22-25 Ocak 2019 tarihlerinde Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından Davos’ta 'Küreselleşme 4.0:Dördüncü Sanayi Devrimi Çağında Bir Küresel Mimari Biçimlendirmek' temasıyla düzenlenen zirvede altı temel soruya yanıt arandı. Bu sorular şunlardı:
Soru 1) Ekonomik büyümeyi yok etmeden gezegeni nasıl koruruz? Yeni gelişen ülkeler fosil yakıt kullanarak sanayileşme biçimindeki eski yolu izlememeleri gerekiyorsa, gezegeni koruyarak, milyarların yoksulluğunu ortadan kaldırarak, daha temiz ve yeşil bir yolla nasıl ilerleriz?
Soru 2) Hem bir yurtsever ve hem de küresel yurttaş olunabilir mi? Göç özellikle yaşlanan nüfusa sahip gelişmiş ülkelere net iktisadî yarar sağlıyor. Büyüme zarar göreceği için eski popülist güçler dinamizm kazanacak ve göçmen karşıtı siyasalar mı gündeme gelecek?
Soru 3) Gelecekte iş neye benzeyecek? 2030'da iktisadî yaşamda olacak işlerin çoğu henüz ortada yok, insanların yaptıkları işlerin birçoğu da makineler tarafından yapılacak. Bu gelişimin insanlar, işletmeler ve hükümetler üzerindeki etkileri ne olacak ve toplumları bu dramatik değişimleri yönetebilmek için yeniden nasıl yetkinleştireceğiz?
Soru 4) Teknolojinin yaşamı daha kötü değil de daha iyi hale getireceğine nasıl emin olabiliriz? Biz mi teknolojiyi geliştiriyoruz, yoksa o mu bizi geliştiriyor? Gizlilik, kimlik ve güvenlik arasındaki çizgiler online olarak giderek bulanıklaşıyor; geleceğin teknolojisinin sonuçlarından zarar görmeksizin yararlarını çoklamayı nasıl güvence altına alabiliriz?
Soru 5) Daha adil bir dünya nasıl yaratabiliriz? Hindistan'da ve Çin'de yükselen orta sınıflar küreselleşmenin yararlarını hissettiler fakat çatışmaların yaşandığı ülkelerde yüz milyonlarca insan çok geride kaldı. Sadece şanslı bir azınlık için değil, yüzde 99 için çalışan bir küresel ekonomiyi nasıl yaratabiliriz?
Soru 6) Ülkelerin birlikte daha iyi çalışmalarını nasıl sağlayabiliriz? Küresel GSYH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) toplam rakamı 1990'dan bu yana ikiye katlandı, fakat küreselleşmenin geleceği artık yalnızca fiziksel ticarette değil; bilgi, enformasyon ve teknolojide. Ulusları daha etkin bir işbirliği ile daha kapsayıcı ve sürdürülebilir toplumlar oluşturmaya nasıl muktedir kılarız?
Peki zirvenin sonunda ne çıktı? Bu soruya DEF Yürütme Komitesi Stratejik İletişim Başkanı Oliver Cann 25 Ocak 2019 tarihinde 33 madde ile açıklama getirdi. Bunlara kısaca bakalım:
1.Küresel gündemin biçimlenmesi
• Japon Başbakanı Abe G20 Başkanlığını alan ülkesinin küresel veri yönetişimi konusunu gündeme getireceğini ifade etti. Bu işin Osaka pistinde ve Dünya Ticaret Örgütü himayesinde yürütüleceğinin altını çizdi.
• 70’den fazla ülke, küresel dijital ekonomiye katılımın kolaylaşması ve maliyetlerinin düşürülmesi için Dünya Ticaret Örgütü şemsiyesi altında çalışmalar yapılması kararı aldılar.
• Brezilya, Kolombiya liderleri ve Kanada Dışişleri Bakanı Venezuela’daki muhalefet lideri Juan Guiado’nun liderliğine destek açıklaması yaptılar.
• Afganistan İslamî Cumhuriyeti Başkanı Mohammad Ashraf Ghani, ülkesinin demokrasiye geçişine ilişkin olarak 2015’den beri 390 yeni yasa çıkardıklarını ve kadınların siyasal yaşamdaki sayısını önemli oranda arttırdıklarını belirtti.
• Azerbaycan Başkanı ve Ermenistan Başbakanı Nahçıvan - Karabağ çatışması konusundaki görüşmelerini ilerlettiler.
• Birleşik Krallık hükümeti antimikrobiyal direnç (AMD) gelişimi konusundaki küresel tehditin önlenmesine katkı amaçlı 5 yıllık plan hazırladığını duyurdu. Plan 2040 yılında dünya çapında AMD’in ihtivasının tasavvurunu ve denetimini içeriyor.
• DEF Batı Balkanlar ve Suriye’deki hatalı siyasetler konusundaki çok taraflı diyalogların sürdürülmesini sağladı. Özellikle İsrail – Filistin özel diyaloğu sağlandı. Etyopya Başbakanı Abiy’in yardımıyla Afrika Boynuzu konusunda bir diyalog yürütüldü.
• Kore yarımadasındaki Sahel konusunda tartışmalar yürütüldü. Afrika-Avrupa yeni bir gelişme mimarisi anlaşmasında Avrupa-Rusya ilişkilerine başlandı.
• Bu görüşme ve diyalogların çoğu Ürdün’de Ölü Deniz’de 6-7 Nisan’da yapılacak barış ve uzlaşı için bir küresel zirve niteliğindeki toplantıda da sürdürülecek.
2. Yeni ekonomi ve toplumun biçimlenmesi
• Forum’un Yetkinlik Açıklarını Kapatma İnsiyatifi 2017’de bir hedef yayınlamıştı: 2020’de 10 milyon işçiye yeniden veya yükseltici yetkinlik kazandırmak. 17 milyondan fazla insan küresel bağlamda eğitim kapsamına alındı, 6,4 milyon kişi yeniden yetkin hale getirildi. Forum 4 ülkede (Arjantin, Hindistan, Umman ve Güney Afrika) geleceğin yetkinliklerini geliştirmek için kamu-özel işbirliğini destekliyor.
• Forum keza Cinsiyet Eşitsizliği Ulusal Görev Güçleri ağını sekiz ülkeye daha genişleteceğini açıkladı: Arjantin, Şili, Kosta Rika, Dominik Cumhuriyeti, Fransa, Panama, Peru.
3. Gezegenimize yardım edilmesi
• Al Gore, Yeni Zelanda Başbakanı Ardern ve Mahindra’dan Anand Mahindra’nın öncülüğünde doğa ve insan için yeni bir sözleşme amaçlı bir hareket oluşturmak için küresel bir kampanya duyuruldu: Gezegenin Sesi. Başkanı da Al Gore oldu. 48 saat içinde 21.000 destekçi oluştu.
• Forum’un Küresel Kamusal Mallar Merkezi Nijerya’da resmi bir elektronik atık geriye kazanım projesi için 15 milyon ABD doları vermeyi taahhüt etti. 2050’ye dek iki katına çıkacak olan bu e-atıklar hem çevre hem de insan sağlığı için çok önemli bir risk oluşturuyor. Ayrıca Nijerya’ya Küresel Çevre Fonu’ndan (GEF) verilen 2 milyon ABD doları da 13 milyona çıkarıldı.
• Peru Amazon ormanlarındaki ormansızlaşmayı azaltmak için Forum’un Tropikal Orman Dayanışması’na katıldı. Peru Brezilya’dan sonra Amazon ormanlarındaki ikinci büyük ülkedir.
• 5 Asya ülkesi okyanuslara atılan tüm diğer plastiklerden fazla plastik atıyorlar. Küresel Plastik Eylem Ortaklığı (GPAP) ilk ulusal işbirliğini Endonezya ile 12 Mart 2019’da başlayacağını duyurdu. 2020’de ASEAN Başkanlığını üstlenecek Vietnam da plastik kirliliğini önlemek için döngüsel ekonomiye geçmek için GPAP’a katılarak işbirliğine girdi.
4. Dördüncü Sanayi Devriminin Biçimlenmesi
• Forum’un 4.Sanayi Devrimi Ağı Merkezi ki 2017’de kuruldu, 100’den fazla işletme ve hükümeti (G7 dahil) kapsayan biçimde büyüdüğünü duyurdu. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) ve Dünya Gıda Programı (WFP) bu ağa katılan ilk uluslararası örgütler oldular.
• Bu arada ağa Kolombiya, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri yapay zeka ve blokzincir gibi gelişen teknolojiler konusunda pilot çalışmalar yapmak ve yardım etmek amaçlı bağlı merkezler olarak kabul edildiler.
• Hindistan’ın güneydoğusundaki bir eyaleti olan Andhra Pradesh ağın Gelişmiş Drone Çalışmalarını benimsediğini ve çalışmaların geliştirilmesi için merkezi katkıda bulunacağını duyurdu. Bu Çalışma grubunda 10 sivil havacılık otoritesi, 23 özel şirket, Rwanda ve İsviçre hükümetleri var.
• C4IR (4. Sanayi Devrimi İçin Merkez) Japonya akıllı kentlerin sorumlu ve sürdürülebilir gelişimini hızlandırmak için yeni bir küresel inisiyatif oluşturduğunu duyurdu. Bu G20 ülkelerinin kentlerinden oluşan koalisyon bu konuda insan merkezli ortak paylaşılan ilkeleri ortaya koymak için çerçeve çalışmaları yapacak.
• Hava alanlarını ve diğer kritik altyapıları siber saldırılardan korumak için pilot proje yapılacağı duyuruldu. Willis Towers Watson (Risk hizmetleri konusunda İngiliz şirket) ilk pilot proje olacak. Bu başlıkta bir parantez açıp, bu şirketin Politik Risk İndeksi 2018 çalışmasında Türkiye’yi 59 puanla önemli risk kategorisinde gördüğünü belirtelim. Bu çalışmanın ayrıntısını paylaşmayı başka bir yazıya bırakalım.
• Forum’un İyi Dijital Kimlik Platformu üyeleri tedarik zincirleri için pilot projeler planını duyurdu. Dijital kimliğin ve dijital ödemelerin geliştirilmesinde şeffaflık, küçük oyuncuların finansal ve dijital kapsama alınmasını hızlandırma ve onların sürdürülebilir uygulamalarını doğrudan ödüllendirmek gibi hedefler konulmuş.
• ID2020 (Dijital Kimlik için hükümetleri, özel şirketleri ve STK’ları içeren bir İttifak)bir dijital kimlik sertifikasyonu (işareti) duyurdu. Böylece gizlilik koruma, kullanıcı kontrolü ve birlikte çalışılabilirlik konularında yüksek standartlarla dijital kimlik tasarımı ve çözümleri teşvik edilecek.
5. Forum’un Kamu-Özel İşbirliği (PPC) platformu
• PACT (1971’de kurulmuş ABD bazlı ve 40 ülkede çalışan bir uluslararası kalkınma örgütü), Çocukların Yatırım Fonu ve yanısıra 25 STK nitelikli kuruluşların finansal desteğiyleForum yeni inisiyatif oluşturdu: Sivil Toplumu 4. Sanayi Devrimi’ne hazırlamak. Burada amaç hızlı teknolojik değişime sivil toplumun ayak uydurmasını sağlamak.
• Uluslararası işletmelerden bir grup Küresel LGBTI Eşitliği İçin Ortaklık oluşturdu. Ortaklığın üyeleri Birleşmiş Milletler LGBTI Standartlar Sözleşmesi’ni 2020’ye dek dünya çapındaki işletmelerinde işler hale getirme konusunda anlaştılar. Ortaklık 2020’ye dek en az 50 üye şirket daha kazanmayı amaçladığını açıkladı.
• Forum kırılgan ekonomilerde yatırımlarda özel sektör yatırımlarındaki kilidi açmak için Dünya Bankası ve Kızılhaç Uluslararası Komitesi ile birlikte İnsan Yatırım Yüksek Grubu oluşturdu.
• 25 küresel işletme bir geriye kazanım uzmanı olan Terracycle ile birlikte çalışmayı ve Döngü Dayanışma İnisiyatifi (yeniden kullanılabilir ambalaj için yeni bir kavram) oluşturmayı duyurdu. Bu programla müşteriler dayanıklı ambalajlar için depozit ödeyecekler, toplama için ücret ödemeyecekler, böylece üç veya dört geri kazanımda çevresel maliyetler geriye kazanılacak.
• Wellcome Trust (Sağlık temalı çalışmalara destek veren bir yardım vakfı) depresyon ve anksiyetenin anlaşılmasını geliştirmek için 5 yılda 200 milyon dolar yardım vermeyi taahhüt etti. Araştırmalar psikolojik tedavilere yoğunlaşacak ve erken yaşlardaki ve hastalığın erken evrelerindeki durumlara odaklanacak.
• Yeni bir kamu-özel ortaklığı duyuruldu: Gana hükümeti ile Novartis arasında ülkedeki orak hücre hastalığına (SCD) tutulmuş hastaların ömürlerinin uzatılması ve yaşam kalitelerinin geliştirilmeleri konusunda işbirliği yapılması. Afrika’da her gün 1000 SCD’li çocuk doğuyor, bunlardan yarıdan fazlası 5 yaşına gelmeden ölüyorlarmış.
• Facebook, Nestle ve Nielsen’in gelişen ve gelişmekte olan ülkelerdeki gençliğin yetkinliklerini desteklemek için Küresel Gençlik Dayanışması kuruldu.
• Küresel en değerli 500 şirketin 2019 yönetim kurulu gündemlerine dünyadaki 1,3 milyon engelliye ekonomik ve sosyal potansiyellerini geliştirmeyi koymaları konusunda bir kampanya başlatılması kararı verildi.
• Rwanda gelişmekte olan ülkelerdeki eticaretin gelişmesi için Alibaba’nın küresel ticaret platformuna katılan ilk Afrika ülkesi oldu.
• Google ve SAP Döngüsel Ekonomi 2030 programı ilan ettiler. Bu program kapsamında girişimciler sürdürülebilir üretim ve tüketimi geliştirecek girişimcileri desteklemek için 400.000 ABD doları tahsis ettiler.
• Sekiz küresel üniversite yeni bir dayanışma oluşturdu: İklim Hakkında Küresel Üniversite Dayanışması (GAUC). Bu dayanışmanın amacı Birleşmiş Milletler İklim mevzuatı ve Sürdürülebilir Gelişme Amaçları (SGA) konusunda destek vermek. Üniversiteler şunlar : Australian National University; University of California, Berkeley; University of Cambridge; Imperial College London; London School of Economics and Political Science; Massachusetts Institute of Technology; University of Tokyo, and; Tsinghua University. Gelecek yıllarda daha fazla üniversitenin dayanışmaya katılması umuluyor.
SONSÖZ
Son yıllarda Davos Zirvelerinde ‘kapitalizmi kapitalistlerden korumak’ amacı net biçimde gözüküyor. Yoksa halkları kapitalizmden korumak mı gerekiyor?
Davos Zirvesi’nde konuşma yapan İrlandalı rock grubu U2’nin solisti eylemci Bono kapitalizmi evcilleştirilmez ise önüne geçen herkesi lime lime edecek vahşi bir canavara benzetti.
Peki kapitalizm evcilleştirilebilir mi?
Acaba yine Davos Zirvesinde davetli sanatçı (!)Amerikalı sihirbaz David Blaine bu işi becerebilir mi?
Yoksa zirvedeki davetli diğer sanatçı grubu Black-Eyed Peas ki, Amerikalı bir hip-hop (kalça atmak, kalça sektirmek) müzik grubu. Grubun en popüler Monkey Business albümünde ilk parçaya kulak vermek daha gerçekçi galiba : Pump it!
(Türkçesi için bkz.: