Diyanet’in çok konuşulan ‘kamu spotlarına’ cevabı “Hazmedemediler” oldu. Toplumu dizayn etmek için her gün fetva savuran, bütçe ‘canavarı’ kurumun son 10 yılda benzer pek çok söylemi ve icraatı var. ‘Kadın emanettir’ söyleminden giyim-kuşam dayatmasına, ‘Sms ile boşanılabir’den ‘eşcinsellik sapkınlıktır’a kadar pek çok skandal açıklama yapan kuruma tepki büyüyor.
Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş günlerdir tepki çeken kamu spotuyla ilgili, "Bir kamu spotu hazırladık. Bunu da hazmedemediler. Bununla ilgili meclise önerge bile verdiler" dedi. Erbaş, hızını alamadı ve “kadın da erkek de görevini yapacak!” diye buyurdu. Aile bağlarının bu şekilde yok edilmeye çalışıldığını iddia eden Erbaş, “Bizim bu anlayışımızın dışında olan kesimler sürekli bir şeyler pompalamaya çalışıyor” diyerek niyetini de vurguladı.
Birgün'den Ekin Akyaz'ın haberine göre, Erbaş’ın erkeğe kek- çay getirmeyi görev tayin eden açıklaması, “Diyanet ne işe yarıyor”, “Vergilerimiz bu zihniyet için mi kullanılıyor?”, “Kadına görev buyurmak hakkını nereden buluyorlar?” gibi eleştirilerin ortaya çıkmasına da neden oldu. Tepki çığ gibi büyürken, “Diyanet Kapatılsın” hashtagi uzun süre Türkiye gündeminde birinci sırada yer aldı. 2020'de bütçesi 1,1 milyar lira artırılarak 11,5 milyara çıkarılacak olan ve bütçesi pek çok bakanlığı sollayan Diyanet’in kadın erkek eşitliğini hedef alan bu tür adımları ve bu duruma duyulan toplumsal öfke de ilk değil.
İşte son 10 yılda Diyanet’in cinsiyet eşitliğini hedef alan ve “kadın düşmanı” olmakla eleştirilen söylem ve icraatları:
• Emine Bulut’un ardından ‘emanet’ açıklaması
23 Ağustos 2019’da Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, boşandığı erkek tarafından boğazı kesilerek öldürülen Emine Bulut cinayetine ilişkin sosyal medyadan yaptığı paylaşımda ”Dinimizde kadının canı, onuru ve hakları dokunulmazdır ve emanettir” ifadelerini kullandı. ‘Emanet’ söylemi tepki çekti.
• LGBTİ ve ‘nikâhsız birliktelik’ nefreti
5 Temmuz 2019 tarihinde Diyanet İşleri Başkanlığı’nın tüm camilerde okunan ve web sitesinde de yayınlanan Cuma Hutbesi'nde nikâhsız birliktelikler haram, eşcinsellik ise sapkınlık olarak nitelendirildi. Hutbe’de "Fıtratın kodlarıyla oynamak" gibi ifadeler de yer aldı.
• Dar giysiler de unutulmadı!
26 Temmuz 2019’da Diyanet İşleri Başkanlığı, "Beden mahremiyeti ve tesettür" başlıklı cuma hutbesinde, erkeklere de tesettür istedi. Hutbede, "Özellikle erkekler için beden sağlığını da tehdit eden dar giysiler, mahremiyetin korunmasını sağlamadığı için tesettür bilincine uymaz" ifadeleri yer aldı.
• 9 yaşında çocuk evlenebilir…
2 Ocak 2018 tarihinde, “Diyanet İşleri Başkanlığı’nın resmi sitesinde yer alan Dini Kavramlar Sözlüğü kısmında tanımladığı ‘nikah’ kelimesi için ‘Buluğ çağına erişmiş kadının velisi olmaksızın kendisinin nikahlanabilmesi mümkün olmakla birlikte, velisinin de bulunması menduptur’ ifadeleri kullanıldı. ‘Buluğ’ kelimesinin tanımında ise ‘İslam hukukçularınca buluğ çağının alt sınırı, erkekler için 12, kızlar için 9 olarak belirlenmiştir’ ifadelerine yer verildi. Kadın örgütleri skandalı günlerce protesto ederken, dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, “Diyanet’in uygulayacağı tek kanun var fetva verirken, Allah’ın kanunlarıdır" dedi.
• ‘Pantolon giyen kadın cehennemliktir’ dedi, kendi gitti
23 Ocak 2017’de gerici İhsan Şenocak 'Kaşlarını alıp, pantolon giyerek üniversiteye giden kadınlar cehennemliktir” dedi. Skandal ifadelerinin ardından gelen tepkiler nedeniyle 2018’de hakkında soruşturma açılıp açığa alınan, 3 ay sonra da görevine iade edilen Şenocak, son olarak Sinop İl Müftülüğüne Eğitim Uzmanı olarak atandı. Buna tepki olarak da istifa etti.
• Telefon, faks, SMS ve internet ile boşanabilirsiniz'
6 Aralık 2017 günü Diyanet'e bağlı Din İşleri Yüksek Kurulu, gelen bir soruya cevap olarak, erkeğin "Telefon, faks, mektup, mesaj ve internetle ile de eşinden boşanabileceğini" açıkladı.
• Babanın öz kızına şehvet duyması haram değil
Diyanet'e bağlı fetva sitesinde Ocak 2016'da, "Bir babanın öz kızına duyduğu şehvet, karısıyla olan nikâhını düşürür mü?" diye soruldu. Soruyu yanıtlayan Diyanet, "Babanın kızını kalın elbiselerden tutarak ya da vücuduna bakıp düşünerek, şehvet duyması, bu tür bir haramlık oluşturmaz" ifadelerini kullanıldı.
• 'Müslüman olmayanla evlenilmez'
Başka bir fetvada ise Diyanet, "Alevi olan kişi ile evlilik caiz midir?" sorusuna Ocak 2016’da "İslam'a göre Müslüman bir kadın ancak Müslüman bir erkekle evlenebilir” yanıtı verdi.
• Tokalaşmaya bile fetva buyurdular
AKP'nin 2. Olağanüstü Büyük Kongresi'nde Berat Albayrak'ın Ahmet Davutoğlu'nun eşi Sare Davutoğlu ve Semiha Yıldırım'ın 'elini sıkmaması' tartışılırken, Diyanet 24 Mayıs 2016’da "erkeğin bir kadının elinin sıkmasının haram olduğuna" dair fetva açıkladı.
• Uluslararası sözleşmeler hep hedefteydi
22 Ağustos 2013’da, dönemin Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, erkek şiddeti konusunda bir protokol imzalarken “BM kadına karşı şiddetle uğraşacağına insanlığa karşı cinayetleri önlesin” dedi.
• ‘Feminizm Ahlaksızlıktır’ açıklaması
Diyanet İşleri Başkanlığı, 8 Mart 2008 Dünya Kadınlar Günü’nde resmi web sitesine Türkiye Diyanet Vakfı’nın iki cilt halinde yayınladığı İlmihal 1-2 adlı eserin “Kadın Hakları” başlıklı bölümünü koydu. Yazıda feminizmle ilgili bölüm “Feminizm ahlaksızlıktır” başlığıyla yer buldu.
Siyasal İslam’ın topluma vereceği hiçbir şey yok
Feminist avukat Hülya Gülbahar, Diyanet’in bitmek bilmeyen açıklamalarını BirGün’e değerlendirdi. Gülbahar AKP’nin tüm haklara göz diktiğini ve eşitlik söylemini hedef aldığını vurgulayarak “Siyasal İslam’ın, hak ve özgürlükler demokrasi, sosyal adalete dayalı bir ekonomi konusunda topluma verecekleri hiçbir şey yok. Kadın hakkı, çocuk hakkı, işçi hakkı hayvan hakkı, çocuk hakkı ve hiçbir hak kavramını tanımıyorlar. Bütün bir toplumun gündelik hayatını güçlü pozisyonda olana itaat üzerine kurgulamak istiyorlar. Böyle olunca kadınlar ve çocuklardan başlamak gerekiyor. AKP iktidarı da tam olarak bunu yapıyor” dedi.
Biat ve itaat rejimi
AKP’nin bir itaat rejimi istediğinin altını çizen Gülbahar , “Aile içerisinde kadınların ve çocukların, mülkiyetini erkeğe verip kadınların ömür boyu, erkeklere hizmet ve itaat etmesini gerektiği propagandasını yapıyorlar. Mili Eğitim 11 ve 12 sınıf ders kitaplarında okul çağındaki çocuklara, ‘erkeğe hizmet ibadettir’ diyerek erkeğe tanrı muamelesi yapmaları da bu yüzden. Diyanet’in son klibinde de bir kadının, ‘gak demeden çay, guk demeden kek taşıması’ ve bunlar umursanmadığında da boynu bükük resmedilmesi bu yüzden” şeklinde konuştu.
Diyanet, MEB’i solladı
Gülbahar sözlerini şöyle sonlandırdı: “Aileden başlayarak küçük küçük en tepeye doğru uzanan ‘reis’cikler silsilesinden oluşan herkesin altındakine reis üstündekine de biatçı olduğu bir toplum yaratılmak isteniyor, Diyanet İşleri Başkanlığı da Milli Eğitim Bakanlığını (MEB) sollamış bir şekilde bu ideolojinin siyasal propaganda aygıtı olarak görev yapıyor.”
Nar Kadın Dayanışması konuya ilişkin yaptığı değerlendirmede, “Kadınlar için yaşamsal olan kadın-erkek eşitliğini tanımayan iktidar, kadınları aşağılayan, ayrıştıran, kadınlar ve erkeklere ‘fıtratlarına uygun, doğal görevler’ tanımlamakla uğraşıyor. AKP yakın zamanda ’toplumsal cinsiyet adalet’i diye bir şey ortaya attı. Eşitlik söylemini yok saydığı için oldukça politik olan bu söylem; güvencesiz çalıştırılmadan, kadın yoksulluğuna, hak gaspına kadar uzanan 17 yıllık kadın düşmanı politikalarının üç kelimeyle özetlenmiş hali. Toplumu dizayn etmeye çalışan, kadınlara fetva buyuran herkes bilmeli ki eşitlik, özgürlük ve laiklik mücadelemizden geri dönüş yok. Kimse kadınların varoluş sebebinin erkeğe hizmet, çocuk bakımı, ev işleri olduğu söylemlerinin uzun ömürlü olduğunu sanmasın. Bu toplumu kuşatması altına almaya çalışan dinsel gericiliğe geçit vermeyeceğiz” ifadelerine yer verdi.