Rusya'nın Avrupa'ya doğal gaz akışını azaltması ve talepteki daralma nedeniyle küresel gaz piyasalarındaki sıkışıklığın 2023'te de devam edeceği öngörülüyor.
Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) 4. Çeyrek 2022 Gaz Piyasası Raporu'na göre, Rusya'nın Avrupa'ya gaz akışının düşürmesi piyasalarda fiyatları rekor seviyelere çıkarırken, ticaret yollarını değiştirdi ve gelişmekte olan ülkelerde yakıt kısıtlarına neden oldu.
Avrupa'da doğal gaz ve Asya'daki sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) fiyatlarının yılın üçüncü çeyreğinde yeni rekorlar kırması doğal gaz talebini düşürdü ve elektrik üretiminde kömür ve petrol gibi yakıtların kullanılmasına yol açtı. Bazı gelişmekte olan ülkelerde ise yüksek fiyatlar nedeniyle elektrik kesintileri meydana geldi.
Avrupa'nın doğalgaz talebi yüzde 10 azaldı
Bu yılın ocak-ağustos döneminde Avrupa'nın doğal gaz talebi 2021'in aynı dönemine göre yüzde 10 azalırken, sanayideki talep de yüzde 15 düşüş gösterdi.
Avrupa, Rus gazındaki kesintiyi LNG ithalatını artırarak ve Norveç ile alternatif kaynaklardan boru gazı alarak dengeledi. Avrupa'nın LNG talebi yılın 8 aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 65 artarken, bu artış Asya Pasifik bölgesindeki LNG tedarikinin azalmasına yol açtı.
Hindistan ve Güney Kore'de de talep daraldı, Çin ve Japonya'da doğal gaz talebi değişmedi. ABD'nin doğal gaz fiyatları ise özellikle yaz döneminde elektrik talebindeki artış nedeniyle 2008'den beri en yüksek seviyesini gördü.
Doğalgaz tüketimi azalacak
Arz kısıtları ve yüksek fiyatların etkisiyle küresel doğal gaz tüketiminin bu yıl yüzde 0,8 azalması bekleniyor. Avrupa'nın gaz talebindeki yüzde 10'luk düşüş ve Asya Pasifik bölgesinde talebin durağan seyretmesi, küresel gaz tüketiminde belirleyici rol oynuyor.
Küresel doğal gaz talebinin 2023'te ise yüzde 0,4 büyüyeceği, piyasalardaki sıkışıklığın gelecek yıl da devam edeceği öngörülüyor. Buna rağmen talebe ilişkin büyüme öngörüsü Rusya'nın gaz akışı konusundaki tavrı ve devam eden yüksek fiyatların ekonomik etkileri nedeniyle belirsizliğini koruyor
AB'nin gaz depolarında doluluk yüzde 20'nin altına inebilir
Raporda, Rusya'nın Avrupa'ya gaz akışını 1 Kasım itibarıyla tamamen kesmesi halinde Avrupa Birliği (AB) gaz piyasasının nasıl etkileneceğine ilişkin yapılan analize göre, doğal gaz talebi azaltılmadan ve Rus gaz tedarikinin tamamen kesilmesi durumunda, AB gaz depolarındaki doluluğun Şubat 2023'te yüzde 20'nin altına inebileceği öngörülüyor. Bu oran LNG ithalatının düşük seyretmesi halinde yüzde 5'e kadar gerileyebilir.
Depolardaki doluluğun bu seviyeye düşmesinin tedarik kesinti riskini artırma riski bulunuyor..
Bu nedenle, ısınma sezonu boyunca talebi düşürecek tasarruf önlemlerinin alınması, depolardan gaz çekişini en aza indirmek ve tedariki yeterli seviyede tutmak açısından kritik önemde bulunuyor.