TBB'den "deprem" raporu: Belediyelerin kamu borçları silinmeli veya ertelenmelidir

Türkiye Belediyeler Birliği (TBB), 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremlerin 18. ayında mevcut durumu değerlendiren kapsamlı bir rapor hazırladı. Raporda, deprem bölgesindeki belediyelerin kamu borçlarının (sosyal güvenlik, vergi vb.) silinmesi veya ertelenmesi, merkezi bütçeden aktarılan payların artırılması, mücbir sebep süresinin uzatılması ve bölge belediyelerinin tasarruf tedbirleri haricinde tutulması gibi talepler öne çıktı. Ayrıca, seçilmiş tüm belediye başkanlarının eşit bir şekilde değerlendirilmesi gerektiği ve adil bir politika üretmenin önemine dikkat çekildi.

Raporda, TBB ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu başkanlığında 27 Haziran'da yapılan ilk encümen toplantısında Deprem Bölgesi Araştırma Komisyonu kurulması kararı doğrultusunda hazırlandığı belirtildi. TBB Genel Sekreter Yardımcısı Şengül Altan Arslan başkanlığında oluşturulan Deprem Çalışma Grubu, 5 Ağustos'ta başladığı saha ziyaretlerinde Hatay, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Malatya'da yerel yöneticiler, kamu kurumlarının temsilcileri, sivil toplum kuruluşları, akademisyenler ve depremzede vatandaşlarla görüşmeler yaptı. Rapor, TBB’nin Adıyaman'daki Encümen toplantısında son şekline getirildi.

Rapor, TBMM'de onaylanan On İkinci Kalkınma Planı'nda depremden etkilenen şehirlerin "iklim dostu, afete dirençli ve yaşam kalitesini artıran" bir anlayışla yeniden inşasının hedeflendiğini hatırlatarak, bu hedefler doğrultusunda TBB'nin depremden etkilenen şehirlerin mevcut durumunu analiz etmek ve üye belediyelerin gereksinimlerini belirlemek amacıyla önemli bir çaba gösterdiğini vurguladı. Raporda, belediyelerin güçlendirilmesinin ulusal bir öncelik olduğu ifade edildi.

Deprem sonrası belediyelerin hizmet yükü ve kapasite düşüşü yaşadığı belirtilen raporda, belediyelerin birer "depremzede kurum" olarak kabul edilmesi gerektiği, bina, insan gücü ve ekipman gibi önemli kayıplar yaşadıkları ifade edildi. Bu bağlamda, belediyelerin yasal, kurumsal ve mali açıdan güçlendirilmesi gerektiği vurgulandı.

Raporda, deprem bölgesindeki belediyelerin altyapı çalışmaları için ciddi kaynaklara ihtiyaç duyduğu, hizmet yükü ve maliyetlerinin arttığı belirtilerek, vatandaşların çeşitli alanlarda çözüm beklediği ifade edildi. Belediyelere yönelik adil bir politika üretilmesi ve şeffaflığın artırılması gerektiği ifade edildi. Ayrıca, deprem bölgesindeki belediyelerin merkezi bütçeden aldığı payların artırılması, kamu borçlarının silinmesi veya ertelenmesi ve mücbir sebep süresinin uzatılması gerektiği vurgulandı.

Raporda, belediyelerin afet sonrası süreçleri yönetmesi için yetkilendirilmesi ve maddi desteklenmesi için mevzuat değişiklikleri yapılması gerektiği ifade edilirken, belediyelerin stratejik plan süreçlerinde desteklenmesi, dirençli altyapı desteği sunulması ve şeffaflık sağlanarak güvensiz ortamın yumuşatılması gerektiği belirtildi. Ayrıca, belediyeler arası iş birliğinin güçlendirilmesi, afet yönetimi ve dayanıklılık komisyonlarının kurulması ve iyi uygulama örneklerinin yaygınlaştırılması gerektiği ifade edildi.

Son olarak, TBB’nin uluslararası hibe ve fon kaynaklarını deprem bölgesini önceliklendirecek şekilde yönlendireceği ve merkezi yönetim, yerel yönetimler ve diğer paydaşlarla iş birliği içinde hareket ederek afetzede belediyelerin yeniden ayağa kalkmasına destek olacağı belirtildi. Raporda, Türkiye Belediyeler Birliği olarak sahip olunan yetki ve kaynakları en etkin şekilde kullanma taahhüdü de ifade edildi.