Bu Anayasa referandumunda, 1982 Anayasası değişikliği döneminde olduğu gibi hayırcılara yasak getirilecek mi?
Bu sorunun yanıtını aramadan önce, geçmişteki uygulamaya bir göz atalım.
Yıl 1982, Danışma Meclisinin kurguladığı, MGKnın, birçok bölümünü değiştirdiği Anayasa için referanduma gidilirken baskı iyiden iyiye hissedilmişti.
Kenan Evren ve arkadaşları Sıkıyönetimin tüm yurtta hüküm sürmesine rağmen, sonuçtan emin olamadıkları için 21 Ekim 1982 tarihinde öyle bir karar aldı ki, propagandanın tek taraflı olacağı belli oldu.
MGKnın kanun niteliğindeki kararı şöyleydi:
Parlamenter demokratik rejime sağlıklı ve güvenli bir biçimde süratle geçebilmeyi sağlamak amacıyla düzenlenmiş olan Anayasanın geçici maddeleri ile Devlet Başkanının radyo – televizyonda ve yurt gezilerinde yapacakları Anayasayı tanıtma konuşmaları hiçbir surette eleştirilemez ve bunlara karşı yazılı ve ya sözlü herhangi bir beyanda bulunulamaz.
Bunun anlamı şuydu:
Kenan Evrenin evet dediği Anayasa değişikliğine hayır propagandası yapmak kesinlikle yasaktı.
Buna aykırı davrananlarla ilgili yetki, sıkıyönetim komutanlıklarındaydı.
O günlerde, Anayasaya Hayır denmesi gerektiği yönünde konuşma yapanlar, Sıkıyönetim Komutanlıklarınca gözaltına alınacak, bir bölümü de tutuklanacaktı.
1961 Anayasası da ihtilal sonucu kurucu meclis tarafından hazırlanmış, ancak Hayırcılara baskı söz konusu olmamıştı.
Merkez sağ görüşü savunanlar o günlerde ev ev, kahve kahve dolaşıp Hayır oy verilmesi gerektiğini anlatabiliyorlardı.
Başkanlık sistemini getiren Anayasa görüşmeleri TBMMde sürerken, Tele1 Tvye bağlanmış, bu uygulamayı anımsatarak, yapılması olası bir referandumda, Hayır demenin, bu konuda toplantı düzenlemenin OHAL bahanesi ile valilerce yasaklanabileceğini söylemiştim.
Bugün, kimi illerde valiler hayır kampanyası için bildirimde bulunanlara OHAL bahanesi ile yasak getiriyor, evet diyeceklerinden emin olduğu siyasi gruplara izin vermekle kalmayıp, destek de sağlıyor.
Bir de Televizyonların her guruba eşit davranmaları yolundaki uygulama kaldırılıp, YSKnın ceza vermesi engellenince şimdiden garip bir uygulama başladı.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlunun eski Milletvekilleri ve PM üyeleri ile yaptığı toplantıyı baştan sona yalnızca iki kanal, Tele1 ve HalkTv yayınlarken, TRT Haber ve TRT Türk 5-6 dakika olmak üzere, NTV, CNNTürk, HaberTürk, KanalB bir süre , izleyicilerine aktardılar.
Daha sonra AKP Genel Başkanı Binali Yıldırımın Ankaranın bir ilçesindeki toplantısı, baştan sona, hiç kesilmeden AHaber, TRT Haber, Ülke Tv, Tv net, 24 Tv, NTv, Habertürk, CNNTürk, TGRT, KanalA, KanalB, TRT Kürdi, TRT Türk gibi televizyonlardan canlı yayınlandı.
Evet propagandası belli ki, her yönden destek görecek. Hayırcılar üzerindeki baskı ise sürecek.
Yalnız, görünen o ki; evetciler, neden evet denilmesi gerektiği konusunda şaşkın görünürken, HAYIRcılar çok net ve ne istediklerini bilen bir duruş sergiliyorlar.
OHAL baskısına karşın referandumda HAYIR oyları fazla çıkarsa ki, öyle olacak, kimse şaşırmasın.
Hayırda HAYIR vardır.