Türkiye Milli Pediatri Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Enver Hasanoğlu, 144 ülke çocuk sağlığı derneğinin üyesi olduğu Uluslararası Pediatri Birliği’nin (International Pediatric Association - IPA) gelecek başkanı seçildi.
19 Mart'ta dünyanın farklı ülkelerinden delegelerin katılımıyla Panama'da yapılan seçimde iki aday arasından IPA'nın gelecek başkanı olarak seçilen Hasanoğlu, Prof. Dr. İhsan Doğramacı'nın ardından 30 yıl sonra bu göreve gelen ikinci Türk hekim oldu.
IPA, farkındalık yaratma, politika oluşturma ve şekillendirme, eğitimler ve çocuk hakları savunuculuğu yolu ile dünyada çocuk ve ergen sağlığını koruma, iyileştirme amacına yönelik faaliyet gösteriyor. IPA, kurulduğu 1910 yılından beri bu alanda dünya çapında çalışan çocuk sağlığı kuruluşları arasında yer alıyor. Üniversitemiz emekli öğretim üyesi ve 1992-2000 yılları Gazi Üniversitesi Rektörümüz Prof. Dr. Enver Hasanoğlu, konuyla ilgili olarak Gazi Haber’in sorularını yanıtladı.
Uluslararası Pediatri Birliğine Başkan olarak seçilme sürecinde neler yaşadınız?
Ben çocuk doktoruyum, sonrasında rektörlük de yaptım. 1987’den beri dernek işlerinin içerisindeyim. Bizim Türkiye’de bir derneğimiz var, Türkiye Milli Pediatri Derneği. Kurucusu hocamız merhum Prof. Dr. İhsan Doğramacı. 1958 yılında kuruldu. Ben 1987’den beri derneğin yönetim kurulundayım. İhsan Doğramacı hoca bana Derneğin Genel Sekreteri olmayı teklif etti. Hocamız divan başkanlığını yürüttüğü genel kurul konuşmasında; “Bir önerim var. Enver Hasanoğlu’nu hepiniz tanırsınız. İstanbulludur, Hacettepelidir, Kayserilidir, Gazilidir. Rektörlük yaptı, dekanlık yaptı. Kendisini Genel Sekreter olarak divana sunuyorum” dedi. Ve ben daha önce başkanlığını yaptığım Türkiye Milli Pediatri Derneği’nde Genel Sekreter görevini aldım.
Aynı zamanda uzun yıllardır, UMEMPS (Ortadoğu ve Akdeniz Pediatri Birliği) Genel Sekreterliğini yürütmekteyim. Bu birlikte, Fas, Ürdün, Lübnan, Irak, Suriye, Yunanistan, Fransa, İspanya gibi birçok Orta Doğu ve Akdeniz Ülkesi Pediatri Dernekleri yer almaktadır. Kerküklü olduğum için Türkçe ve İngilizce yanı sıra Arapça bilmekteyim. Bu bölgelerde daha iyi diyalog kurabiliyorum.
1992 yılında yine Doğramacı hocamız UNPSTR (Türk Dili Konuşan Ülkeler Pediatri Birliği)’ni kurmuştur. Özbekistan, Kazakistan, Azerbaycan, Kırgızistan vs. gibi ülkeler üyesidir. Bu birliğinde Genel Sekreteriyim. UMEMPS ve UNPSTR’ın en önemli, aktif üyelerinden biri Türkiye Milli Pediatri Derneğidir. Derneğimiz ve ben Genel Sekreterliği görevim dolayısıyla bu birliklerin kongrelerinin düzenlenmesi, bölgedeki çocuk hekimlerinin ve çocukların sorunlarına çözüm arayışlarında öncü olduk, olmaya devam etmekteyiz. IPA çatısı altında da yıllardır çeşitli görevlerde yer aldım. IPA (International Pediatric Association) Yönetim Kurulu Üyeliği, IPA-F (International Pediatric Association Foundation) Yönetim Kurulu Üyeliği yapmaktayım. Sağlık Bakanlığı, AFAD, TMPD’nin yürüttüğü Suriyeli Göçmen Çocuklarımızla ilgili Projelerde yürütücüyüm.
IPA başkanlığına gelince, ülkemizden sadece 30 sene önce İhsan Doğramacı başkanlığını yapmıştır. Sonra çeşitli ülkelerden başkanlar oldu; Amerika’dan, Kanada’dan, Honkong’dan.
Başkanlığımın gelişmesini özetlersem; geçen sene Mart ayında IPA’nın toplantısına gittim. Orada birliğin başkanlığına aday olmam konusunda teklif aldım. Türkiye’ye geldikten sonra Boston’dan birliğin yönetiminden başkan adaylığını ciddi anlamda düşünmem konusunda bana bir mail geldi. Bizim ekibimizle toplantı yapıp ne düşündüklerini sordum, hepsi aday olmam konusunda destek verdi. E-maile cevap verdim. Memnun olduğumu ancak destek vermelerini istedim. O sırada 3-4 aday vardı. Ben aday olunca çoğu çekildi. Benden başka bir aday kaldı, Rus bir Bayan, Moskova doğumlu Leyla Namazova-Baranova.
IPA’nın dünyada 1 milyon 200 bin çocuk hekimi üyesi vardır. 7 bölgesi var, 144 ülke üyedir. 144 ülkede 164 cemiyeti var. Aday olmada IPA’ ya üye olan bazı ülke dernekleri tarafından aday gösterilme uygun oluyor. Bende çeşitli ülkelerce aday gösterildim. IPA üyesi ülkelere kendimi, projelerimi, derneğimizi, ülkemizi anlatmam gerekiyordu. Asya Pasifik gibi bölgesel birçok kongre ve toplantıya katılarak çocuk sağlığı sorunları ve çözüm önerileri konusunda konuşmalar yaptım. İki sefer Hindistan’a gittim. Beni tanıyorlar ve destekliyorlardı.
Seçimimiz Panama’da yapılan IPA Kongresi’nde olacaktı. Burada da Türkiye’nin Panama Büyükelçisi Sayın Deniz Özmen’in de teşrifleriyle dünyanın dört bir tarafından gelen çocuk hekimlerinin dernek temsilcilerinin katıldığı bir tanıtım gecesi düzenledik. Bu toplantı ülkemiz ve ülkemizdeki çocuk sağlığı hizmetlerinin tanıtılması için de iyi bir fırsat oldu.
Yalnız Türk Cumhuriyetleri’nden hiçbirinin kongreye gelememesine üzüldüm. Orta Doğu’dan 8 ülke gelmişti, Latin Amerika ülkeleri de beni destekledi.
IPA Genel Kurul Toplantısı’nda seçim zamanı geldiğinde ben kendimi takdim ettim. Senelerden beri IPA’nın içindeyim. Kendimi anlattım, yapacaklarımı söyledim. Oylama sonucunda “Prof. Dr. Enver Hasanoğlu 19 Mart 2019 günü dünyanın farklı bölgelerinden delegelerin katılımıyla Panama’da yapılan seçimde IPA’nın gelecek başkanı olarak seçilmiştir. Bu pozisyonda hizmet edeceği iki yılın sonunda görevine IPA başkanı olarak devam edecektir.” denildi.
Seçim öncesi Prof. Dr. Hasanoğlu’ nun IPA delegelerine hitabı
Bu ortamda kazanmak hakikaten güzel bir şeydi. Rektörlük, dekanlık bizim esas işimiz değil, esas mesleğim doktorluktur. Mesleğimde en üst düzeye gelmiştim, dünyanın çocuk başkanı oluyorsun. Elimizden geldiği kadar çalışacağız, mutluyum. Bu görev mesleğim olduğu için seviniyorum. Şimdi 2021-2023 döneminde Glasgow’daki toplantımızda ben görevi devralacağım.
IPA’nın faaliyetleri nelerdir? Uluslararası düzeyde ve Türkiye’deki faaliyetleri konusunda neler söyleyeceksiniz?
IPA projeler desteklemekte, burs vermekte, UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü ile ortak görüşler ve projeler yapmakta, genç pediatristlerin önünü açmak için destek programları uygulamakta. Ayrıca özellikle göçmen çocuklar (Suriye’deki göçmenlerin muayenesi, oradaki doktorların eğitimi, annelerinin eğitimi gibi), çocuk ihmal ve istismarı konularında projeleri bulunmakta. Endenozya’ da deprem olduğunda oralara gidildi.
IPA’nin projelerinin planlanması, yürütülmesinde IPA Genel Direktörü olan Kerem Hasanoğlu’nun çalışmaları önemli yer tutmakta. Özellikle Suriyeli göçmen çocuklarla ilgili başlatmış olduğu ‘Her şey Sevgiyle Başlar’ (Everything Starts With Love) projesi ve diğer projelerle bu çocukların sorunlarına Kerem Hasanoğlu çok farkındalık yarattı ve çözüm önerileri sundu. Ülkemizde başlatılan projeler IPA çatısı altında Dünya’ya yayılmakta, tüm dünya çocukları için umut kaynağı olmakta. Oğlum Kerem Hasanoğlu’nun IPA başkanlığına aday olmamda ve bu süreçte büyük desteğini gördüm.
IPA yaptığı projeler ve çalışmalar ile çocuk ölümlerinin azaltılması, erken çocukluk gelişiminin desteklenmesi, beslenme bozukluklarının düzeltilmesi, bulaşıcı hastalıkların önlenmesi gibi pek çok alanda çocuk sağlığı göstergelerinin iyileşmesine katkıda bulunmaktadır. IPA kuruluşundan bu yana, bu uğraşısı ile son yıllarda ülkemizin, derneğimizin ve bizlerin desteği ile daha da ivme kazanmıştır.
Çocuk sağlığını tehdit eden birçok konuyu gündemine alarak sadece sağlık alanında değil yoksulluk, savaş, göç, çocukların eğitimi, çocuk ihmal ve istismarının önlenmesi gibi birçok farklı alanda gelişmelerin öncüsü olmuştur. Özet olarak dünyada ‘çocukların sesidir’. Türkiye Milli Pediatri Derneği de ülkemizde ve bölgemizde benzer rolü üstlenen bir kuruluştur.
Türkiye’de çocuk alanında çalışan akademisyenler IPA’ nın projelerine katılmak istediklerinde bireysel başvuru mu yapıyorlar, yoksa Türkiye Milli Pediatri Derneği üzerinden mi yönlendiriliyorlar?
Türkiye Milli Pediatri Derneği aracı oluyor. Mesela bize soruyorlar, biz olabilecek hekimler hakkında öneride bulunuyoruz ve CV’sine göre karar veriliyor.
IPA 2019 Kongresi içinde Türkiye Milli Pediatri Derneğinin düzenlediği toplantıda yaptığınız konuşmadan notlar aktarabilir misiniz?
Türkiye Milli Pediatri Derneği, çocuk sağlığı alanında savunuculuk, bilgilendirme ve eğitim için ülkelerin çocuk sağlığı ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri açısından durumlarını tartışmak, iş birliği ve çözüm önerileri oluşturmak amacıyla 17-21 Mart tarihlerinde Panama’da yapılan IPA 2019 Kongresi içinde bir toplantı düzenlemiştir. Böylelikle ülkemiz ve bölgemiz ülkeleri başta olmak kaydıyla dünyada çocuk sağlığı ve sürdürülebilir kalkınma hedefi ilişkisinin ve bu alandaki sorunların IPA Kongresi’nin gündemine taşınması sağlanmıştır. Bu kongrede özellikle Balkanlar, Türk Dili Konuşan Ülkeler Pediatri Birliği (UNPSTR), Afrika ve Ortadoğu ülkelerinden temsilcilerin katılımı ile bu bölgelerdeki ülkelerin çocuk sağlığı sorunlarının ve ülkelerarası eşitsizliklerin tartışılması ve çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlarının bu konuların çözümündeki görevlerinin ve katkılarının tanımlanması mümkün olmuştur.
Sonuç olarak, IPA Kongresi sırasında TMPD tarafından TİKA desteğiyle gerçekleştirilmiş toplantı ve diğer etkinlikler, başkan olarak seçilmiş olmamın yanı sıra çocuk sağlığı konusunda önemli görüşmeler ve iş birliklerine zemin hazırlaması bakımından başarılı olmuştur.