Anayasa Mahkemesi'nde Değişim Rüzgarları: Erdoğan'ın Atamaları ve Başkanlık İddiaları

Yargıtay ile yaşadığı Can Atalay krizi sebebiyle gözlerin çevrildiği Anayasa Mahkemesi, gelecek yıl eleştiri bir döneme giriyor. DW Türkçe’den Alican Uludağ’ın yargı kulislerine dayanarak aktardığı iddiaya göre, Atalay hakkındaki ‘hak ihlali’ kararına ‘ret’ oyu veren İrfan Fidan ve Muhterem İnce, AYM başkanlığını isteyen adlar.

Bu ikilinin, Erdoğan’ın AYM’ye yapacağı 3 yeni atamayla dengeler değiştiğinde başkanlık seçiminde avantaj sağlamak için ısrarla ‘ret’ oyu kullandığı iddia ediliyor.

ÜÇ ÜYENİN SÜRESİ DOLUYOR

15 üyeye sahip olan AYM'nin üç üyesinin görev süresi 2024 senesinde dolacak. Danıştay kökenli olan üye Muammer Topal'ın 12 senelik görev süresi 29 Ocak 2024'te dolacak. Anayasa'ya göre yükseköğretim kontenjanından atanan AYM Başkanı Zühtü Arslan'ın görev süresi ise 17 Nisan'da sona erecek. Görev süresi dolacak üçüncü isim ise Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri olarak görev yaparken ‘üst düzey yönetici’ kontenjanından AYM üyeliğine getirilen Emin Kuz olacak. Kuz, 12 Mayıs'ta AYM'den ayrılacak. Bu üç üyeyi, dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül atamıştı.

ERDOĞAN ÜÇ ÜYE ATAYACAK

Anayasa'ya göre görev süresi dolacak bu üç üyenin yerine ise AKP’liCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafınca atama yapılacak. Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı döneminde AYM'ye yedi üye atamıştı. Üç üyeyle birlikte Erdoğan'ın atadığı üye sayısı 10'a çıkacak. 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün atadığı üyeler arasında başkan vekili Hasan Tahsin Gökcan ile üye Engin Yıldırım kalacak. Kalan üç üyeyi ise TBMM seçmişti.

DENKLEM DEĞİŞECEK

Erdoğan'ın yapacağı atamalar ise AYM'deki denkleme doğrudan etki yapacak. Zühtü Arslan ve Emin Kuz, Yüksek Mahkeme'de ‘muhalif’ duruş sergileyen ve hak ihlalleri ile eleştiri yasaların iptal edilmesi yönünde oy veren altı üye arasında yer alıyordu.

‘MUHALİF’ ÜYE SAYISI DÜŞECEK

Zaman zaman üç üye de bu gruba destek veriyordu. Böylece sürpriz ihlal veya yasa iptali kararları çıkıyordu. Ancak bu iki ismin ayrılacak olması sebebiyle muhalif üye sayısı dörde düşecek ve AYM'de ihlal yönünde kararların çıkması zorlaşacak.

Muammer Topal ise AYM içinde iktidara yakın görünen üyeler arasında yer alıyor. Topal, son olarak Can Atalay sonucunda hak ihlali olmadığı yönünde oy veren üyeler arasında bulunuyordu.

AYM BAŞKANI KİM OLACAK?

Öte yandan Zühtü Arslan'ın görev süresinin dolacak olması sebebiyle Nisan ayına kadar AYM Başkanlığı seçimi yapılması gerekiyor. Geçen yıl yapılan seçimde, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın İrfan Fidan'ı işaret etmesine rağmen Zühtü Arslan sekiz oyla yeniden başkan seçilmişti. Fidan ise beş oy alabilmişti.

Ancak başkanlık seçiminde görev süreleri devam ettiği için Zühtü Arslan ve Emin Kuz oy kullanabilecek.

KULİSLERE GÖRE AYM'DE BAŞKANLIK İSTEYEN ÜYELER

AYM kulislerinde, İrfan Fidan'ın başkanlık iddiasını sürdürdüğü konuşuluyor. Buna karşılık 17 Ekim 2022'de AYM üyeliğine atanan eski İçişleri Bakan Yardımcısı Muhterem İnce'nin de başkan olmayı istediği öne sürüldü. Fidan ve İnce, AYM'nin Can Atalay'a ilişkin iki ihlal sonucunda da ‘karşı oy’ kullanmışlardı. Kulislerde, bu isimlerin ısrarlı şekilde karşı oy kullanmalarının perde arkasında ‘başkanlık hesabının’ yattığı ileri sürülüyor.

Bunlara karşılık üye Basri Bağcı da aday adayı olarak anılan adlardan. Seçimlerde daha önce Zühtü Arslan'ın başkan olmasını sağlayan sekiz üyenin tavrının ne olacağı, aralarından bir adı başkan adayı olarak çıkarıp çıkarmayacakları şimdilik bilinmiyor.

Ancak Yüksek Mahkeme'de 2024 yılı içinde Erdoğan'ın atayacağı üç ismin oy tercihinin, bundan sonraki yasa iptalleri ve hak ihlali kararlarına doğrudan etkisi olacak.