyatlarla ilgili zincir marketlere operasyon yapılacağı açıklamasının ardından zincir marketlerin borsadaki hisseleri sert düştü. Bu açıklama üzerine Borsa İstanbul’da işlem gören hisselerden Migros’ta yüzde 4’ü, BİM’de yüzde 2’yi, Şok’ta yüzde 4’ü ve Carrefoursa’da yüzde 3’ü aşan değer kaybı görüldü. Borsa İstanbul’da BİST 100 endeksi ise yüzde 1’e yakın ekside işlem görüyor. Türkiye’de son günlerde kamuoyu zincir marketler ile ilgili tartışma devam ederken, halka açık gıda perakendesi şirketlerin faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr (FAVÖK) marjlarının BIST 100 ortalamasının altında olduğu görülüyor. Buna göre 2. çeyrek için BİM’in FAVÖK marjı yüzde 9, Şok’un yüzde 9,3, Migros’un yüzde 7,7 ve Carrefoursa’nın yüzde 5,5 olarak kaydedildi. Aynı dönemde BIST 100’ün ortalaması yüzde 16,54 olurken, BIST Sanayi Endeksi’nin yüzde 16,13 olarak gerçekleşti.