Beden ve ruh sağlığının korunması için hayati öneme sahip olan vitamin eksikliğinin belirtileri nelerdir? İhtiyacınız olan tüm vitaminleri almak için çok çeşitli yiyecekler içeren dengeli beslenme önemlidir. Peki bu vitaminleri hangi besinlerden alabiliriz? Vitamin eksikliği tedavisi nasıldır?
Vücut direncini artıran en önemli maddeler arasında yer alan ve vücudu hastalıklara karşı koruyan vitaminlerin eksikliği ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Vücuttaki tüm organ ve sistemleri etkileyen vitaminlerin yetersiz alımı farklı belirtilerle kendini gösterebiliyor.
Bunlar bazen çok basit belirtilerle kendini belli eder ve vitamin takviyeleri ile ortadan kalkar; fakat bazen çok ciddi hastalıklara davetiye çıkarır veya onların habercisidir.
Bunun için vücudumuzdaki vitamin eksiklikleri dikkate alınmalı ve doktor kontrolünde gerek beslenme şeklimizde yapacağımız değişikliklerle, gerekse de alacağımız vitamin takviyeleriyle vücudumuzun ihtiyacı karşılanmalıdır.
Hangi vitamin eksikliği hangi hastalığa neden olur ve belirtileri nelerdir:
A VİTAMİNİ
Çocuklarda önlenebilir körlüğün dünyanın önde gelen nedenidir ve hastalık ve ölüm riskini artırır.
Tüm ülkelerin yarısından fazlasında ciddi bir sorun olsa da, esas olarak daha fakir bölgeleri etkilemektedir.
Gebe kadınlarda, A vitamini eksikliği gece körlüğüne ve anne ölüm riskini artırabilir.
A vitamini önemli bir besindir ve özellikle sağlıklı cilt ve sağlıklı gözler için gereklidir.
D VİTAMİNİ
D vitamininin birkaç önemli işlevi vardır. Örneğin, vücuttaki kalsiyum ve fosfat miktarını düzenlemeye yardımcı olur.
D vitamini eksikliği, çocuklarda raşitizme ve kemiklerde yeterli kalsiyuma sahip olmayan yetişkinlerde zayıflık ve ağrılara yol açabilir. Buna osteomalazi denir.
E VİTAMİNİ
Vücudunuzda doğal olarak depolandığından, E vitamini eksikliğinizin olması muhtemel değildir.
Bununla birlikte, bir antioksidan olması ve sağlıklı cilt ve gözlerin korunmasına yardımcı olurken, aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirmesi önemlidir.
Şu anda yapılan araştırmalara göre, E vitamininin, demansın (bunama) ilerlemesini önlemeye yardımcı olabileceği düşünülüyor.
K VİTAMİNİ
K vitamininin bazı önemli işlevleri vardır. Örneğin, kan pıhtılaşması için gereklidir, bu da yaraların düzgün bir şekilde iyileşmesine yardımcı olur. Kemikleri sağlıklı tutmaya yardımcı olduğunu gösteren bazı kanıtlar da vardır.
Çok fazla K vitamini gerekli değildir, bu nedenle K vitamini eksikliği nadir olarak görülür. Ancak yeterince olduğundan emin olmak için sağlıklı ve dengeli bir beslenme gereklidir. K vitamini karnabahar, lahana, brokoli, fasulye, bezelye, patates, yumurta sarısı, yoğurt, yeşil çay ve brüksel lahanası gibi sebzelerde bulunur.
C VİTAMİNİ
Çoğu zaman eksikliklerin en ünlüsü olarak görülen, C vitamini eksikliğinden dolayı diş etlerinde kanama ve şişme, ciltte kırmızı lekeler, anemi, halsizlik, kol, bacak ve eklemlerde ağrıya neden olur.
C vitamini (aynı zamanda askorbik asit olarak da bilinir) vücut için hayati öneme sahiptir. Çünkü vücudun protein üretmesi için gereklidir.
C vitamini, yeşil biber, çilek, maydanoz, yeşil sebzeler, domates, kırmızı lahana ve turunçgillerde bulunur. Günlük C vitamini; kadınlarda ve erkeklerde her gün alınması gereken en az miktarı, 60 miligramdır. Sigara içenlerin en az 100 mg. C vitamini almaları gerekir.
B6 VİTAMİNİ
B6 Vitamini vücudun, gıdalardaki protein ve karbonhidratların enerji olarak kullanmasını ve depolamasını sağlar; hemoglobinin (vücutta oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri) oluşmasına yardımcı olur.
Bu vitamin, aşırı aktif tiroidi olanlar için daha da gereklidir. Aşırı aktif tiroidi ve B6 vitamini eksik olanlarda kas güçsüzlüğü çok yaygındır.
Uzun süreli yüksek B6 vitamini dozları toksik olabilir ve geri dönüşü olmayan sinir hasarına yol açabilir. Yumurta, tavuk, havuç ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.
B12 VİTAMİNİ
B12 vitamini, vücuttaki folik asidin benzer özelliklerine sahiptir ve kırmızı kan hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olur. Sinir sistemini güçlendirir, Proteinlerin vücut tarafından kullanılmasını kolaylaştırır.
B12 eksikliği, uyuşukluk, yorgunluk, kolay hastalanma, çocuklarda iştahsızlık ve depresyon birlikte pernisiyöz anemiye neden olur. Sakatat ürünleri, peynir ve sütte bol miktarda bulunur.
FOLAT (FOLİK ASİT)
Folat veya folik asit, sağlıklı kırmızı kan hücrelerini oluşturmak için B12 vitamini ile çalışır, aynı zamanda, doğmamış bebeklerde spina bifida gibi merkezi sinir sistemi defekt riskini azaltmaya yardımcı olur, bu yüzden hamilelik sırasında mutlaka alınması gereklidir.
Folat eksikliği, yorgunluğa (anemiden kaynaklanır), halsizlik, ishal, iştahsızlık ve kilo kaybına neden olur. Folat eksikliği ayrıca baş ağrılarına, kalp çarpıntısına, davranış bozukluklarına neden olabilir.
SODYUM KLORİT
Çoğu klorür tuzdan (sodyum klorür) kazanılır, bu nedenle vücutta eksikliği nadir görülür. Bununla birlikte fazla tuz kullanımı çok yaygın bir alışkanlıktır.
Sodyum ve klorür, vücuttaki sıvıların seviyesini dengede tutmaya yardımcı olan küçük elektrolitlerdir. Klorür vücudun yiyecekleri sindirmesine yardımcı olur, mide ve bağırsaklardaki sıvıların temel bileşenidir.
Çok fazla tuz tüketmek, inme ve kalp krizi riskini arttıran hipertansiyona neden olur.
KALSİYUM
Kemik ve dişlerin ana bileşeni olan kalsiyum vücudumuzdaki en bol mineraldir. Kas kasılması için kalsiyum da gereklidir. Kısa süreli kalsiyum eksikliği kas kramplarına, sertliğe ve hareket zayıflığına neden olabilir.
Ergenlik döneminde, özellikle hamilelikte bebeğin kemik gelişimi için, yaklaşık 30 yaşına kadar kalsiyum almak kadınlarda çok önemlidir. Bu dönemlerde yetersiz kalsiyum, kemik erimesine yol açabilir. Kalsiyum eksikliğinde belirtiler yorgunluk, depresyon, kas zayıflığı, böbrek taşları, kabızlık ve spondilit (omurganın sertliği ve iltihabı) içerebilir. Süt ve süt ürünleri ayrıca soya fasulyesi, soya peyniri, fıstık, ceviz, lahana, brokoli, sardalye ve alabalık kalsiyum açısından oldukça zengindir.
MAGNEZYUM
Magnezyum, yediğimiz yiyeceğin enerjiye dönüşmesine yardımcı olur ve kemik sağlığı için önemli olan hormonları üreten paratiroid bezlerinin normal şekilde çalışmasına yardımcı olur. Kısa sürede yüksek dozda magnezyum almak ishale, mide bulantısına, kusmaya ve abdominal kramplara neden olabilir.
Daha uzun vadeli yüksek alımlar, kan basıncında düşüşlere, kalp atışlarının yavaşlamasına veya düzensiz atmasına veya kalp durmasına neden olabilir. Ayrıca kas güçsüzlüğüne ve nefes almada zorluklara, kafa karışıklığına, uyuşukluğa, denge bozukluğuna, hatta koma ve ölüme neden olabilir.
Yeşil yapraklı bitkiler iyi bir magnezyum kaynağıdır. Ayrıca, balık, badem, bakla ve tam tahıl, kakao, muz ve avakado da magnezyum bakımından oldukça zengindir.
BİYOTİN
Biotin B7 Vitamini olarak bilinir. Biotin-D, H Vitamini, Koenzim R veya W- Factor olarak da isimlendirilmektedir. Biotin yağ metabolizması için küçük bir miktar gereklidir. B7 Vitamini (Biyotin), kötü kolestrolü kontrol eder. Troid ve Adrenalin hormonlarını düzenlemeye yardımcı olur. Saç kaybı, kırılgan saçlar ve tırnaklar biyotin eksikliğinin işareti olabilir, saçın yavaş uzaması da B7 eksikliği olarak düşünülmelidir.
Badem, Soğan, Havuç, Fındık, Yer Fıstığı, Domates, Balık, Süt ve Süt Ürünleri, Brokoli, Avakado, Mısır, Pirinç, Mantar, Yumurta sarısı, Kuru baklagiller ve et ürünleri olmak üzere, süt ve süt ürünlerinden kolaylıkla alınabilir.
POTASYUM
Potasyum minerali sodyumla birlikte vücut hücrelerinin sıvı ve elektrolit dengesini sürdürür. Düzenli kalp ritmi için gereklidir. Beyne oksijen gitmesinde rol oynar. Hücreler arası besin iletiminde önemlidir. İtalya'da yapılan bir araştırma potasyumun tansiyonun düşürülmesinde yardımcı olduğunu göstermiştir.
Potasyum eksikliğinde, halsizlik, iştah kaybı, sinirlilik, kusma, cilt kuruluğu, kalp ritim bozuklukları, kaslarda yorgunluk ortaya çıkar.
Potasyum eksikliğinin yaşlı kişilerde kalp krizi riskini %50 oranında artırdığı tespit edilmiştir. Stres, kafein ve bazı ilaçlar potasyum ihtiyacını artırır. Muz, Avakado, Tatlı patates, Ispanak, Somon balığı, Güneşte kurutulmuş domates, Fıstık, Fasulye, kayısı, incir, şeftali, Portakal potasyum ihtiyacını karşılayabileceğiniz besinlerdir.
DEMİR
Demir, vücutta önemli rolü bulunan bir mineraldir. Vücudun etrafında oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin yapılmasına yardımcı olur.
Demir eksikliği demir eksikliği anemisine neden olabilir. Dünyada en çok görülen kansızlık türüdür ve birçok sağlık problemine yol açar. Kabızlık, bulantı, kusma ve mide ağrısına neden olabilir. Çok yüksek dozda demir, özellikle çocuklar tarafından alındığında ölümcül olabilir. Et ve et ürünleri, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller, pekmez, tahıllar ve kuru meyveler demir ihtiyacını karşılayn besinlerden bazılarıdır.