Aziz Nesin'in ünlü romanı "Zübük", yazarın Anadolu'daki gezileri sırasında birinci elden gözlemlerine dayanarak kaleme aldığı "Zübük – Kağnı Gölgesindeki İt" adlı eseridir. Roman, 1961 yılında yayınlanmış ve dikkat çekici bir başarı elde etmiştir.
Zübük adı, romanın başkahramanı olan Zübükzade İbraam Bey karakterine dayanmaktadır. Aziz Nesin, Sivas civarında geçirdiği zamanlarda, "madrabaz bir politikacı"dan ilham aldığını ve bu karakter etrafında birçok gülünç hikâye duyduğunu belirtir. Ancak, Zübük adı daha sonra bu özel karakterin dışına çıkarak, genel bir ifade haline gelmiştir. Artık "çıkarı uğruna her kılığa giren, sözüne güvenilmez, sinsi, dolandırıcı, yalancı" gibi toplumsal tipleri tanımlayan bir ifade haline gelmiştir.
Romanın ilk yayın tarihi olan 1961'den 2002'ye kadar 22 kez basılmış ve ardından Nesin Vakfı tarafından 16 kez daha basılmıştır. Zübük, Almanca ve Arapça gibi birçok dile çevrilmiştir. Roman, 1980 yılında Kartal Tibet tarafından sinemaya uyarlanmış ve bu da eserin etkisini artırmıştır. "Zübük", madrabaz politikacı tipine ve bu tipin yarattığı toplumsal yapıya dair bir eleştiri içermektedir.
ZÜBÜK FİLMİ
Başrolünde usta oyuncu Kemal Sunal'ın yer aldığı "Zübük" filmi, Türk sinemasının unutulmaz komedi yapıtları arasında yer alıyor. Aziz Nesin'in aynı adlı romanından uyarlanan film, 1980 yılında vizyona girmiş ve izleyicileri kahkahalara boğmuştur.
Film, Zübükzade İbraim Bey'in çeşitli maceralarını konu alıyor. Kemal Sunal'ın canlandırdığı Zübük karakteri, çıkarı uğruna her yola başvuran, sinsi ve dolandırıcı bir tiplemeyi ustalıkla sergiliyor.
Yönetmen koltuğunda Kartal Tibet'in oturduğu film, Aziz Nesin'in mizahi üslubunu ve toplumsal eleştirilerini başarılı bir şekilde yansıtıyor. Nesin'in eserinden alınan bu mizahi ve eleştirel anlatım, Türk sinemasında iz bırakan bir yapıt olarak kabul ediliyor.
"Zübük" filmi, dönemin sosyal ve politik atmosferine dair göndermeler yaparken, seyircisine eğlenceli ve düşündürücü bir deneyim sunuyor. Kemal Sunal'ın oyunculuğu ve filmin komedi unsurları, Türk sinemasının klasikleri arasında haklı bir yer edinmesini sağlıyor.
ZÜBÜK KİME DENİR?
"Zübük" terimi, sadece kişisel çıkarları için her türlü hileyi ve dolandırıcılığı yapmaktan çekinmeyen bireylerin yanı sıra, siyasi bağlamda da kullanılmaktadır. Özellikle siyaset sahnesinde, dini ve milli değerleri kendi çıkarları doğrultusunda manipüle ederek halkı aldatan, samimiyetsiz siyasetçilere de "Zübük" denilmektedir. Bu tür siyasetçiler, toplumsal duyarlılıkları ve değerleri kullanarak oy toplamaya çalışırken, aslında sadece kendi çıkarlarını gözetirler ve gerçek niyetlerini gizlerler. Dolayısıyla, "Zübük" terimi, siyasi arenada da samimiyetsizlik ve çıkarcılığı temsil eden bir ifade olarak kullanılmaktadır.