Rusya'da yarın başlayacak olan 3 günlük devlet başkanlığı seçim süreci, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in muhalefetin neredeyse tamamen kontrol altında olduğu bir ortamda seçimleri kolayca kazanarak, pazar günü Kremlin'deki 5. dönemine başlaması bekleniyor.
Anayasa değişiklikleriyle, bu seçimden sonra 2030'a kadar görevde kalacak olan Putin, o tarihte yeniden seçilirse 2036'ya kadar Devlet Başkanı olarak kalabilecek. Birçok uzman, 71 yaşındaki Putin'in ömrü boyunca görevde kalacağına inanıyor.
Putin'in dönem limiti aslında 2008'de dolacaktı, ancak Dmitri Medvedev ile bir görüntüde makam değişikliği yaparak, Putin 4 yıl boyunca Başbakan olarak görev yaptı. 2012'de tekrar Devlet Başkanlığı'na dönmesi, ülkede büyük protestolara yol açtı ancak sonuç alınmadı. 2020'deki tartışmalı referandum, Putin'in 2036'ya kadar görevde kalmasını sağladı.
Putin, Gürcistan ve Ukrayna'nın işgalleri gibi adımların yanı sıra muhalefeti sistematik olarak bastırarak gücünü pekiştirdi. Muhalefetin iki önemli lideri, Boris Nemtsov 2015'te Kremlin yakınlarında vurularak öldürüldü ve Aleksey Navalni bu yılın şubat ayında hapishanede hayatını kaybetti. Navalni'nin eşi, muhalif liderin Putin'in emriyle öldürüldüğünü iddia ediyor. Diğer birçok muhalefet figürü ya yurtdışında yaşıyor ya da hapishanede bulunuyor.
Geçtiğimiz hafta Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, "En iyi demokrasiye sahibiz ve bu alanda ilerlemeye devam edeceğiz" dese de, Rusya'daki seçimler neredeyse hiçbir başkentte ciddiye alınmıyor.
The Washington Post, Rusya'daki seçimlerle ilgili en merak edilen sorulara yanıt verdi...
PUTİN NASIL HEP KAZANIYOR?
Putin, Boris Yeltsin'den iktidarı devraldığından bu yana, Rusya'daki demokratik kurumları istikrarlı bir şekilde zayıflattı. Medya, neredeyse bir "noter" gibi işlev gören parlamento ve seçim komisyonu kendi denetimi altına alındı. Muhalefet etkisizleştirildi ve Ukrayna'daki savaşa eleştirel bakışlar yasa dışı hale getirildi.
Kremlin kontrolündeki medya, ülkede sadece Putin'in istikrar sağlayabileceğini propaganda ediyor. Ayrıca, bu medya organları, Ukrayna savaşını NATO'nun Rusya'ya karşı açtığı bir savaş olarak sunuyor ve bu savaşın sadece Putin tarafından kazanılabileceğini savunuyor.
Seçimler üç gün sürüyor, bu da sandıkların güvenliğini sağlamanın zorluğunu artırıyor. Rusya'nın 27 bölgesinde ve işgal altındaki iki Ukrayna bölgesinde yaşayanlar, oylarını gerçekliği doğrulanamayan bir sistem üzerinden internet aracılığıyla kullanabiliyorlar. Kremlin yanlısı adaylar, 2021 parlamento seçimlerinde sandıkta kaybederken, internet üzerinden aldıkları oylarla seçimi kazanmışlardı.
Bağımsız seçim gözlemcisi Golos, 2021'de "yabancı ajan" ilan edildi ve lideri gözaltına alındı. Ayrıca, devlet memurlarının telefonlarıyla oy pusulalarını çekip Putin'e oy verdiklerini kanıtlamaları istendiği bildirildi.
PUTİN KESİN KAZANACAKSA BU SEÇİMİN ÖNEMİ VAR MI?
Putin, meşruiyetini seçim sonuçlarına dayandırıyor. Eğer bu seçimde yüksek bir oy oranı elde ederse, bu Rusya dışındaki ülkelerde halkın Ukrayna'daki savaşı desteklediği izlenimini yaratabilir.
Rusya'nın Ukrayna'nın ilhak edilmiş bölgeleri olan Kırım, Herson, Zaporojye, Donetsk ve Luhansk'ta seçim çalışanları ve silahlı korumaların evlerden zorla insanları sandığa götürdüğü iddiaları bulunuyor. Bu seçimlerden çıkacak sonuçlar, Moskova'nın bölgedeki kontrolünü artırmak için kullanılabilir.
Rus medyasına göre Kremlin, bu seçimlere katılımın yüzde 70'inin üzerinde olmasını ve Putin'in oy oranının yüzde 80'in üzerinde olmasını istiyor. Putin'in bugüne kadar aldığı en yüksek oy oranı 2018'de yüzde 76.7 idi.
Putin'in kontrolüne rağmen, Kremlin potansiyel risklere karşı duyarlıdır. 2020'deki Belarus'taki Aleksandr Lukaşenko karşıtı protestoların ardından Moskova, muhalefet üzerindeki baskıyı artırdı.
PUTİN'E KARŞI KİMLER YARIŞIYOR? 
Putin'in karşısında üç adayın yer aldığı seçimlere izin veriliyor, ancak bu adaylar Kremlin'e yakın partilerin adaylarıdır ve genellikle Putin'e ciddi bir tehdit oluşturmazlar. Bu adaylar, seçimlerin meşruiyetini sağlamaya yönelik bir rol üstleniyor gibi görünüyor.
Komünist Parti'nin adayı olan 75 yaşındaki Nikolay Karitonov, 2004'te Putin'e karşı yüzde 13 oy almıştı.
Liberal Demokrat Parti'nin adayı olarak yarışa katılan aşırı milliyetçi Leonid Slutski, Ukraynalı savaş tutsaklarının idamını savunuyor.
Yeni Halk Partisi'nin adayı Vladislav Davankov, cinsiyet değişikliğini yasaklayan yasa tasarısının yazarlarından biridir.
Merkezi Seçim Komitesi, savaş karşıtı adaylar Yekaterina Duntsova ve Boris Nadejdin'in topladığı imzaları kabul etmeyerek seçime katılmalarına izin vermedi.
Kremlin yanlısı anket şirketi VCIOM, Putin'in oyların yüzde 82'sini alacağını öngördü.
PROTESTO İHTİMALİ VAR MI?
Rusya'daki başkanlık seçimlerinde dikkat çeken isimlerden biri olan Alexei Navalny'nin 2018'de Putin'e karşı aday olması yasaklandı ve 2021'de hapse gönderildi. Navalny, Yamalo-Nenets bölgesindeki hapishane kolonisinde 47 yaşında hayatını kaybetti. Otoriteler, Navalny'nin doğal sebeplerden öldüğünü iddia ederken, Kremlin bu iddiaları reddetti.
Navalny, hayattayken destekçilerine, seçimlerin son günü olan pazar günü saat 12'de sandığa gitmelerini ve Putin'e karşıtlarını göstermelerini söylemişti. Ancak pazar günü geniş çapta bir eylemin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği henüz bilinmiyor.