İki aydır ülkesinin Ukrayna’yı işgal planı olmadığını söyleyen devlet başkanı Vladimir Putin’in 24 Şubat 2022 tarihinde TV’den ilanı ile birlikte Rusya’nın Ukrayna’yı işgali başladı. Putin’e göre, tüm Batı Dünyası “yalancılar imparatorluğu”, Ukrayna diye bir millet yok ve Ukrayna’yı işgal Rusya’nın kendini savunma hakkı. Putin, egemen bir devlet olan Ukrayna’yı ülkesinin çıkarları için baştanbaşa işgale çalışırken bunu “Özel Operasyon” olarak adlandırıyor. Harekâtta 11’inci gününü tamamlarken Rusların bu harekâtı nasıl planladıkları, siyasi hedefleri, kuvvet yapılanmaları ve taktik hataları ile ilgili tarihe not düşmek istiyoruz. Bunun için önce Rusların tarihte tam konvansiyonel olmayan harekât tecrübesinde nereden nereye geldikleri ve Rus istihbaratının savaş planlamasındaki rolü ile ilgili bir özet yapacağız. Son söz olarak Türk savunması ile ilgili de sözlerimiz olacak.
Ukrayna Cephesindeki Rus Kuvvetleri
Rus Silahlı Kuvvetleri, beş adet Müşterek Stratejik Komutanlığa bölünmüştür. Dört adet Askeri Bölge ve Kuzey Donanması, Müşterek Stratejik Komutanlık rolündedir. Rusya’nın beş harekât bölgesinin üçü Uralların doğusunda, biri merkezde, diğeri ise Asya-Pasifik bölgesindedir. Bunlar içinde en güçlüsü Avrupa cephesini hedef alan Batı Askeri Bölgesi’dir. Kafkasya ve Karadeniz’i sorumluluk bölgesi kabul eden Güney Askeri Bölgesi, Türkiye’nin kuzeyindedir.
Her biri bir Müşterek Stratejik Komutanlığa bağlı olan Askeri Bölge’de; deniz ve hava unsurları haricinde 2-3 Birleşik Silah Ordusu (BSO) bulundurulur.
Avrupa Cephesindeki üç harekât bölgesinde toplam 7 adet Birleşik Silah Ordusu (BSA) bulunmaktadır. Her harekât bölgesinde 2-3 BSO bulunur ve bir Müşterek Stratejik Komutanlık tarafından sevk ve idare edilir. Baltık ve Karadeniz Filoları bu harekât bölgelerini destekler.
Ukrayna harekât planı çerçevesinde Ruslar, iki askeri komutanlık bölgesinde mevcut 20’inci, 8’inci ve 49’uncu Orduları yedi ordu ile daha takviye ettiler. Harita 1’de Rus Kuvvetleri’nin Ukrayna yığınağı için bölgeler arası kuvvet hareketleri görülmektedir.
Beyaz Rusya cephesinde bulunan ve Kiev’e yönelen birliklerin Doğu Cephesinden (Pasifik sahili) geldiği, bu yüzden eğitim ve hazırlık sorunu yaşadığı öğrenilmiştir.
Ukrayna cephesinde toplam 10 Rus Ordusu (9 Birleşik Silah Ordusu ve 1 adet Moskova’dan gelen Tank Ordusu) yanında Kırım’da 22. Kolordu bulunmaktadır (Harita 2).
Rus birlikleri Taktik Muharebe Grupları şeklinde savaşmaktadır. Ukrayna cephesinde 64-70 Taktik Muharebe Grubu (TMG) bulunmaktadır. Rus Silahlı Kuvvetleri’nde toplam mevcudu 100-130 bin olan 146 TMG bulunduğu değerlendirilmektedir. TMG içindeki her Tabur’da yaklaşık 700-900 asker bulunmakta, bunlara deniz piyade ve hava indirme birlikleri de dâhil edilmektedir. Ukrayna cephesinde oluşturulan TMG’ları Harita 3’dedir.
Taktik Muharebe Gruplarının ilerleyişi bölgeden bölgeye ve görevin şekline göre değişmekle birlikte genellikle birleşik silah anlayışına göre; BTR 80 zırhlı araçları önde T80 ve T90 tankları geride, topçu, roket, uçaksavar ve diğer ateş unsurları ile desteklenen bir grup şeklindedir.
Rusların ayrıca, Kiev bölgesinde 500 kişilik Wagner Grubu elemanları bulunduğu, Afrika’daki çeşitli bölgelerde bulunan 2.000 kişilik Wagner elemanlarını da Ukrayna cephesine getirdiği öğrenilmiştir.
Ukrayna’daki Rus Askeri Harekâtı
Başlangıçta Ukrayna Ordusu’nun beklentisi Rusların harekâtının Luhansk ve Donetsk bölgeleri üzerinden Batıya doğru genişleyeceği şeklinde idi.
Korkulan Kuzey’den Kiev üzerinden de Rus taarruzunun gelmesi durumunda kuvvetlerin ikiye bölünmesi idi.
Ancak, daha da kötüsü oldu, Rus asıl taarruzlarının Ukrayna’nın güneyinin tüm Karadeniz ve Azak Denizi kıyılarını ele geçirmek olduğu anlaşıldı.
Bu durum, Ukrayna Ordusunun hem Kuzey, Doğu ve Güney’e bölünmesine neden oldu, özellikle Güney Cephesi zayıf kaldı.
Rusların Ukrayna içinde 28 Şubat 2022 tarihinde başlayan ve 11 gündür devam eden harekâtına baktığımızda genel olarak büyük şehirlere (Kiev, Cheirniv, Kharkiv, Mariupol, Herson) yönelik kuşatma ve öncelikle bu şehirleri ele geçirmeye yöneldiğini görüyoruz.
Kuzey’de Kiev cephesinde çok acele etmiyorlar. Batıdan kuvvet desteğini gelmeyeceğini bilen Ruslar ilk dört gündeki konvansiyonel ilerlemeden sonra büyük şehirlerin kuşatılması ve bombalanması stratejisine döndüler. Kuşatılan şehirlerde açık bir istikamet bırakarak halkın çekilmesini istiyorlar. Halkı çekilmeye zorlamak için özellikle elektrik, ısı ve su kaynaklarını hedef almaktalar. Nükleer santrallerin ele geçirilmesi bu bakımdan önemli. Zaporizya nükleer enerji santrali Ukrayna elektriğinin %20’sini sağlamaktaydı.
Bu dönemde şehir içine sızdırdıkları unsurlar ile özellikle Kiev bölgesinde hedef belirleme ve direniş örgütleme peşindeler. Kiev’e harekat öncesi Rus askeri şirketi Wagner’in elemanlarının sızdırıldığına ilişkin bilgiler var. Kiev içinde üniforma giyilmediği için kaos söz konusu.
Güney Cephesi harekatının ana esasları şu şekildedir;
- Mariupol üzerinden Kırım’ı diğer Rus bölgeleri olan Luhansk ve Donetsk ile birleştirmek.
- Herson üzerinden Ukrayna’nın içine olan istikametlerin önünü açmak, Doğu’ya Odessa’ya doğru ilerlemek.
- Odessa’yı ele geçirerek Moldova’nın içindeki Rus azınlık bölgesi Transnistria ile birleşmek.
Özetle, Ruslar, Ukrayna’nın tüm Karadeniz kıyılarını ele geçirmek ve Azak Denizi’ni Rus gölü haline getirmek peşindeler. Karadeniz’e çıkışı engellene ve kara ülkesini dönüştürülmek istenen Ukrayna’yı Kuzey, Doğu ve Güney’den kuşatıyorlar.
Rus Ordusunun Ukrayna’da Görülen Zafiyetleri
Ukrayna’da devam eden Rus harekâtı ile ilgili 11 günlük izlenimlerimiz sonucu şu tespitlerde bulunabiliriz;
- Ruslar, Kuzey bölgede hava üstünlüğü sağlamış olmakla birlikte, Güney bölgede henüz bu üstünlüğü ele geçirememiş, ancak buna rağmen bu bölgede hava desteği olmadan da yoğun kara harekâtına devam etmektedir. Ukrayna’nın hava savunma kabiliyeti alt yapısı tamamen imha edilememiştir.
Makalenin devamı ve geniş versiyonu için;
https://www.academia.edu/73188660/Ukraynada_Rus_askeri_harekâtı