Aşırı işlenmiş gıdaların sağlığa olan etkileri, içerdikleri katkı maddeleri ve yüksek orandaki şeker, tuz ve yağ ile giderek artan bir endişe kaynağı haline geliyor. Obezite, kalp hastalıkları ve diyabet gibi sağlık sorunlarının yanı sıra genel sağlık durumunu da olumsuz etkileyebilirler.
'Aşırı işlenmiş gıdalar', kalp hastalıkları, kanser ve kaygı bozuklukları gibi 30'dan fazla sağlık sorunuyla ilişkilendiriliyor ve ABD ile İngiltere'de ortalama bir kişinin beslenmesinin yüzde 50'sinden fazlasını oluşturuyor. Bu tür gıdalar genellikle evde yapılan yemeklerde bulunmayan katkı maddelerini içerir ve genellikle görünüm, tat veya doku için kimyasallar, renklendiriciler ve tatlandırıcılar içerir. Gazlı içecekler, şekerler ve tavuk nuggetlar gibi ürünler örnek olarak verilebilir. Ancak, bazıları ilk bakışta aklınıza gelmeyen gıdalar da bu kategoriye dahil olabilir, örneğin ekmek, kahvaltılık gevrekler ve yoğurt.
'Aşırı işlenmiş gıdalar' ile 'işlenmiş gıdalar' arasındaki fark, işlenmiş içeriklerin işlenmemiş gıdalarla bir araya geldiği yiyeceklerin işlenmiş gıdalar olarak adlandırılmasıdır. Örneğin, buğday unu, su, tuz ve mayadan yapılan bir ekmek işlenmiş bir gıda iken, ekmeğin içinde emülgatör, renklendirici veya koruyucu madde bulunması durumunda bu ekmek 'aşırı işlenmiş gıda' kategorisine girer.
'Aşırı işlenmiş gıdaları' tanımanın bir yolu, ürünlerin içerik listesine bakmaktır. İspanya'daki Navarra Üniversitesi'nden Profesör Maira Bes-Rastrollo'ya göre, 5'ten fazla malzeme içeren gıdaların 'aşırı işlenmiş gıda' olma olasılığı yüksektir. Bu tür ürünler genellikle yüksek tuz, şeker ve doymuş yağ içeriğine sahiptir. İçeriklerin paketlerde belirtilmesi bazı ülkelerde zorunlu hale gelmiştir.
Aşırı işlenmiş gıdaların sağlığa etkileri net bir şekilde belirlenmemiş olsa da, bu tür gıdaların kardiyovasküler hastalıklar, obezite, tip 2 diyabet, uyku sorunları ve kaygı gibi sağlık sorunlarıyla ilişkilendirildiği gözlemlenmiştir. Ancak, bu hastalıkların nedeninin doğrudan işlenmiş gıdalar mı, yoksa bu gıdalarda sıkça bulunan yüksek düzeyde tuz, yağ ve şeker mi olduğu belirsizdir.