TÜİK bürokratı: Enflasyon talimatla düştü!

Yeniçağ Gazetesi Ankara Temsilcisi Ahmet Takan TÜİK'te çalışan üst düzey bir bürokratın kendisini arayarak enflasyonu nasıl düşürüldüğüne dair bilgi verdiğini söyledi. Buna göre bürokrat, "2 ay önce de sabit madde çeşidi olan ve zincirleme endekste yer almayan BİM ve A 101 marketleri enflasyon sepetine dahil edildi" dedi. 

Takan'ın "Demek hedeflerin tamamı böyle tutturuluyormuş!.." dediği bugünkü (5 Ocak 2019) yazısının bir bölümü şöyle:

TÜİK'in enflasyon rakamlarını nasıl düşük göstermeyi becerebildiğini anlayamadığımı ifade etmiştim önceki günkü yazımda. Dün, TÜİK'den üst düzey bir bürokrat aradı, isminin yazılmaması şartıyla kısaca izah etmeye çalıştı;

"Fiyatlar derlenip bittikten sonra merkeze gönderilir, 2. tur fiyatları derlendikten sonra ne oldu ise 26 Aralık'ta yeterli düşüş olmasa gerek ki son günde bir talimat; fiyatı düşen veya çok tüketilen parfüm vb... maddelerin fiyatları tekrar derlendirildi, bu fiyatlar dikkate alındı. 2 ay önce de sabit madde çeşidi olan ve zincirleme endekste yer almayan BİM ve A 101 marketleri ENFLASYON SEPETİNE dahil edildi, birden yüzde 2'ye yaklaşan düşüş... Ve bu şekilde metodolojiye ters bir durumla fiyat takibi yapılarak enflasyon hesaplandı. Madem bu kadar düşük 2005=100 temel yıllı enflasyon oranlarını 1994=100 bazlı yıla dönüştürerek açıklasınlar ki gerçek enflasyon oranı meydana çıksın ya da sayın yetkililer daha önce derlenmiş olan fiyatları 26 Aralık'ta neden tekrar fiyat derlettiler onu açıklasınlar."

Kafam hesap kitap işlerine pek basmaz. TÜİK yetkilisinden durumu sade vatandaşa anlatır gibi bana izah etmesini istedim. Yetkilinin söylediklerini virgülüne, noktasına dokunmadan aynen naklediyorum;

"2005 yılında belirlenmiş olan bir enflasyon sepeti var. Bu maddeler 100 kabul edilir, enflasyon ondan sonra hesap edilir. Daha önce 1994 yılı 100 kabul edilip hesaplar ona göre yapılıyordu. Şimdi 2005 yılında zincirleme endeks diye bir güncel enflasyonu güncel geliştirebilen gerçekten doğru hesap edebilen bir sisteme geçilmişti. Bir süre takip edildi, bu 100 madde ilaveler çıkarmalar bir sürü şeyler oldu. Ama bugüne gelindiği zaman son 2 ayda olağan dışı bir şey oldu. Nedir? Bu enflasyon sepeti her sene Kasım ayında güncellenir. Ve Aralık ayında net güncellenir. Sepete girecek maddeler, yani aileler kullanmışsa onlar girer kullanmadığı malzemeler de çıkar. Bu Aralık ayında hesap edilir biter. Bu yılın zincirleme endeksi Aralık ayında bitmesi lazım. Ocak ayındaki enflasyon bu Aralık ayına göre ne yapacak? Güncellenen endeks sepetine göre değerlendirme olacak. Anladınız mı?.. Şimdi burada olağanüstü bir şey oldu. 'Enflasyonla mücadele edeceğiz' açıklamalarından sonra olağanüstü bir şekilde BİM ve A 101'lerden tüm bölgelere -26 bölgemiz var bizim- 26 bölge ve 81 ilimizde bazı ilçelerde buluna BİM ve A 101'lerden fiyat toplayacaksınız dediler. Enflasyon sepetinde olan fiyatlar var ya onları toparlayacaksınız dediler. Ekim ayında emirle bunu söylediler. Oysa şöyle olması gerekiyordu, eğer ihtiyaç var ise ilgili bölgenin fiyat sorumlusu bunu ne yapacaktı? Bunu doğrudan doğruya kendi bölgesinden yazacaktı. Bu fiyatları başka işlerin ikamesi olarak Ankara'ya sunacak, Ankara'da kabul  edecekti. Yani, 'A' marketinin fiyatlarında bazı sapmalar varsa, örneğin, çayı, pirinci eksik getirir... Bırakır o işyerini bir başka işyerine geçmesi gerekiyor, bunu bölge fiyat sorumlusu alması gerekiyordu. Ama Ankara talimatla BİM ve A 101'lerden alınmasını bildirdi.

Neden bunu böyle yaptılar?

Diğer marketlerde 10 çeşit pirinç varsa -en az 4 çeşit pirinç var- bunlar da 2 çeşit pirinç var. Kalitesine göre bunlardan fiyat alınır. Burada fiyatları standartlaştırmış oluyor. Bu da tüketicinin gerçek alım gücüne yansımıyor. Fiyat da böylece düşürülüyor. Metodolojiye ters. Neden?. Bunların geçen yıl Aralık ayında alınması gerekiyordu. Ona göre fiyatlar takip edilecekti ki 1 yılık artışlar ay ay takip edilmesi gerekiyordu. 2 ayda aldılar.

Pat ne yaptılar?. Bir anda bazı elektroniklerin, otomobil fiyatları hiç yokken aldırdılar. Sanki her bölgede 1 aile otomobil alıyormuş gibi.. Ne oldu?.. ÖTV indirimi ile birlikte... Birden bire sepetin artış ve enflasyon oranlarını düşürdü. Neye  göre?.. Göreceli olarak sübjektif olarak düşürdü. Kağıt ve sepet üzerinde gerçekten düşürüldü!..