John Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Ekonomi Profesörü Steve Hanke, Türkiye ekonomisine dair dikkat çekici açıklamalara imza attı. Türkiye’nin senelik yüzde 5 enflasyon hedefine ulaşabilmesi için uzun bir yol ilerlemesi gerektiğini söyleyen Hanke, politika faizinin artırılması halinde TL’nin daha istikrarlı olacağını belirtti.
Hanke, "Türkiye’nin şu anki resmi enflasyon oranı senelik %75 ve bu oran her ay güncelleniyor. Benim güncel enflasyon ölçümüm ise senelik %41 seviyesinde. Türkiye’nin resmi enflasyon ölçümleri benim ölçümlerimi takip eder" dedi.
Aynı zamanda Türkiye’de enflasyon oranlarının düşeşe geçeceğini ve bunun olumlu bir gelişme olduğunu da aktardı. Fakat Hanke, Türkiye’nin yüzde 5 enflasyon hedefine erişmesi için hala kat etmesi gereken uzun bir yolu olduğunun da altını çizdi.
"FAİZ ORANININ YÜZDE 50 SEVİYESİNDE ARTIRMASINI ÖNERİRDİM"
Hanke, faiz oranlarının enflasyonla mücadele için yeterli olup olmadığına dair soruya "Merkez Bankası’nın 27 Haziran'da yapacağı toplantıda, TCMB’nin faiz oranını %50 seviyesinde artırmasını önerirdim. Geniş tanımlı M3 para arzı hâlâ senelik olarak %36,2 oranında artıyor. Bu oran, Türkiye’nin enflasyon hedefi olan %5’e ulaşmasıyla tutarlı olan ortalama %12’lik Hanke'nin Altın Büyüme Oranı'ndan üç kat daha yüksek" yanıtını verdi. Hanke, önerisinin gerçek olması için TL’nin istikrara kavuşacağını söyledi.
TÜRKİYE’DE YAPILACAK EN ÖNEMLİ REFORM…
Hanke, Merkez Bankası’yla ilgili de konuşarak, "Merkez Bankası başkanının değiştirilmesi yapısal bir reform olarak nitelendirilemez. Örneğin, Merkez Bankası'nı bir 'para kurulu' kısıtlamasına almak yapısal bir reform olarak nitelendirilebilir ve bu Türkiye'de yapılacak en önemli reformlardan biri olurdu" ifadelerini kullandı.
Özelleştirmeleri yapısal reformlar sıralamasında üst sıralara koyacağını söyleyen Hanke, "Ayrıca, Türk iş dünyasının üstündeki bürokratik baskının kaldırılması da reform olarak nitelendirilebilir" dedi.
1990 yıllarının başından bu yana Türkiye’deki gelişimleri takip ettiğini söyleyen Hanke, "TL’yi istikrara kavuşturmanın ve enflasyonu kesin olarak sonlandırmanın en iyi yolunun TCMB’yi bir 'para kurulu' kısıtlamasına almak olduğuna karar verdim" sözlerine yer verdi.
BULGARİSTAN ÖRNEĞİYLE ANLATTI
1997’de Bulgaristan Devlet Başkanı Petar Stoyanov’un baş ekonomi danışmanlığını yaptığı dönemde, Bulgaristan Merkez Bankası’nda bu sistemi uyguladığını anlatan Hanke, Bulgaristan örneğini vererek şu ifadeleri kullandı:
"1997’de Bulgaristan, aşırı enflasyon ve bankacılık krizleriyle karşı karşıyaydı. Temmuz ayında para kurulu kurulduğunda, aşırı enflasyon hemen durdu. 1998 yılına gelindiğinde bankacılık sistemi sağlamlaştı, para piyasası faiz oranları üç haneli rakamlardan %2,4’e düştü, büyük mali açık yerini mali fazlaya bıraktı, ekonomik depresyon ekonomik büyümeye dönüştü ve Bulgaristan’ın döviz rezervleri üç kattan fazla arttı."
Bulgaristan’ın şu an Estonya’dan sonra AB’deki en düşük ikinci borç-GSYİH oranına sahip olduğunu belirten Hanke, para kuruluna dair şu bilgileri aktardı:
"Bir para kurulu, talep üzerine sabit bir döviz kuru üstünden bir yabancı çapa para birimine çevrilebilen banknot ve madeni paralar çıkarır. Parasal yükümlülüklerinin %100’üne eşit çapa para birimi rezervi bulundurmak zorundadır. Bir para kurulu, herhangi bir takdir yetkisiyle para politikası uygulayamaz ve kredi veremez"
Hanke, kurulun tek işlevinin çıkardığı yerel para birimini sabit bir orandan çapa olarak kulalnılan rezerv para birimiyle değiştirme olduğunu belirterek, "Kurt Schuler ile birlikte yazdığım 'Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Para Kurulları' adlı kitabımda Türkiye için para kurulu detaylarını ortaya koymuştum" dedi.