TÜİK’in araştırma sonuçlarına göre, en az ücreti lokanta çalışanları, en yüksek ücreti ise bilişim sektörü çalışanları kazanıyor. Üniversite okumak ise ekonomik açıdan geçmişe oranla daha az kazanç sağlıyor. Cinsiyetler arası gelir farkı ise artıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 4 yılda bir yaptığı ‘Kazanç Yapısı Araştırması’nın sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. 2006 yılından bu yana toplam 4 kez yapılan araştırmanın sonuncusu 2018 yılına ait. Bu kapsamda 16 bin 674 iş yerinde ücret karşılığında çalışanlarla yapılan anketlerin bulguları yayımlandı. Çalışmada ilk göze çarpan kadınların aynı işi yapsalar dâhi erkeklerden daha az gelir elde etmeleri olurken, diğer önemli sonuç da eğitim seviyesinin artmasıyla beraber ücretlerin yükselmesi. Öte yandan geçmiş araştırmalarla karşılaştırıldığında ise ülkenin bozulan toplumsal dengelerine ilişkin önemli bulgulara rastlanıyor. Türkiye’nin kazanç istatistiklerine mercek tuttuk.
TÜİK araştırmasında en belirgin biçimde göze çarpan kadın ile erkek ücretlilerin elde ettikleri gelir. 2018 yılı için erkekler aylık ortalama 4 bin 50 lira kazanırken kadınlar için bu tutar 3 bin 766 lira ile sınırlı kalıyor. Böylece 2018’de erkekler, kadınlardan yüzde 7,5 daha fazla ücret aldı. Ancak önceki çalışmalarda fark bu kadar belirgin değildi. 2006 yılında yapılan ilk çalışmaya göre o yıl için erkeklerin kadınlardan yüzde 1,4 daha fazla kazandığı açıklandı. Sosyal gelişme nedeniyle değil de hanenin geçim sıkıntısı yüzünden kadınların iş gücüne katılımının artması kadınların düşük ücrete talim ettiklerini gösteriyor.
Üniversite mezunlarının kazançlarında reel gerileme
2018’deki çalışma geçmiş dönemlerle karşılaştırıldığında bir diğer göze çarpan veri de üniversite mezunlarının kazançlarındaki reel gerileme oldu. Her ne kadar diğer eğitim düzeylerine göre üniversite mezunları en yüksek ücreti kazanıyor olsa da yıllar içinde üniversite mezunlarıyla diğer ücretler arasındaki fark giderek kapanıyor.
Bundan 13 yıl önce 2006 yılında bir üniversite mezunu 2 bin 88 lira kazanırken ortalama ücret bin 103 liraydı. Böylece üniversite mezunu ortalama ücretten yüzde 89 daha fazla kazanıyordu.
2018’de aradaki fark yüzde 46’ya kadar gerilemiş durumda. Aradaki fark düzenli olarak kapanıyor. 2018 yılı için 3 bin 960 liralık ortalama ücrete karşılık üniversite mezunun kazandığı ücret 5 bin 778 lira. Bu gelişmenin temelinde üniversiteli sayısındaki olağan dışı artış yatıyor.
En az ücret lokanta işinde
Kazanç istatistiklerine ekonomik faaliyete göre bakıldığında en az ücreti konaklama ve lokanta işinde çalışanlar kazandı. Buna göre bu faaliyet kolunda çalışanların aylık brüt kazancı 2018 yılı için 2 bin 872 lira. Buna karşılık brüt ücretin yüksek olduğu faaliyet ise bilgi ve iletişim alanında gerçekleşti. Bu faaliyette brüt kazanç 7 bin 492 lira.
Kadınlar daha az kazanıyor
Erkek 100 lira kazanırken kadın;
2006 yılında 98,5 TL,
2018 yılında 93 TL kazandı.
100 liralık ortalama ücrete karşılık üniversite mezunu;
2006 yılında 189 TL,
2018 yılında 146 TL kazandı.