Adayını henüz belirlemeyen 6’lı Masa, Cumhurbaşkanlığı makamıyla ilgili çok kritik ve siyasi tarihte örneği olmayan bir karara imza atacak.
Bugün 6 liderin imza koyacağı metne göre; Cumhurbaşkanı olacak isim görevi bittikten sonra “siyasi yasaklı” hale gelecek.
Aday eğer parti lideri ise partisine dönme yolu da kapatılacak. Seçimli hiçbir göreve aday olamayacak. Milletvekilliği bir yana muhtar adaylığına bile başvuramayacak.
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemde mutabık kalan 6 siyasi parti genel başkanı hazırladıkları yeni Anayasa teklifi için bugün kamuoyunun önüne çıkacak.
84 maddeden oluşan Anayasa teklifi hazırlık aşamasında görev alan 6 partinin hukukçu isimleri tarafından liderlerin huzurunda açıklanacak.
Anayasa teklifinde en çarpıcı değişiklik cumhurbaşkanlığı ile ilgili.
Teklife göre, cumhurbaşkanı yine yüksek öğrenim gören ve 40 yaşını geçmiş isimlerden seçilecek. Görev süresi 7 yıla çıkacak ve bir kez aday olabilecek.
Cumhurbaşkanı adayı olmak için 20 milletvekilinin teklifi ya da yüz bin seçmenin imzası gerekecek. Cumhurbaşkanı seçilen kişinin parti üyeliği bitecek.
Partili Cumhurbaşkanlığı dönemi kapanacak.
Parlamenter Sisteme dönüş isteyen 6’lı Masa, Cumhurbaşkanlığı seçiminde eskiye dönmedi. Cumhurbaşkanı eski sistemde TBMM tarafından seçiliyordu.
Masa’nın önerisinde ise Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde olduğu gibi halk tarafından seçiliyor. İlk başlarda seçimi parlamentoya bırakmayı düşünen muhalefet, AK Parti’den gelen, “Halka verilen yetkiler geri alınıyor” eleştirileri üzerine geri adım attı.
6’lı Masa’nın hazırladığı Anayasa’nın 101’nci maddesinde yapılacak değişiklik şu şekilde:
A. Nitelikleri, adaylığı ve tarafsızlığı
Madde 101 – Cumhurbaşkanı, kırk yaşını tamamlamış, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir.
Cumhurbaşkanının görev süresi yedi yıldır. Bir kimse ancak bir defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Bir kişinin Cumhurbaşkanlığına aday gösterilebilmesi yirmi milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkündür. Ayrıca, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir.
Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.
Görevi sona eren Cumhurbaşkanı, bir siyasi partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi veya denetçisi, bakanlar kurulu üyesi olamaz; seçimle gelinen herhangi bir siyasi görev yapamaz.
(Mevcut 101. maddenin içeriği için linki tıklayınız)
İlk 4 madde ve laikliğe dokunulmuyor!
Bugün açıklanacak olan Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’in Anayasa Değişikliği önerisinde rejim tartışmalarını beraberinde getiren Anayasa’nın ilk 4 maddesi ile laikliği tanımlayan 24. maddesine dokunulmuyor. AK Parti, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun başörtüsüne yasal güvence çıkışı sonrası Anayasa değişikliğini gündeme getirmişti. AK Parti’nin önerisinde Anayasa’nın 24. maddesine eklemeler yapılması düşünülüyordu. 6’lı Masa’nın teklifinde ise madde olduğu gibi kalıyor.
Baraj yüzde 3, Hazine Yardımı yüzde 1
Anayasa değişikliği teklifinde seçim barajı yüzde 3’e indiriliyorÖmer. Siyasi partilere hazine yardımı için geçen yıl yüzde 3’e düşürülen hazine yardımı kriteri de değişiyor. Buna göre, yüzde 1 alan siyasi partiler de hazineden yardım alabilecek.