T CORONAE BOREALİS: BLAZE YILDIZININ KOŞULLARI VE OLASI PATLAMASI
T Coronae Borealis, diğer adıyla Blaze yıldızı, birbirine yakın iki yıldızdan oluşan ilginç bir sistemdir. Bu sistemde, bir beyaz cüce yıldız, komşusu olan yaşlı bir kırmızı dev yıldızdan basınç ve ısı çalarak enerji transferi gerçekleştirir. Bu enerji birikimi, sonunda bir termonükleer patlamaya neden olur. Patlama sonrası nova olarak bilinen yeni bir yıldız, bir hafta veya iki hafta boyunca çıplak gözle görülebilecek kadar parlak hale gelir ve ardından tekrar sönükleşir.
Bu durum, bir süpernova patlaması değildir; yani beyaz cüce yıldızın ölümü gerçekleşmez. Beyaz cüce, sağlam kalır ve bu döngü, yüz binlerce yıl boyunca tekrarlanır.
GENÇ BİLİM İNSANLARINA İLHAM KAYNAĞI
NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Dr. Rebekah Hounsell, "Bu, bir ömür boyu bir kez gerçekleşen bir olay ve birçok yeni astronom yaratacak" diyerek, gençlerin bu kozmik vakayı kendilerinin gözlemleyebileceğini, sorular sorabileceğini ve veri toplayabileceğini vurguladı. Hounsell ayrıca, bu olayın yeni nesil bilim insanlarına ilham vereceğini ifade etti.
PATLAMA HER AN GERÇEKLEŞEBİLİR
Euronews'e göre, Blaze Yıldızı en son 1946’da patladı. O yıl, yıldız patlamadan önce birkaç ay boyunca sönük kaldı ve ardından büyük bir patlama yaşandı. 2023 yılında, Amerikan Değişken Yıldız Gözlemcileri Derneği (AAVSO), Blaze Yıldızı'nın yeniden bir sönme dönemine girdiğini ve patlamanın her an gerçekleşebileceğini duyurdu. NASA astronomları, patlamanın 2024 Eylül ayına kadar olabileceğini tahmin ediyordu; ancak şu ana kadar patlamaya dair bir kayıt bulunamadı.
NASA, Blaze yıldızının nasıl bulunacağı konusunda, "Bir gezegenarium yazılımı kullanarak gece gökyüzünde Herkül ve 'Kuzey Tacı'nı nasıl bulacağınızı gösteren kavramsal bir görüntü sağlıyoruz. Yaz aylarında güneş battıktan sonra yukarı bakın, Herkül'ü bulun ve ardından Corona Borealis'in belirgin desenini tanımak için Vega ile Arcturus arasında tarama yapın," açıklamasında bulundu.
GÖZLEM İÇİN KOORDİNELİ YAKLAŞIM
NASA’nın Fermi Gamma-ray Uzay Teleskobu, Blaze Yıldızı'nın patlamasını gözlemlemek için hazır bekliyor. Ayrıca, Avrupa Uzay Ajansı'na (ESA) ait INTEGRAL teleskobu gibi diğer gözlem araçları da bu kozmik olaya odaklanmış durumda. NASA Goddard Astropartikül Fiziği Laboratuvarı Başkanı Elizabeth Hays, bu koordineli yaklaşımın yıldız patlamalarının çeşitli açılardan incelenmesine olanak tanıyacağını belirtti.
Hays, "Genellikle nova vakaları o kadar sönük ve uzaktır ki patlamanın enerjisinin nerede yoğunlaştığını net bir şekilde belirlemek zordur. Ancak bu nova, bizlere oldukça yakın ve birçok gözlemci tarafından izlenecek, bu da patlamanın farklı dalga boylarındaki enerjisini incelememizi sağlayacak," dedi. Hays, bu olay sayesinde yıldız patlamalarının yapısını ve süreçlerini anlamaya yönelik önemli veriler elde edeceklerini ve "Bu olayın tüm detaylarını ortaya çıkarmayı sabırsızlıkla bekliyoruz," diye ekledi.
PATLAMA NE ZAMAN GERÇEKLEŞECEK?
NASA, patlamanın kesin zamanlaması hakkında bir açıklama yapmamış olsa da, gözlem araçları hazır durumda ve bilim dünyası bu nadir olayın gerçekleşmesini heyecanla bekliyor. Blaze Yıldızı'nın patlaması, gökyüzünde büyüleyici bir görsel şölen sunarken, bilim insanlarına da yıldızların evrimi hakkında değerli bilgiler sağlayacak.
Astronomlar ve amatör gözlemciler, her an başlayabilecek bu kozmik gösteri için gökyüzüne gözlerini dikmiş durumda.