Türkiye'nin ekonomik tablosu, 2023 yılında rekor seviyede faiz ödemeleri yapması ve 2024 için vergi tahsisatlarının artmasıyla dikkat çekiyor. Hükümetin bütçe planları, faiz harcamalarının artışıyla şekillenirken, son yıllardaki faiz giderlerindeki dalgalanmalar da göz önünde bulundurulmalı.
TÜRKİYE'NİN FAİZ HARCAMALARI VE VERGİ DURUMU: 2003-2024
FAİZ HARCAMALARININ ARTIŞI VE VERGİ TAHSİSATI
2003-2023 döneminde Türkiye, faize 563 milyar dolar ödedi. 2023'teki 28,4 milyar dolarlık faiz ödemesi, 2011'den beri yıllık en yüksek seviyeyi temsil etti.
2023'te devletin topladığı her 100 lira verginin 15 lirası faize gitti. 2024'te ise bu oranın en az 17 liraya çıkması bekleniyor.
2024 BÜTÇE VE FAİZ HARCAMALARI
Türkiye'nin 2024 bütçesi, 11 trilyon 89 milyar lira harcamayı içeriyor. Bu harcamanın 1 trilyon 254 milyarı faize ayrılacak, yani her 100 liranın 11,3 lirası faize gidecek.
VERGİ GELİRLERİNİN FAİZE ETKİSİ
2024'te vergilerin yüzde 16,9'u faiz harcamalarına gidecek. Hükümetin 2023 yılı hedeflerine dayanarak yapılan bu tahmin, bütçe hedeflerinin değişmesi durumunda vergi giderlerinin artabileceğini gösteriyor.
FAİZ GİDERLERİNDEKİ DALGALANMALAR
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası verilerine göre, 2002'de 34,3 milyar dolar olan faiz giderleri 2008'de 40 milyar dolara yükseldi. Ancak 2017'de en düşük seviyeye inerek 15,6 milyar dolara geriledi.
2021'de 21,3 milyar dolar olan faiz giderleri, 2022'de 18,9 milyar dolara düştü. Ancak 2023'te dolar kuru cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra hızla yükselerek faiz harcamalarını artırdı.