Alman Federal Radyasyon Koruma Ofisi ve Fransa Radyolojik Koruma ve Nükleer Güvenlik Enstitüsü (IRSN) yetkilerinin Rusya'nın kuzey Kazakistan sınırı merkezli bir nükleer sızıntı tespit ettiklerini açıkladı. Rus hükümeti de kurduğu komisyon tespitlerini kamuoyuyla paylaştı.
Fransız ve Alman uzmanların sızıntının Çelabinsk kentindeki Mayak nükleer madde işleme tesisi kaynaklı olduğunu reddeden komisyon şu şekilde konuştu:
“Rusya’da herhangi bir kurumun radyasyon kirliliğine yol açıp açmadığı varsayımından hareket ederek tüm fabrikalarda incelemeler yaptık. Bir numaralı şüpheli Çelabinsk şehri yakınındaki Mayak nükleer madde işleme tesisinde o tarihlerde herhangi bir kaçak yaşandığı bulgusuna rastlanmadı. Fabrikanın otomatik ölçüm cihazlarında radyasyon kaçağına işaret eden kayıt bulunmadı. Fabrikadaki toprak ölçümleri de negatif çıktı. Benzer denetimler nükleer bulutların ilk gözlendiği tüm Ural bölgesindeki tesislerde de gerçekleştirildi. Yer yüzeyinde radyasyon kirliğine yol açabilecek Rutenyum-106 maddesi izine rastlanmaması üzerine geriye tek şık kalıyor. Eylül ayı ortalarında dünya yörüngesinde bulunan ve bol miktarda Rutenyum-106 içeren bilimsel bir uydunun düşmüş olabileceği. Uydu atmosferde sürtünmeden yandığı için içindeki Rutenyum izotopu da bulutlara yayılmış olabilir."
Açıklamada nükleer kirlilik içeren bulutların hangi güzergahı izleyerek Avrupa ülkelerine kadar ulaştığı konusunda ise bir detay yer almıyor.
28 YILDAN BERİ GÖRÜLMEDİ
Fransız nükleer güvenlik otoritesinin yayınladığı rapora göre, Avrupa kıtası üzerindeki atmosferde tespit edilen radyoaktif izotopun adı Ruthenium 106. Söz konusu element, doğal yollarla değil, ancak bir kaza sonucu ortaya çıkabiliyor. Bazı medikal tedavilerde kullanılan Ruthenium 106, nükleer reaktörlerde atomun parçalanmasıyla elde ediliyor. İsveç Savunma Araştırmaları Ajansı Araştırma Direktörü Anders Ringbom'a göre bu element, 1986'da Çernobil felaketinden bu yana görülmüyor.
Ural Dağları üzerinden, Türkiye'nin kuzeybatısı kıyısını da içine alarak Avrupa'ya yayılan radyasyon bulutunun kaynağı Mayak, 1948'de Rosatom tarafından kurulmuş, Sovyet döneminde nükleer silah yapımında kullanılan plütonyum izotopunu üreten bir tesisti.
1957'de bir nükleer atık tankının patlamasıyla yaşanan ve radyoaktif bulutu 52 bin kilometrekareye yayılan nükleer kaza, 1990'lara kadar saklandı ve bu süreçte zenginleştirme sırasında radyasyon bulaşan atık su bölgedeki Teça Nehri'ne bırakıldı ve nehir sularından çok sayıda insan etkilendi.