ABDli nişasta bazlı şeker (NBŞ) üreticisi Cargill, 14 şeker fabrikasının özelleştirilmesi haberiyle yeniden gündemde.
ABDli yetkililerle başbaşa görüşme yapmayı tercih eden AKP Genel Başkanı Erdoğanın, Dışişleri Bakanı Rex Tillersonla Külliyede yaptığı 3 buçuk saatlik başbaşa görüşmede, Cargill Şirketinin isteklerinin ele alındığı konuşuluyor.
Erdoğanın Cargillle tanışması yeni değil.
Başkan George Bush, Erdoğanla Başbakan olarak Beyaz Sarayda yaptığı ilk resmi görüşmede (28 Ocak 2004) Cargillle ilgili net istekleri oldu. Cargillin sorunlarını çözüp, şirketi rahatlatmasını istedi. Cargillin iki sorunu vardı.
Orhangazideki fabrikasını birinci derecede tarım arazisine kurduğu için firma aleyhine dört dava açılmıştı. Bu davalar nedeniyle üretim yapamaz hale geldi.
Cargill, bulunduğu arazinin birinci derece tarım arazisi statüsünden çıkarılarak sanayi bölgesi ilan edilmesini ve böylece dört davanın düşürülmesini istiyordu. Erdoğan Hükümeti bir kararname ile Cargillin faaliyetine devamını sağladı.
Orhangazi fabrikasında mısırdan fruktoz veya mısır şekeri diye adlandırılan şeker üretiliyordu.
Pancar üreticisinin korunması amacıyla mısır şekeri üretiminde yüzde 10luk kota uygulanıyordu. Cargill bu kotanın kaldırılmasını ve tam kapasite ile çalışması için önünün açılmasını da istiyordu.
Başkan Bushun Cargill şirketinin yeni yatırımlarını güçleştiren sorunların aşılması yönünde Ankaradan beklediklerinin büyük bölümü, Erdoğan Hükümeti tarafından sessizce yerine getirildi.
Kim bu şirket? Ne yapar?
Cargill, Iowa eyaletinin Conover kentinde hububat ticareti yapmak için 1865te kuruldu. Şirket giderek büyüdü. 2004 yılına gelindiğinde 61 ülkede faaliyet gösteriyordu. Yıllık cirosu 60 milyar dolardı. 1960 yılından beri Türkiye ile iş yapıyor. 1986 yılında önce Pendikte kurulu nişasta fabrikasını satın aldı. 1997 yılında Bursanın Orhangazi ilçesinde mısır şurubu üretmek için 90 milyon dolarlık bir fabrika kurdu. Hendekte fındık işleme tesisi var. İşlenmiş fındık ihraç ediyor. Türkiyeye hububat, yem, ayçiçeği ve pamuk ithal ederek piyasaya sürüyor.
Başkan Bush Cargill derken, Başbakan Erdoğanda Irakta pasta olarak adlandırılan ihalelerden pay almak ve Türkiyede oluşturulması planlanan Nitelikli Sanayi Bölgeleri konusunda hiö bie zaman gerçekleşmeyen istekler öne sürdü.
Cargillin AKP ile hikayesi böyle.
Bu kez Başkan Trump, Cargillin isteği doğrultusunda AKP Hükümetinden şeker fabrikalarının özelleştirilmesini istedi. Cargillin iddiasına göre, özelleştirme halinde Türkiye daha hızlı büyüyecek, üretim, istihdam ve ihracat artacak, hükümet de daha fazla vergi toplayacakmış..