Sırbistan’da lityum madeni protestosu

Sırbistan'ın batısındaki Lozniçe şehrinde bulunan lityum rezervlerinin, uluslararası madencilik devi Rio Tinto tarafından çıkarılması planı, ülkede yeniden büyük protestoların patlak vermesine neden oldu. Hükümetin daha önce askıya aldığı projeye karşı artan tepkiler, çevre koruma derneklerinin çağrılarıyla bir kez daha gündeme geldi.

Sırbistan'ın batısındaki Lozniçe (Loznica) şehrinde bulunan lityum rezervlerinin, İngiltere-Avustralya merkezli uluslararası madencilik firması Rio Tinto tarafından çıkarılması planı, ülkede yeniden protestolara yol açtı. 

Sırbistan hükümeti, 2022 yılında uzun süren protestoların ardından lityum madeni projesini askıya almıştı. Ancak, mahkemenin Rio Tinto’ya verilen ruhsatların iptalinin yasalar ve anayasaya aykırı olduğuna dair verdiği kararın ardından proje tekrar gündeme geldi. 

Çevre koruma dernekleri, Sırbistan hükümetine lityum ve bor madenlerinin aranması ve çıkarılmasına yönelik bir yasak kararı alması için tanıdıkları 40 günlük sürenin dolmasının ardından başkent Belgrad’da büyük bir gösteri düzenlendi. Ülkenin dört bir yanından katılan göstericiler, "Kazmayacaksınız" yazılı tişörtler giyerek, "Maden olmayacak", "Sırp köylü isyanı", "Yeterince yalan dinledik" ve "Artık hapse atılma zamanınız geldi" gibi pankartlar taşıdılar.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, dün yaptığı açıklamada, Moskova'dan hükümeti devirmeye yönelik bir darbe girişimi hakkında istihbarat aldıklarını belirtti. Vucic, bu darbe girişiminin lityum madeni karşıtı protestolarla bağlantılı olduğunu ifade etti. 

Ayrıca, Vucic haziran ayında Rio Tinto ve Avrupa Birliği'nin projenin çevresel standartlara uyacağına dair yeni garantiler sağladığını açıklamıştı. Tüm gerekli adımların atılması halinde madenin 2028’de faaliyete geçebileceğini ve bu durumun Sırbistan ile bölgenin dönüşümüne katkı sağlayacağını vurgulamıştı. 19 Temmuz’da ise Sırbistan hükümeti, Avrupa Birliği ile bu ülkedeki madenlerden çıkarılan sürdürülebilir hammaddelerin kullanımı üzerine bir stratejik ortaklık anlaşması imzalamıştı.