Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kredi kartı borçlarında bu senenin başından bu yana yaşanan yüzde 116'lık artışı “güçlü ekonomik büyümeye” dayandırdı. CHP Ankara Milletvekili Aliye Timisi Ersever’in sorusunu yanıtlayan Şimşek, “Türkiye’de son 21 yılda kaydedilen kuvvetli ekonomik büyüme performansı ve yapısal dönüşüm ile birlikte yurttaşlarımızın kredi kartı ve kredi kullanımlarında artış görülmüştür” dedi. Şimşek, 11 Eylül’de yaptığı açıklamada ise, kredi büyümesini düşürmeyi hedeflediklerini söylemişti. Ersever ise “İnsan kendini ‘ağam bizimle eğlenir mi’ demekten alıkoyamıyor” tepkisini gösterdi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre bireysel kredi kartlarındaki borç bakiyesi senenin başından 29 Eylül’e kadar olan dönemde yüzde 116,2 oranında net 518,8 milyar TL artarak 965 TL’ye ulaştı. Kredi kartı kullanımındaki artışı Meclis gündemine taşıyan CHP Ankara Milletvekili Aliye Timisi Ersever, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yanıtlaması istemiyle yazılı soru önergesi sundu. Ersever, 2015 ile 2023 yılları arasında seneler itibariyle toplam kredi kartı sayısını ve aynı dönem için kişi başına düşen kredi kartı sayısını takibe düşen toplam borç miktarını, icra sebebiyle kredi kartı ve kredi kullanımına kısıt getirilen kişi sayısını sordu. Ersever’in bu soruları için BDDK’nın web sitesini adres gösteren Şimşek, kredi kartı kullanımındaki artışı kuvvetli ekonomik büyümeye bağladı. Şimşek, Ersever’e şu yanıtı verdi:
“Büyüme performansı ve yapısal dönüşüm”
“Türkiye’de son 21 yılda kaydedilen kuvvetli ekonomik büyüme performansı ve yapısal dönüşüm ile birlikte yurttaşlarımızın kredi kartı ve kredi kullanımlarında artış görülmüştür. Bu artışa rağmen hane halkı borcunun milli gelire oranı yüzde 11 seviyesindedir. Bu oran ortalama yüzde 57 seviyesinde hane halkı borçluluğu olan Avro Bölgesi ortalamasının oldukça altındadır. Önergede bahsi geçen kredi kartı ve kredi tutarlarına ilişkin veriler, BDDK ile Risk Merkezi web adreslerinde yayınlanmakta ve kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Diğer taraftan enflasyonun orta vadede tek haneye düşürülmesi amacıyla, kademeli parasal sıkılaşmayı desteklemek üzere enflasyon hedefi ile uyumlu gelir politikası uygulanmaktadır. Ayrıca, deprem harcamaları dışındaki kamu harcamalarını rasyonalize edecek ve kamu tasarruflarını artıracak tedbirler alınmaktadır.”
Ancak Şimşek, 11 Eylül’de yaptığı açıklamada “Kredi kartları, bireysel kredi, taşıt kredisi ve ikinci konut kredisinde yalnız faizleri artırarak değil, bankalar üstünden kredi verme iştahını keserek de kredi büyümesini düşüreceğiz" demişti.
“Rekor düzeye ulaştı”
Şimşek’in yanıtını değerlendiren Ersever, şunları söyledi:
“2022 yılı Eylül ayı ile 2023 yılı Eylül ayı arasında yani son bir yılda vatandaşların toplam kredi kartı borcu ortalama 3’e katlandı. Bu dönemde kullanılan kredi kartı sayısı ise yüzde 20 artış göstererek rekor düzeye ulaştı. Bu olumsuz tablo büyüyen değil çöken ekonominin sonucudur. Artan yaşam pahalılığı ve günden güne azalan alım gücü sebebiyle çıkmaza giren yurttaş çareyi kredi kartı harcamalarını artırmakta bulmuştur. 2022 yılı Eylül ayı sonu itibariyle bireysel kredi kartı borcu 348 milyar 207 milyon TL’yken bu borç bir yıl içerisinde ortalama 3 kat artarak 965 milyar 440 milyon TL’ye yükselmiştir. Şu soruyu sormak lazım, ekonomisi iyi olan yurttaş neden yüksek faizli kredi kartı ile harcama yapsın? Kişi başına düşen kredi kartı borcu ekonominin iflas ettiğini ve vatandaşın nasıl bir ağır borç yükü altında olduğunu göstermektedir. Kişi başına düşen kredi kartı borcu 11 bin 300 TL’dir. Doğan her çocuk dünyaya 11 bin 300 TL kredi kartı borcu ile gelmektedir.
“Tek adam rejiminin ekonomiye faturasıdır”
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapıldığı Mayıs 2023’te 670 milyar 283 milyon TL olan kredi kartı borcu yalnız son dört ayda ortalama yüzde 45 artarak 965 milyar 440 milyonu aşmıştır. İşte bu tek adam rejiminin ekonomiye faturasıdır. Ağustos 2022 tarihinde 93 milyon 833 bin olan kredi kartı sayısı hiçbir dönemde olmadığı kadar artmıştır. Son bir yılda kredi kartı sayısı yüzde 20’lik artışla, Ağustos 2023 itibariyle 111 milyon 392 bine yükselmiştir. Geçen yıl borcunu ödeyemediği için yasal takibe düşen bireysel kredi ya da kredi kartı sahibi kişi sayısı 156 binden bu yıl Temmuz ayında bu sayı 180 bine yükseldi.
“Sayın Bakan bizimle eğlenir mi?”
Bu rakamlar vatandaşın geçimini borçla ve kredi kartı harcanması ile çevirdiğini gösteriyor. Tablo bu kadar olumsuzken Sayın Hazine ve Maliye Bakanı çıkıp bu ekonomik yıkım tablosuna, ekonomik büyüme diyebiliyor. Gerçek şudur; ekonomi rasyonel zeminde değil, bugüne kadar olduğu gibi irrasyonel bir zemin üzerindedir.
Bakanın kredi kartı mevzusundaki açıklamaları, akıllara filmleriyle senelerdir bizleri güldüren bir o kadar da düşündüren Kemal Sunal filmlerini getiriyor. Hazine ve Maliye Bakanı acaba hangi ülkede yaşıyor? Sayın Bakanın açıklamalarını filmdeki unutulmaz sahneye uyarlarsak 'Yoksa Sayın Bakan bizimle eğlenir mi?' demekten insan kendini alamıyor.”