Vatana ihanet suçunun tanımı Anayasa ve yürürlükteki yasalarda oldukça karmaşık…
Bu soruyu bana ilk kez sevgili yeğenim Mızdavali sormuştu: Dayı be melmegette heekes öbütekine vatan hayını deyyo ya… Essahdan nassı vatan hayını olunuyo be yaa … diye.
Efendiiim, bendeniz de üşenmedim, çalıştım, çabaladım konuyu aklımın erdiğince açıklığa kavuşturdum ve de sevgili yeğenimin merakını sanıyorum giderdim.
Durum şöyle:
1921 tarihli 1 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2 sayılı Hıyanet-i Vataniye Kanunu, Özal iktidarı döneminde 12.04.1991 tarihinde yürürlüğe giren 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu m.23/a bendi ile yürürlükten kaldırıldı…
TCKda (Türk Ceza Kanunu) açıkça vatana ihanet sözcükleri ile ifade edilen bir suç yok. Ancak hukukçulara göre TCKda vatana ihanet sözcüklerinin bulunmaması vatana ihanet diye suç olmadığını, birilerinin böyle açıkça tanımlanmayan bir suçu işlemeyeceğini göstermez.
Vatana ihanet kavramı;
TCKnın m.302 ila 339da tanımlanan dördüncü bölüm devletin güvenliğine karşı suçlar, beşinci bölüm anayasal düzene düzenin ve bu işleyişine karşı suçlar, altıncı bölüm millî savunmaya karşı suçlar yedinci bölüm devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, sekizinci bölüm yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı suçlar gibi suçların adı ve tanımı ne olursa olsun vatana İhaneti oluşturmakta olduğu yetkin hukukçuların üzerinde birleştikleri bir konu...
Ayrıca 1632 sayılı Askeri Ceza Kanununun 54. Maddesi de, TCK m.302 ila 339da tanımlanan suçlara yine TCKya atıf yaparak, 55. maddesinde savaş ihaneti ve 56. maddesinde milli savunmaya ihanet olarak belirtiyor.
YARGI SÜRECİ NASIL İŞLER?
Bu tür suçları işlediği iddia edilenler suç duyurusu üzerine ya da Cumhuriyet savcılarının resen olaya el koymasıyla yargı sürecine tabi tutulurlar.
Bu sürecin tek istisnası: Cumhurbaşkanları…
Ancak Anayasa m.105/3ün sorumluluk ve sorumsuzluk hali başlığı altında cumhurbaşkanı, vatana ihanetten dolayı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının en az üçte birinin teklifi üzerine, üye tam sayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlandırılır şeklinde. Yani cumhurbaşkanı için böyle bir iddiayı meclis gündemine getirmek meclis üye tam sayısının üçte birinin oyu ile mümkün.
Peki hangi suçlardır bu suçlar?
*Devletin birliğini ve Ülke bütünlüğünü bozmak (TCK m.302),
*Düşmanla işbirliği yapmak (TCK m.303),
*Devlete karşı savaşa tahrik (TCK m.304),
*Temel milli yararlara karşı faaliyette bulunarak yarar sağlama (TCK m.305),
*Yabancı devlet aleyhine asker toplama (TCK m.306),
*Askeri tesisleri tahrip ve düşman askeri hareketleri yararına anlaşma (TCK m.307),
*Düşman devlete maddi ve mali yardım (TCK m.308),
*Anayasayı ihlal (TCK m.309),
*Cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı (TCK m.310),
*Yasama organına karşı suç (TCK m.311),
*Hükümete karşı suç (TCK m.312),
*Türkiye Cumhuriyetine karşı silahlı isyan (TCK m.313),
* Silahlı örgüt (TCK m.314),
*Silah sağlama (TCK m.315),
*Suç için anlaşma (TCK m.316),
*Askeri komutanlıkların gasbı (TCK m.317),
*Yabancı hizmetine asker yazma, yazılma (TCK m.320),
*Savaş zamanında emirlere uymama (TCK m.321),
*Savaş zamanında yükümlülükler (TCK m.322),
*Savaşta yalan haber yayma (TCK m.323),
*Seferberlikle ilgili görevin ihmali (TCK m.324),
*Düşmandan unvan ve benzeri payeler kabulü (TCK m.325),
*TCK m.326 ila 339da sayılan Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları vatana ihanet kapsamında değerlendirilmektedir…