UNESCO: Türkiye''de 18 dil tehlikede!

UNESCO tarafından hazırlanan ‘tehlike altındaki diller’ atlasının güncellenmiş listesine Doğu Karadeniz’de konuşulan Hemşince de girdi. Türkiye’de 18 dilin tehlike altında olduğu bilgisine yer verilen listede, kaç kişinin Hemşince konuştuğu bilgisi yer almadı.

UNESCO’NUN TEHLİKE ALTINDA DİLLER KATEGORİSİ 

UNESCO, dünya üzerinde tehlike altında olan dilleri beş kategoride sınıflıyor:

1) Vulnerable (kırılgan, çocukların çoğu dili konuşuyor, ancak sınırlı bir alanda)

2) Definitely endangered (tehlike altında, çocuklar artık evde ana dillerini öğrenmiyor)

3) Severely endangered (ciddi biçimde tehlike altında, yaşlılar kendi aralarında konuşuyor, ebeveynler belki anlayabiliyor ancak çocuklarıyla ya da kendi aralarında konuşmuyor)

4) Critically endangered (kritik biçimde tehlike altında, sadece yaşlılar konuşuyor ancak kısmen ve nadiren)

5) Extinct (artık kimse konuşmuyor)

HEMŞİNCE ‘DEFINETELY ENDANGERED’  KATEGORİSİNDE

Hemşince artık UNESCO’nun “Definitely endangered” kategorisinde yer alıyor. 2015’te Hemşin Kültürü Dergisi’nde makalesi yayımlanan Cemil Aksu, Hemşin ve Hemşince hakkında şu bilgileri vermişti:

“Günümüzde Doğu Karadeniz’in Artvin, Rize, Trabzon illerinin birçok ilçesinde, ayrıca Erzurum, Düzce, Sakarya gibi illerde kendilerine Hemşinli diyenlerce oluşturulmuş yerleşimler mevcuttur. Genelde, Türkiye’deki Hemşinlilerin, coğrafi olarak Doğu Hemşin ve Batı Hemşin şeklinde iki ana parçaya bölündüğü varsayılmaktadır.

Doğu Hemşin Artvin’in Hopa ve Borçka ilçelerindekiler ile bu ilçelerden Sakarya Kocaali, Karasu ve Düzce Akçakoca bölgesine göç etmiş olanların kurduğu Hemşin köylerinden oluşmaktadır.

Batı Hemşin’in genellikle Rize ili Çamlıhemşin, Hemşin, Pazar, İkizdere, Çayeli, Ardeşen ve Fındıklı ilçeleri ile Trabzon ili Araklı ilçesi, Erzurum ili İspir, Uzundere, Tortum ve Narman ilçelerinin Hemşin köylerini içerdiği düşünülür.

Bu coğrafi bölümlenmenin aynı zamanda dil itibariyle kültürel bir ayrımı da ifade ettiği iddia edilmektedir. Batı Hemşin’de Türkçe ağızlar konuşulmasına karşılık doğu Hemşinlilerin iki dilli olduğu ve ‘Homşetsnag-Hemşince’ denilen bir Batı Ermenice ağzını da konuştuğu kabul edilmektedir.''