İKÜde 2. Üretim Ekonomisi Kongresi: Sanayi 4.0

Kapitalizmin finansallaşmasına koşut olarak, üretim ekonomisi konusundaki çalışmalar da araka plana itilmişti. Bu konuda okurlarımıza Ümit Akçay ve Ali Rıza Güngenin aşağıdaki kitabını salık veriyoruz:

Kitabı Money for nothing parçası eşliğinde okumanızı salık veriyorum. Büyük bir orkestra eşliğinde, Mark Knopfler, Eric Clapton, Sting & Phil Collinsin birlikte bir canlı konser kaydı var ki, harika.

7 dakikalık kaydın 2.dakikasından sonrayı dinlemeniz de yeterli:

Neo-liberalizmin kalkınma ekonomisini arka plana itmesi de benzer bir olguydu, üniversiteden kürsüleri (yeni adıyla ana bilim dalları) kaldırılmış, bu konuda çalışan öğretim üyelerinin yıldızları sönmeye koyulmuş, yayınlar da azalmaya başlamıştı. Büyüme fetişizmi ortalığı sarmıştı, hala da geçmiş sayılmaz ya!   

Derken, 2008 finansal krizinden sonra kartlar yeniden karılmaya başlandı. Merkez ülkelerde küresel tedarik zincirlerinin yeniden yapılandırılması bağlamında, sanayi kesimine yönelik çalışmalara tekrar dönüldü. Bu rüzgarlardan biri de Almanların 2010lu yılların başında ortaya attığı Sanayi 4.0.

Bu rüzgarların üniversite düzleminde de etkileri görülmeye başlandı. Bu kapsamdaki çabalardan biri olarak İstanbul Kültür Üniversitesi de Üretim Kongresi (11-12 Nisan 2016) düzenledi. Kongrenin ana teması Sanayi 4.0 idi. Kongre, üç dergi tarafından desteklenerek düzenlendi: Akademi (TİSK), Çalışma ve Toplum (DİSK Birleşik Metal İş), Journal of Life Economics (yerli bir ekonomi dergisi).

Kongre bir açılış, dört bildiri oturumu ve bir panelden oluşturulmuştu. Açılış oturumunda İKÜ rektörü Prof.Dr. Semahat Demir, konuşmasında, Sanayi 4.0ın heyecan verici bir gelişme olduğu ve bu konuda İKÜnün inovasyon (yenileşim) bağlamında ön kuluçka merkezi olma işlevine soyunduğunun altını çizdi. Kongre başkanı Sinan Alçın ise, önümüzdeki dönemde çokça gündemde olacak ve  Almanyanın 2011de gündeme getirdiği Sanayi 4.0ın dışında kalmanın ülkemiz için de olanaksız olduğunu, işçinin ortadan kalkmayacağını işin başka türlü yapılacağını, eğitimin de buna uyarlanması gerektiğini belirtti. Açılış konuşmalarında, Nazan Çağlar, Sanayi 4.0 aşamasını devrim olarak nitelerken; Ali Şen ise hiçbir şeyin, bilgi üretiminin ve giderek başarının da tesadüfi olmadığını, bilimsel olmanın ve çalışmanın önemine dikkat çekti.

Açılış oturumunda Endüstri 4.0 başlıklı ana sunuşu yapan Gökmen Yağal (Honda Türkiye Genel Md. Yrd.) , konuşmasında öncelikle Sanayi 4.0ın akıllı robotlar- simülasyon (benzetim) – zenginleştirilmiş gerçeklik – nesnelerin interneti – bulut – siber güvenlik – büyük veri – akıllı robotlar biçimindeki döngüsünden söz etti. Yağal, daha sonra, Hondada Sanayi 4.0 uygulamalarına ait özellikle ürünler üzerinden örnekler sundu, örneğin öndeki arabayla durma mesafesini otomatik algılayıp fren yapma mekanizması vb. Yağalın altını çizdiği bir diğer önemli husus da, akıllı makinalar ve akıllı robotların yoğunlaşmasıyla daha yüksek yetkinlikli işgücü gereksiniminin artacağıydı. Yağal konuşmasında Sanayi 4.0ın ülkemize olası etkileri konusunda ise şunları belirtti: Küresel rekabet gücünün artması (yüksek maliyet verimliliği, yüksek üretim hızı ve esneklik, yüksek kalite ve düşük fire oranı) / Küresel değer zincirinden alınan yüksek katma değerli ürünler payının artması (ortaya çıkan verimlilik ve yetkinlikler ile şirketlerin küresel rekabette konumlarını korumaları ve güçlendirmeleri) / İşgücü profilinin gelişmesi (üretim, müşteri ve destek birimlerinin gelişmiş bir bağlanırlık düzeyine erişmesinin yeni iş olanakları yaratması ve nitelikli işgücü tarafından yapılabilecek yeni iş tanımlarının oluşması)

Yağalın konuşmasının ardından soru-yanıt bölümü olamadı. Çünkü Yağal, konuşmasına köprüdeki intihar girişimi nedeniyle trafik kaynaklı olarak geç başlayabildi. Bu da akıllara, Sanayi 4.0a geçmek için, öncelikle sosyal sorunların ve altyapı meselelerin çözülmesi gereksinmesini getirdi. Yağal, yetişmek için ara sokaklara sapmıştı, ama yol daha da tıkanmıştı. Belki de tek yol uçan arabalar idi!   

Kongrede, Sanayi 4.0 ile dolaylı olarak ilgili kimi bildiriler de (Türkiyede bilgi ekonomisi, Bilgi ekonomisine yön veren yaratıcı sınıf vd.) yer almış. Yanısıra, kapanış paneli de Sanayide 4. Devrimin Yansımaları olarak düzenlendi.