Cemaat duygusu, bir anlamda ötekini dışlayarak gerçekleştirilen bağlılıktır.
Bu anlayışa göre; cemaat duygusunun kişiler için taşıdığı olumsuzluklar nelerdir? Bu olumsuzlukların cemaat üyelerine maliyeti nedir?
1- Birey olamazlar.
2- Kendilerini duygusal, sosyal ve bilişsel anlamda geliştiremezler.
3- Kendilerine gerçekleştiremezler.
4- Çevreleriyle anlamlı bir birliktelik kuramazlar.
Birey olamazlar; yani kendi seçimini kendileri yapamazlar. Aslında kendi seçimini kendisi yapmamak demek, o kişinin başka/başkalarına bağımlı olması demek.
Bağımlılık beraberinde karar verme özgürlüğünü başkalarına tabi kıldığı için simbiyotik bir ilişkinin varlığına işaret eder.
Bu durum da ruh sağlığı için oldukça olumsuz bir durumdur.
Yine, cemaat duygusu olay ve olguların sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesinde, yorumlanmasında güçlük çıkaran bir etikiye sahip. Bu durumda cemaat duygusu, problemlerin gerçekci bir gözle görülememesi özelliğine sahiptir.
Diğer taraftan, cemaat duygusuna sahip kişilerin kendilerini gerçekleştirmeleri mümkün değil.
Özellikle, cemaat duygusuna sahip bireylerin kaliteli yaşam, kendini geliştirme bakımından gizil güçlerini gerçekleştirmedeki etkililikleri sınırlı olacaktır. Çünkü, ait oldukları grup/grupların güdümündedirler.
Yine, cemaat duygusuna sahip bireyler çevreleriyle bağımlı olduklarından anlamlı birliktelikler kuramazlar.