İstanbul metrosunun logosu kaç para?

Bayramda dağıtılan tebrik kartlarının maliyet tartışması biter bitmez, bu kez İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Mevlüt Uysal’ın yeni bir girişimi, yine büyük tartışmalar koparacağa benziyor.

İstanbul Metro’sunun logosunun değiştirileceği haberi, tüm İstanbulluları şoka uğrattı. Çünkü, Kadir Topbaş’ın bile göze alamadığı bir girişimi başlatmak Sayın Uysal’ın niçin aklına gelmişti, herkes bu soruyu soruyor!

İSTANBUL METROSU LOGOSU
Efendim, kısaca İstanbul metrosu logosunun tarihini de açıklayalım. Biliyorsunuz, İstanbul Metrosu çalışmaları, projelendirilmesi, fizibilitesi, finansmanı gibi çalışmalar Nuretttin Sözen’in başkanlığı döneminde tamamlanmıştı. Yine bu çalışmaların bir parçası olarak, metro logosu için de bir yarışma açıldı ve ülkemizin tanınmış tasarımcılarından Faruk Çağla’nın çalışması birinci gelerek kabul edildi. Sokaklarda gördüğümüz metro logosu Sayın Çağlar’ın özgün çalışmasıdır.

Ne hikmetse, Sayın Kadir Topbaş 2016 yılında yeni bir ihale açarak, logoyu değiştirme yoluna gitti. Ancak, ihale sonucu açıklanınca, yeni logo olarak tasarlanan “şey”in aslında Sofya metrosunun logosu ile neredeyse tıpa tıp benzerlik gösterdiği ortaya çıktı. Sanıyorum, bu nedenle de, Kadir Topbaş konuyu kapattı.

Ancak, gazetelerden öğrendiğimize göre, yeni logonun İstanbullulara maliyeti yaklaşık 6 milyon TL olacakmış! 9 milyon TL’lik tebrik kartları tartışması daha bitmeden, kopya-aşırma iddiaları nedeniyle iki sene önce rafa kaldırılan bir çalışmayı yeniden yürürlüğe sokmak ne anlama geliyor?

Normal koşullarda, bu ‘tasarım’ nedeniyle, kazanan şirketin dava edilmesi gerekirdi. Kendisine emanet edilen halkın her kuruşunu özenle harcaması ve israf, kandırılma vs durumlarında hesap sorması görevi olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bu şirket hakkında herhangi bir cezai işlem yapıp yapmadığını, yargı yoluna gidip gitmediğini bilmiyoruz. 

Zaten, Topbaş’ın konuyu gündemden düşürmesi sonrasında olayın akıbetini soruşturmak gazetecilerin aklına gelmemiştir. Ta ki, Sayın Uysal yeni logoyu kullanmaya karar verinceye kadar! Şimdi, burada yayınladığım Sofya Metrosu logosunu Sayın Uysal önce incelesin. Sonra, bu logoyu tasarladığını iddia eden şirkete karşı ne yapacağını kendisinden hep birlikte öğrenmek istiyoruz.

BİR LOGO KAÇ PARA?
Elbette, olayın bir de “yaratıcılık bedeli” yönü var. Bazı dostlarımız diyor ki, ‘neden meblağa takılıyorsunuz. Tasarım zor iştir, bedeli de su parasına olamazdı’. Haklılar. Hem de, yerden göğe kadar. Gerçekten yaratıcılık zor iştir. Bu emeğin karşılığı hakkında hafife alacak bir söylemim olmaz. Ancak, isterseniz bir karşılaştırma yapalım. Dünyada bu işler nasıl yürüyor. Bir fikrimiz olsun.

2012 yılında, yine çok tartışmalı bir logoyu, Londra Olimpiyatları logosunu alalım, örneğin. 2012 Londra Olimpiyatları logosunu ‘Wolff Olins’ şirketi 400.000 Pound, yani (kur bu kadar yükseldiği halde!), bugünün parasıyla 3,5 milyon TL’ye tasarlamıştı.

Wally Olins ve Michael Wolf tarafından 1965’te Londra’da kurulan şirket Tata’dan, Mercedes’e, US TODAY’den Spotify’e, Skype’dan Telia’ya, Alibaba’daan Burgess’e, Qatar Museums’dan Unilever’e, Allianz’dan American Express’e varıncaya kadar dünyanın en büyük şirketlerine tasarımlar, kimlik ve ‘reimaging’ (imaj yenileme) çalışmaları hazırlıyor.

Uluslararası çalışmalar yürüten, dünyanın en önemli tasarım şirketlerinden birisinin, yine uluslararası bir logo için aldığı 3,5 milyon TL yanında, ulusal da değil, yerel de değil, sadece kentsel bir logo çalışması için yaklaşık 6 milyon TL ödenmesi sizce adil mi?

Sayın Mevlüt Uysal’ın konuyu her iki yönüyle de incelemesini ve ona göre kararını yeniden gözden geçirmesini bekliyorum. Sanıyorum, İstanbullular da, benimle aynı duyguyu paylaşacaklardır.

ÖNEMLİ NOT: 
Sayın Mevlüt Uysal’ın konu hakkında yaptığı açıklama, son anda posta kutuma düştü. 

Uysal şöyle diyor: “M” logosunun değiştirileceği ve bu değişim ile ilgili milyonluk harcama yapılacağına dair haberler tamamen asılsızdır.” Ve ekliyor: “Tek logo değişikliği 21 Mayıs 2016 yılında, şirketimizin “İstanbul Ulaşım AŞ.” olan unvanının “Metro İstanbul AŞ.” olarak değiştirilmesi nedeniyle yapılmıştır.”

Yani, istasyonlardaki logo kalacak, ama şirket yeni logoyu kullanacak! Bu kararın yönetişim, markalaşma, imaj vd ticari verimlilik açılarından değerlendirmesine girmeyeceğim. Ama, kullanılmasına karar verilen logonun Sofya metrosu logosu ile karşılaştırılması, bu kararı yeniden gözden geçirmek için yeterli olacaktır, kanaatindeyim.