Bir zamanlar Yağmur Adam filminde gördüğümüz şu aralarda Mucize Doktor dizisiyle gündeme gelen Savant sendromu nedir? sorusu şu sıralar en çok arananlar arasında. Peki Savant sendromu nedir? Savant sendromu nedenler nelerdir? Savant sendromu tedavisi mümkün mü? İşte Savant sendromu hakkında her şey...
Savant sendromu normal zekanın altında bir kişi belirli bir alanda özel bir yetenek gösterdiğinde ortaya çıkar. 1988 tarihli Rain Man (Yağmur Adam) filminde Dustin Hoffman'ın canlandırdığı Raymond Babbitt karakteri en bilinen otizmli savanttı. Mucize Doktor dizisindeki Ali Vefa da otizmli savant. Peki, Savant sendromu nedir?
Savant sendromu, erkekleri kadınlardan 4 ila 6 kat daha sık etkiler. İşte genellikle müzik, sanat, takvim hesaplama, matematik ve mekanik ya da mekansal beceriler olmak üzere beş genel kategoride becerileri sınırlı olan savant sendromu hakkında merak edilenler…
SAVANT SENDROMU NEDİR?
Savant sendromu, önemli derecede zihinsel engelli birinin, ortalamanın üzerinde belirli yetenekleri gösterdiği bir durumdur. Savantların üstünlük gösterdiği beceriler genellikle hafıza ile ilgilidir. Bu hızlı hesaplama, sanatsal yetenek veya müzikal yeteneği içerebilir. Aslında, 10 otistik kişiden bir tanesinin, değişen derecelerde kayda değer yetenekleri vardır, ancak savant sendromu konjenital ya da edinsel olabilir. Birçok savant becerisi doğumda var olan bazı gelişimsel güçlüklerin üzerine eklenerek çocuklukta ortaya çıkmaktadır. Edinsel savant becerileri sağlıklı gelişim gösteren bireylerde bebeklik, çocukluk ya da erişkinlikte geçirilen kafa travması ya da merkezi sinir sistemi travması sonrası gelişebilir.
Savant sendromlu tüm çocukların yaklaşık yarısı otistiktir. Otizmi olan tüm çocukların yaklaşık yüzde 10’unda savant sendromu vardır. Bu oran 35 üzerinde IQ’lu otizmi olan çocukların yüzde 25’ine yükselir. (Çok sayıda otistik çocuğun IQ’ları daha düşüktür.)
Sendrom sıklıkla otizmle ilişkili olduğundan, "otistik savant" terimi daha sıklıkla kullanılır. Savant sendromu gösteren bir kişi ile ilgili bilinen ilk açıklama, 1751’de bir Alman psikoloji dergisinde gerçekleşti. Savant terimi, ilk olarak 1887’de J. Langdon Down (Down sendromuna adını veren doktor) tarafından kullanıldı.
SAVANT SENDROMUNUN NEDENLERİ
Savant sendromunun nedenleri 2004’e kadar bilinmiyordu. Bazı araştırmacılar bunun gen veya genlerdeki bir değişiklikten kaynaklandığını, bazılarının bunun sağ hemisferde meydana gelen bu hasarı telafi eden beynin sol yarımküresine bir çeşit zarar verdiğine inanıyor. Bununla birlikte, sendromun nedenleri açık değildir ve daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.
TEDAVİSİ
Savant sendromu bir alanda bir çocuğun kabiliyeti göz önüne alındığında beklenenden yüksek olduğunda teşhis edilir. Savant sendromunun herhangi bir dezavantajının olup olmadığı bilinmemektedir, bu nedenle tedavi edilmesi gerekmez. Genellikle savant sendromuna eşlik eden altta yatan bozuklukların tedavi edilmesi gerekir ve savant sendromlu çocuğun özel yeteneğinden yararlanılmasının çocuğun altta yatan gelişimsel bozuklukların tedavisine yardımcı olabileceğine inanılmaktadır.
Savant sendromlu çocuklar çok özel bir beceriye sahiptir. Bu çocuklar, özel ilgi ve yeteneklerin bir şekilde kullanılmasını sağlayan herhangi bir altta yatan hastalığın tedavisine daha iyi yanıt verebilir. (Sözcü)
SAVANT SENDROMU YAŞAYAN ÜNLÜLER KİM?
BUĞRA ÇANKIR TÜRK ‘MUTLAK KULAK’ OLARAK ADLANDIRILAN MÜZİK DEHASI
Buğra, 24 yaşında bir otistik ve ağır iletişim kurma engeli var. 2 yaşında otistik olduğu anlaşılan Buğra'nın 10 yaşındayken müzik yeteneği keşfedildi.
İletişim kurarken güçlükler yaşasa da Buğra, aslında ''mükemmel kulak'' ya da ''tam kulak'' olarak nitelendirilen, doğadaki tüm sesleri referans bir ses verilmeden nota olarak tanımlayabilme yeteneğine sahip.
Buğra 2016 yılında İskenderun Teknik Üniversitesi Devlet Konservatuvarı'nı dereceyle bitirdi. Şu an da Afyon Kocatepe Üniversitesi'nde yüksek lisans yapıyor. Buğra akademik olarak engellilere fırsatlar verilmesi durumunda çok iyi yerlere gelinebileceği gösterdi. Mezun olduğu İskenderun Teknik Üniversitesi Konservatuvarı'nda 3 yıldan beri saat ücretli piyano eşlik öğretim görevlisi olarak olarak çalışmalarını devam ettiriyor.
TONY DEBLOİS AMERİKALI MÜZİSYEN
Tony DeBlois 22 Ocak 1974'te doğdu. İki kilodan daha az ağırlıkta ve erken doğdu. Erken doğum nedeniyle gözlerini kaybetti. İki yaşında piyano çalmaya başladı. İlk başta, DeBlois Austin, Texas, Boston, Massachusetts'te Körler Teksas Okulu'nda okudu, ama 1989 yılında Berklee Müzik Koleji'ne devam etti. Caz konusunda uzmanlaşan Deplois, 20 müzik aleti çalıyor ve dünya çapında konserler veriyor. Hafızasından yaklaşık 8 bin parça çalabiliyor.
ALONZO CLEMONS - AMERİKALI HEYKELTRAŞ
Clemons, 40-50 aralığında bir IQ’ya sahip bir savant sendromlu heykeltraş ve sanatçı. Alonso Clemons, 3 yaşında düşmesinin ardından kalıcı bilişsel hasara uğradı. Bu kazanın ardından mükemmel hayvan heykelleri yapmaya başladı. Clemons, sadece bir kez gördüğü bir hayvanın heykelini kusursuz bir şekilde yapabiliyor. Sadece bir an için iki boyutlu bir görüntüye baktıktan sonra, bir hayvanın gerçekçi ve anatomik olarak kesin üç boyutlu bir görüntüsünü oluşturuyor. 1986'da Aspen, Colorado'da bir sergi açtı. Televizyonda bir hayvan gördüğünde o hayvanın heykelini yarım saat içinde tamamlayabiliyor. Alonso Clemons ayakkabılarını bağlayamıyor veya kendi başına yemek yiyemiyor olsa da, zihni bir şekilde gördüğü şekilleri ve formları kavrıyor.
HENRİETT SETH-F. MACAR OTİSTİK BİLGİN, ŞAİR, YAZAR VE SANATÇI
Henriett Seth-F Savant sendromu yaşayan tanınmış kişilerden biri