“Türkiye’de iktidarın medya üzerindeki kontrolü arttı”

Reuters Enstitüsü’nün Dijital Haberler Raporu’nda Türkiye'de iktidarın medya üzerindeki kontrolünün arttığı belirtildi. Rapora göre televizyon Türkiye'de en önemli haber aracı olarak yerini korudu. Oxford'da yer alan Reuters Gazetecilik Araştırmaları Enstitüsü'nün 2019 yılına ilişkin Dijital Haberler Raporu'na göre Türkiye'de iktidarın medya üzerindeki kontrolü arttı.

Söz konusu raporun Türkiye bölümünde Doğan Medya Grubu bünyesindeki basın organlarının Demirören Holding'e geçmesinin ve Habertürk ile Vatan gazetelerinin yazılı basın hayatlarına son vermesinin ardından ülkede medyada yaşanan son gelişmelere dikkat çekildi. Türk Lirası'nda yaşanan değer kaybının ithal yazılı basının maliyetinde belirgin bir artışa neden olduğu, diğer gazetelerin de mali kaygılarla sayfa sayısında azalmaya gittiği ya da Pazar eklerini kaldırdıkları belirtildi. Raporda ayrıca yazılı gazete ve dergilerin yıllık tirajının da 2013-2017 arasında yüzde 33 düşüş gösterdiği kaydedildi.

Televizyon en önemli haber aracı

Raporda Türkiye'de televizyonun hala en önemli haber takip aracı olduğuna da dikkat çekildi. Yazılı basına ilginin ise azalmakla birlikte uluslarası standartlara göre hala yüksek olduğu belirtildi.

Raporda ayrıca podcastlerin kullanımında da artış görüldüğü; bunların haber içeriklerinin yanı sıra, spor, edebiyat, bilim ve İngilizce öğreniminde giderek daha yaygın olarak kullanıldığı bilgisi yer aldı.

Ayrıca haberlere duyulan güvenin yüzde 8 artış gösterdiği kaydedilirken, en çok güven duyulan basın kuruluşlarının Fox TV ve NTV ile Cumhuriyet ve Sözcü gazeteleri olduğu belirtildi. Buna karşın iktidara yakın medyaya duyulan güvenin azaldığı da söz konusu raporda ifade ediliyor.

Sosyal medya mecralarının ise özellikle gençler tarafından yaygın olarak tercih edildiği, sosyal medya platformları ve mesajlaşma uygulamaları arasında yüzde 49 ile YouTube'un en yaygın kullanılan platform olduğu belirtildi. YouTube'u yüzde 47 ile Facebook takip ederken, WhatsApp yüzde 33 ile üçüncü sırada, Instagram ise dördüncü sırada yer aldı.

Almanya'da gençlerin haber kaynağı Instagram

Söz konusu raporda sosyal medyanın haber takibi amaçlı kullanımına ilişkin uluslararası tercihler de mercek altına alındı. Raporda Almanya'da gençler arasında Instagram'ın haber takibi için diğer sosyal medya platformlarına oranla daha fazla tercih edildiği açıklandı. Buna göre ülkede 18-24 yaş aralığındaki gençlerin yaklaşık dörtte biri (yüzde 23'ü) haber içeriklerini düzenli olarak Instagram üzerinden takip ediyor. Instagram'ın ardından yüzde 22 ile Facebook ve YouTube gelirken, söz konusu kullancıların yüzde 10'u WhatsApp'ı, yalnızca yüzde 6'sı da Twitter'ı tercih ediyor.

Reuters Gazetecilik Araştırmaları Enstitüsü'nün söz konusu raporunu değerlendiren İletişim Bilimleri Uzmanı Sascha Hölig, araştırmaya katılanların çoğunun Instagram'da önceliğinin aslında haber takibi olmadığına dikkat çekti. Hölig, "(Instagram) şu anda en popüler iletişim aracı. Ancak Instagram'ı kimse haber aramak için kullanmıyor. Temel olarak kullanıcılar bu platformu arkadaşlarının fotoğraflarını ya da yiyecek fotoğraflarını görmek için kullanıyor, haberler de bu arada karşılarına çıkıyor" diye konuştu.

Haberlere en çok Almanlar güveniyor

Araştırmaya katılan Alman internet kullanıcılarının yüzde 47'si haberlere ağırlıklı olarak güven duyduklarını ifade ederken, İngiltere'de bu oran yüzde 40'da kaldı. ABD'de kullanıcıların yüzde 32'si, Macaristan'da yüzde 28'i, Fransa'da ise yalnızca yüzde 24'ü haberlere güven duyduğunu ifade etti.

Hölig, sosyal medyada yer alana haberlere duyulan güvenin ise genel olarak düşüş eğiliminde olduğunu ifade etti. 2018'de kullanıcıların yüzde 18'inin sosyal medya haberlerinin içeriğine güven duyduğunu ifade eden Hölig, bu oranın halihazırda yüzde 16'ya gerilediğini söyledi. "Daha genç kullanıcılar arasında ise bu oran yüzde 12. Gençler sosyal medyadaki haberlere daha da şüpheci yaklaşıyor" diyen Hölig, bu nedenle gençlerin "yalan haberler" tuzağına düştükleri ve sandık tercihlerinin bundan etkilendiği çıkarımına varılamayacağının altını çizdi.