TBMM’nin daha da güçleneceği tezi çöktü: Saray Meclis’i 4’e katladı!

AKP’nin yeni sistemle TBMM’nin daha da güçleneceğine ilişkin tezi çöktü. Yasa çıkarmada TBMM Saray’ın gerisinde kaldı. 1 yılda Saray 1880 maddelik düzenleme yaparken Meclis 503 maddede kaldı.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, yeni sistemin yürürlüğe girdiği 1 yılda 37 kararnameyle bin 880 maddelik düzenleme çıkarırken; TBMM uluslararası anlaşmalar dahil 32 yasa önerisiyle yalnızca 503 maddelik değişiklik yapabildi. Yeni sistemle hükümetin Meclis’e yasa tasarısı göndermesi uygulaması kaldırılarak milletvekillerine yasa önerisi verme yetkisi getirildi, ancak bu da teoride kaldı. Muhalefet milletvekillerinin verdiği yasa önerileri komisyonların gündemine bile alınmazken, AKP’li milletvekillerinin verdiği yasa önerileri de hükümetten gelen metinlere imza atmak şeklinde oldu.

Parlamenter sistemin yerine AKP-MHP ittifakıyla getirilen ve 16 Nisan 2016 tarihinde yapılan referandumla kabul edilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, birinci yılına yaklaşıyor. Cumhuriyet'ten Emine Kaplan'ın haberine göre, yeni sistem, 24 Haziran 2018’de yapılan Cumhurbaşkanlığı ve genel seçimin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 9 Temmuz 2018’de yemin etmesiyle yürürlüğe girmişti. Bu süreçte Erdoğan’ın da zaman zaman “tıkanıklık ve eksiklikler” olduğu yönünde yakınmalarda bulunduğu yeni sistemle ilgili tartışmalar hiç bitmedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AKP yöneticilerinin anayasa değişikliği sürecinde dile getirdiği “yeni sistemle birlikte yasama daha etkin ve güçlü olacak, yasama, yürütme ve yargı arasındaki kuvvetler ayrılığı daha belirgin hale gelecek” tezi yaşama geçirilemedi.

Erdoğan, bin 880 maddelik 37 kararname çıkardı

1 yıllık süreçte yeni sistemin en tartışmalı konularından biri olan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarma yetkisi kapsamında Erdoğan, bin 880 maddelik 37 kararname çıkardı. İlk kararnameler yeni sistemin yürürlüğe girmesinden 1 gün sonra 10 Temmuz’da yayımlandı. Bugüne kadar çıkarılan kararnamelerde daha bir ay bile geçmeden değişiklikler yapılması dikkat çekti. İzleyen günlerde de yeni kararnamelerle önceki kararnamelerde çok sayıda değişiklik yapıldı.

Yeni sistemle birlikte “daha etkin ve güçlü olacağı” söyleminin sık sık kullanıldığı TBMM’de ise 1 yıla yaklaşan sürede 11 uluslararası anlaşma dahil 503 maddelik 32 yasa önerisi kabul edildi. Kabul edilen yasa önerilerinin çoğunluğu da “torba teklif” olarak Meclis gündemine getirildi. Meclis, yeni sisteme geçildiği ilk aylarda gündemde yasa önerisi bulunmadığı, daha sonra da 31 Mart yerel seçimleri nedeniyle çalışmalarına ara verdiği için etkin olarak çalışamadı.

Yeni sistemin savunanların en büyük argümanlarından biri “Artık iktidardan Meclis’e yasa tasarısı gelmeyecek, milletvekilleri yasa teklifi verecek. Kuvvetler ayrılığı daha güçlü olacak” teziydi. Ancak bu süreçte Meclis’ten geçen 32 yasa önerisi için AKP’li milletvekilleri, hükümetten gelecek teklif metinlerini bekledi. Bakanlıklarda oluşturulan ve kabine toplantılarında görüşüldükten sonra AKP grubuna gönderilen metinler üzerinde çalışma yapıldıktan sonra milletvekillerinin imzasına sunuldu. Birçok AKP’li milletvekili, altına imza attığı yasa önerisinde neler öngörüldüğünü kendileriyle yapılan toplantılarda öğrendi. Muhalefet milletvekillerinin verdiği yasa önerileri ise gündeme bile alınmadı.