NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı (JPL) tarafından inşa edilen Mars gezgini Curiosity, 2014 yılından bu yana Sharp Dağı'na tırmanıyor. Resmi adı "Aeolis Mons" olan bu dağ, 1970'lerde keşfedildi. Yabancı bir manzaraya sahip Gediz Vallis kanalı, bazı bilim insanları tarafından eski bir nehir yatağı olarak kabul ediliyor. Curiosity, bu yılın başında Gediz Vallis'e girdi ve dün JPL, Mars severler için kanalın 360 derecelik panoramik görüntüsünü yayımladı. Görüntü, Gediz Vallis'i çevreleyen birçok Mars özelliğini gözler önüne seriyor. Bunlar arasında Kukenan Butte, Pinnacle Ridge, Texoli Butte ve Gale Krateri'nin uzak bir görüntüsü de yer alıyor.
GEDİZ VALLİS KANALI NASIL OLUŞTU?
Kanalın tam olarak nasıl oluştuğu, şu anda bilim insanları arasında tartışma konusu. Geçmişte, kanalın içinden su geçmiş olabileceği ya da güçlü rüzgarlar nedeniyle şekillendiği düşünülüyordu. Alternatif bir teori ise Sharp Dağı'nın yüksek kesimlerinden aşağıya doğru akan toprak kaymalarının Gediz Vallis'i oluşturmuş olabileceği yönünde. Bu da Curiosity'nin bulduğu kayalar ve enkazla uyumlu görünüyor.
GİZEMLİ BEYAZ KÜKÜRT TAŞLARI
JPL'nin panoramik görüntüsünde etiketlenmiş olan gizemli beyaz kükürt taşları dikkat çekiyor. Curiosity, bu taşlardan birinin üzerinden geçerken onu çatlatmış ve içinde kükürt kristalleri keşfetmişti. Dünya'da kükürt genellikle sıcak su kaynaklarından ve volkanlardan kaynaklanırken, Mars'ta bu tür oluşumlar yok. Bu nedenle, JPL ekibi Mars'taki kükürt varlığını açıklamakta zorluk yaşıyor. Curiosity'nin proje bilimcisi Ashwin Vasavada, "Sülfür alanını her açıdan inceledik ve bu oluşumların nasıl oluştuğuna dair ipuçları aradık. Şimdi elimizde çözmemiz gereken heyecan verici bir bulmaca var" dedi.
ON YILDIR GÖREVDE
Curiosity, on yıldan fazla süren zorlu bir yolculuğun ardından hâlâ işlevsel ancak Mars'ın sert yüzeyinde biraz yıpranmış durumda. Gezgini, bir sonraki durak olan Mount Sharp'ta daha ileriye taşıyacak ve "kutu işi" adı verilen örümcek ağını andıran desenleri inceleyecek. 2006 yılında NASA'nın Mars Keşif Yörüngesiz Aracı tarafından keşfedilen bu kutucuklar, dağ yüzeyindeki kırıklardan suyla taşınan minerallerin sonucu olabilir. Curiosity'nin bu bölgeyi inceleyen bilim insanı Kirsten Siebach, "Bu sırtlar, tuzlu sıvı suyun aktığı ve daha sıcak olan yeraltında kristalleşen mineralleri içerebilir. Erken Dünya mikropları benzer ortamlarda hayatta kalmış olabilir. Bu da bölgeyi keşfetmek için heyecan verici bir yer haline getiriyor" dedi.
Curiosity, kutu yapısını incelemeye başlarken, JPL'nin bilim insanları, Gediz Vallis kanalındaki özelliklerin oluşumuyla ilgili teorileri bir araya getirecek. Şu anda, Curiosity'nin seyahatleri sırasında elde edilen verilerle, olayların bir zaman çizelgesi oluşturuluyor.