Merkez Hakem Kurulu, 2019-2020 sezonun başından beri devam eden ve özellikle son haftalarda daha da artan VAR Sistemi ve Uygulamaları ile ilgili oluşturulan tartışmalar üzerine bir açıklama yaptı.
2019-2020 sezonun başından beri devam eden ve özellikle son haftalarda daha da artan VAR Sistemi ve Uygulamaları ile ilgili oluşturulan tartışmalar üzerine bir açıklama yapma gereği duyulmuştur. Öncelikle Türkiye Futbol Federasyonu ve Merkez Hakem Kurulu hakemliğin her adımında IFAB ve UEFA tarafından yayımlanan kuralları ve güncel talimatları uygulamaktadır ve uygulayacaktır.
Futbol oyunu içinde asıl önemli olan sahadaki hakem performansıdır. Bu yüzden VAR Protokolü de hakemlerin "VAR yokmuş gibi maç yönetmesi" gerekliliği üzerine kurulmuştur.
VAR Sistemi ve Protokolü için aşağıdaki noktaları hatırlatmakta fayda vardır;
· Sistem Hakem kararlarında 100% bir doğruluğu değil, açık ve bariz hakem hatalarını sıfırlamak için oluşturulmuştur. Aksi zaten Oyun Kurallarına göre mümkün değildir, çünkü çoğu karar Hakemin kanaatine göre verilmektedir yani kişiseldir. Bu yüzden Protokolün ana felsefesi: ' Minimum müdahale, maksimum Faydadır.'
· Sistemin başlangıç noktası 'Hakemin kararı daha doğru olabilir mi?' değil, 'Hakemin kararı açık ve bariz yanlış mıdır? sorusudur.
· Sistem sadece aşağıdaki dört konuda müdahil olur, bunun aksi yayımlanan protokole göre yanlıştır;
- Goller (Öncesinde atak başlangıç fazında oyun kurallarına göre açık ve bariz bir hata var mı?, Ofsayt kontrolleri, vb.)
- Penaltılar (Verilen veya verilmeyen penaltılarda hakemin açık ve bariz bir hata yaptığı durumlarda veya temas içerde mi dışarıda mı kararları)
- Direkt Kırmızı Kartlar (İkinci Sarı Kart pozisyonları incelenemez, sadece direkt kıırmızı kart olan ve hakemin açık ve bariz hata yaptığı pozisyonlar)
- Yanlış kişiye gösterilen kartlar
· Buradaki önemli nokta açık ve bariz kavramıdır. Bu konunun biraz daha iyi anlaşılması gereklidir, aşağıda bazı örnekler ile detaylandırabiliriz;
- Ceza sahası içinde defans oyuncusu tarafından rakip oyuncunun formasının çekilmesi ve bırakılması: Bu tip pozisyonlar açıktır yani formanın tutulduğu ve çekildiği açık bir şekilde tespit edilebilir. Ancak bariz olmayabilir, yani yorumsuz bir şekilde cezalandırılması gereken bir ihlal oluşmamış olabilir. Çekmenin hızı ve şiddeti, diğer oyuncunun hareketi ve oyun oynamasını engellemesi gibi kriterler bariz olması konusunda hakemleri yönlendirmektedir.
- Ceza sahası içinde defans oyuncusunun kolunu açması ve topun elle teması: Bu tip pozisyonlarda da topun ele teması olabilir, ancak bariz olması için topun ele net temasının kanıtlanabilmesi (kamera görüntülerinden), temasın olduğu anda ve pozisyonun akışında ekran görüntüsünden alınan verilerin elle oynama pozisyonları için dikkate alınan kriterlerle değerlendiğinde hakemin bariz bir hata yaptığının anlaşılması gerekmektedir. Fotoğraf olarak elle temasın net bir şekilde belgelendiğinde, pozisyonun bariz, yani kriterlerle tartışmasız penaltı olarak nitelendirilmesi durumunda VAR Hakemi pozisyona müdahil olabilir.
- Ceza sahası içinde defans oyuncusun rakip oyuncuya bir teması sonrası gerçekleşen ve penaltı beklentisi olan pozisyonlar. Bu tip pozisyonlarda da temas net olabilir. Pozisyondaki kamera görüntülerinden temas kanıtlanabilir. Ancak bariz olması için VAR Hakeminin maçı yöneten hakemin ilgili pozisyonda yorum gerektirmeyecek bir hata yaptığını tespit etmesi gerekmektedir. (Temas noktası, oyuncuların bir biri ile olan hareketlerinin yorumu - ihlal olarak değerlendirmek için yeterli olup olmadığı-, veya gözden kaçan ciddi bir olay, vb.)
· Yine bir önemli nokta Hakemlerin VAR müdahalesi sonrasında puanlarının düştüğü tartışmalarıdır. Hakem açık ve bariz hata yaptığında VAR Müdahalesi olsa da olmasa da puanı düşmektedir. Ayrıca Hakem açık ve bariz hata yaptığında eğer VAR Hakemi müdahil olmazsa onun da puanı düşmektedir. Bu anlayış hem UEFA' da hem de Avrupa'nın büyük liglerinde VAR Sistemi uygulanan Ülkelerinde de aynı şekilde uygulanmaktadır.
· Son olarak VAR Sistemi Hakemlik tartışmaları için değil, daha adil bir futbol oyunu için oluşturulmuş bir sistemdir. Sadece net ve bariz hataları (Büyük Skandalları) oyunun içinden çıkarabilmek adına oluşturulmuştur. Futbolun doğal akışına ve hızına zarar vermeyecek bir şekilde uygulanması için titizlikle çalışmalar yapılmaya devam etmektedir. Futbol oyunu için esas olan sahadaki hakem performansıdır ve böyle kalması hedeflenmektedir. VAR Protokolü de çok net bir şekilde uygulamaları anlatmaktadır.