Örgütsel vatandaşlık genel olarak okul üyelik, öğretmenlerle okul arasında karşılıklı haklar ve sorumluluklara dayalı ilişki olarak tanımlanabilir. Örgüt olarak okulun üyesi olan öğretmene karşı sorumlulukları hakları nelerdir? Yine, öğretmenin okula karşı hakları ve sorumlulukları nelerdir? Karşılıklı olarak haklar ve sorumlulukların yerine gerilmemesi ne anlama gelmektedir. Örgütsel vatandaşlık hususunda okullarımızdaki mevcut durum nedir? Örgütsel vatandaşlık gibi bir örgütsel değişkenin anlam bulması için öneriler neler olabilir?
Örgütün, öğretmenlere karşı hak ve yükümlülükleri çok boyutludur. Bunların başında öğretmenlerin bireysel ekonomik ve toplumsal gereksinmelerinin karşılanmasıdır. Bu hak ve sorumlukların başlıcaları şunlardır:
1- Öğretmenlere ödüller hakkaniyet ölçüsünde dağıtılmalıdır.
2- Terfi, sicil, yükselme olanakları hakkaniyet ölçüsünde öğretmenlere dağıtılmalıdır.
3-Okul yönetimi öğretmenlerin sendikal faaliyetlerine destek sunmalıdır.
4-Okul yönetimi öğretmenlerin doğal örgüt oluşumuna destek olmalıdır.
5- Okul yönetimi öğretmenlerle arasında demokratik bir ortam sağlamalıdır.
6-Yetki ve sorumlulukların dağıtımı hakkaniyet içeresinde dağıtılmalıdır.
Diğer taraftan öğretmenlerin örgüt üyesi olarak okula karşı sorumlulukları bulunmaktadır .Bunlar şu şekilde ifade edilmektedir:
1- öğretmen mesleğinin gereği yerine getirilmelidir.
2- Öğretmen okul kurallarına uymalıdır.
3- Alan ve sınıf yönetimi alanlarında yeterli olmak
4_ Sorumlulukları ile hesap verebilme.
5- Etik değerlere uyma.
Okullarımızda gözlem yapıldığında maddi ödüllerin yetersizliği karşılaşıyoruz. Sözün kısası yukarıda anılan öğeler mevcut olması gerekirken bunlarla ilgili olarak okullarımızda karşılaşmıyoruz.