Çeşitli ülkeler, özendirici koşullar ve kontrol edici önlemlerle yabancı yatırımcıları çekmek amacıyla çeşitli düzenlemeler yapmaktadır. Bu düzenlemeler arasında vergi istisnaları, arazi tahsisleri ve hatta vatandaşlık verme gibi teşvikler bulunmaktadır. Ancak, bazı ülkelerde vatandaşlık satışı gibi uygulamalara rastlamak pek yaygın değildir.
Yabancı yatırım çekme amacıyla ülkeler, arazi ve arazi tahsisleri, vergi istisnaları ve muafiyetleri gibi çeşitli kolaylıklar sağlamaktadır. Bu teşvikler arasında, vatandaşlık hakkı kazandırma seçeneği de yer alabilmektedir. Ancak, vatandaşlık satışı gibi uygulamaların, belirli ekonomik ve sosyal standartlara sahip ülkelerde pek görülmediği belirtilmelidir.
Euro News Haber'in 31 Aralık 2019 tarihli yazısında, Zehra Yıldız tarafından ele alınan konuya göre, birçok Avrupa Birliği ülkesi, yabancı yatırımcılara pasaport imkanı tanımaktadır. Bu pasaportlarla birlikte, yatırımcılar genellikle 150 ila 170 ülkeye vizesiz seyahat etme hakkı elde edebilmektedirler.
Avrupa'daki gelişmiş ülkeler, iş gücü ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla uzun bir süredir yabancı işçi alımı gerçekleştirmektedirler. Özellikle 2. Dünya Savaşı sonrasında hızla sanayileşen ülkeler, yabancı işçilere ve ailelerine zamanla vatandaşlık hakları tanımak zorunda kalmışlardır.
İŞ GÜCÜ VE NİTELİKLİ ELEMAN
Bu ülkeler para ile vatandaşlık vermekten çok, genç ve çalışabilecek nitelikli insan gücüne önem vermekte, dönemin gereği olarak daha çok nitelikli yurttaşlara vatandaşlık verdikleri görülmektedir.
Ülkemizde; lisans ve lisans üstü eğitimden sonra yurt dışına iş arayışında olan gençlerin giderek çoğalması bu ülkelerin işine de gelmektedir. Özellikle orta Avrupa ülkeleri eğitimine hiçbir katkı yapmadıkları pırıl pırıl gençleri eğitimli insan gücü olarak her alanda istihdam ederek ekonomilerini güçlendirmektedirler.
Buna rağmen en pahalı vatandaşlık veren ülkeler gene de gelişmiş Avrupa ülkeleri En başlangıcında Birleşik Krallık yani İngiltere geliyor. İngiltere'de kendi işinin kurmak, bir işe ortak olmak ya da bir işi devralmak isteyen kişilerin başvuru yapabileceği Tier-1 vizesi almak için en az 281 bin dolar yatırım yapma koşulu ile İngiltere’de oturum izni almak mümkün. Ayrıca 2 milyon 800 bin dolarlık hisse senedi, işletme kredisi veya İngiliz şirketleriyle tecim yapma koşulu bulunmaktadır. Bu koşullarla 5 yıl İngiltere’de yaşayan bir yatırımcı ama vatandaşlık alabiliyor.
Güney Kıbrıs için ise 3 milyon Dolar tutarında gayri menkul yatırımı, devlet tahvili veya ticari mal varlığı sahibi olma koşulu ile ama vatandaşlık verirken Avrupa Birliği vatandaşı olma şansını da birlikte armağan olarak veriyor.
Malta Ada Ülkesinde 789 Bin Dolar değerinde Ulusal Kalkınma Fonu’na bağış ile Ülkede 410 bin dolarlık mal varlığına sahip olmak gerekirken, Bulgaristan’da 585 Bin Dolar ödeyerek 1 Yıllık oturum izni almak mümkünken, vatandaşlık için ise 3 Yıl arka arkaya oturum izni alma koşulu bulunmaktadır.
Diğer bazı Avrupa Ülkelerinde ise; çoğu zaman 5 Yıl süre ile ikamet etme ve ülkede konuşulan dili öğrenme gibi koşulları yerine getirerek yurttaş olabiliyor. Bir yatırımcı Letonya’da 76 bin dolarlık hisse senedi; Yunanistan’da 292 bin dolarlık mal varlığı ya da 409 bin ila 585 bin dolar değerinde ticari mal varlığı; İspanya’da 585 bin dolarlık mal varlığı ve ülkede 10 yıl ikamet etme karşılığında yurttaş olabiliyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde 500 bin ila 1 milyon Dolar yatırım yapma şartı ile Yeşil Kart alan yatırımcı Amerikan pasaportunu da alabiliyor. Kanada’da; bir girişimci 617 bin dolarlık ‘start-up’ tarzı yatırım yaptığında Kanada'dan vatandaşlık alabiliyoriken, Avustralya’da 1 Milyon Dolarlık yatırım yapma ve ortalama 2 milyon dolar değerinde mal varlığı ile pasaport alınabiliyor. Yeni Zelanda ise ortalama 6 milyon 500 bin dolarlık bir yatırımla Yeni Zelanda vatandaşı olunuyor.
TÜRKİYE’DE YATIRIM YOLUYLA VATANDAŞLIK
13 Mayıs 2022 tarihinde kabul edilen 5554 Karar sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 13 Haziran 2022 tarihinden itibaren yapılacak başvurular bakımından geçerli olmak üzere yabancıların Türk vatandaşlığı alabilmeleri için gereken asgari gayrimenkul edinme bedeli 400 bin Dolara çıkarıldı.
Bu bedel 2018 senesinde 1 milyon Dolardan 250 bin Dolara indirilmişti.
Aynı şekilde, asgari 500 bin dolar ile bireysel emeklilik sistemine giren ve 3 yıl sistemde kalan yabancılara da Türk vatandaşlığı verilmektedir.
Bu düzenlemenin haricinde ayrıca;
En az 500 Bin Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tespit edilmesi,
En az 50 kişilik istihdam oluşturduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilmesi,
En az 500 Bin Amerikan Doları ve karşılığı döviz tutarında mevduatı 3 yıl tutma şartıyla Türkiye'de etkinlik gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca tespit edilmesi,
En az 500 Bin Amerikan Doları ve karşılığı döviz tutarında Devlet borçlanma araçlarını 3 yıl tutma şartıyla satın aldığı Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilmesi,
En az 500 Bin Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında gayrimenkul yatırım fonu katılma oranı ve girişim sermayesi yatırım fonu katılma payını en az 3 yıl elinde tutma şartıyla satın aldığı Sermaye
Piyasası Kurulunca tespit edilmesi,
Koşullarını gerçekleştirenlere de vatandaşlık verilebilmektedir.
Doğal olarak tüm ülkeler belli koşullarda yabancılara vatandaşlık hakkı verirler. Ülkelerinin güvenliği, gelen vatandaşın ülkeye katkısı gibi koşullar gözetilerek vatandaşlık hakkı verebilir. Ülkemiz ise son yıllarda ‘’ver Doları al vatandaşlığı‘’ durumuna gelmiş vaziyette!