AYM'den kritik imar barışı kararı: Binaların depreme dayanıklılığından kamu da sorumlu olacak

Kahramanmaraş merkezli depremlerin peşinden, on binlerce yurttaş yaşamını kaybederken, iktidarın getirdiği 2018’de getirdiği ‘imar barışı’ kamuoyunda yeniden tartışılmaya başlandı. Anayasa Mahkemesi (AYM), konuya ilişkin dikkat çeken bir karara imza attı. AYM sonucunda, yapı kayıt belgesi verilerek; yasal hale getirilen kaçak ya da imara aykırı yapıların depreme dayanıklılığı mevzusunda yalnız bina sahiplerinin sorumlu tutulamayacağına hükmetti.

AYM’nin kararına göre, artık yapı kayıt belgesi verilen binaların deprem ya da kendiliğinden çökmesi gibi durumlarda oluşacak zararların giderilmesi için ilgili kamu kurumları aleyhine de tazminat davası açılabilecek.

İMAR BARIŞI 2018’DE YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

İmara aykırı ve kaçak yapılara ilişkin düzenleme 18 Mayıs 2018’de 7143 Sayılı Kanun ile yapıldı. 3194 Sayılı İmar Kanunu'na geçici 16. Madde eklenerek, afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amaçlandı. Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı, 31 Ekim 2018 tarihine kadar başvurulması ve şartların sağlanması halinde yapı kayıt belgesi verilebileceğini hüküm altına aldı. Böylece, yapı kayıt belgesi alan kaçak yapılar da yasal statü elde etmiş oldu.

Ancak düzenlemede, yapının depreme dayanıklılığı mevzusunda mesuliyet bina sahibinin sorumluluğuna bırakıldı. Böylece idarenin olası bir deprem hasarı ya da çökme gibi durumlarda tazminat gibi sorumluluklar altına girmeyeceği hükme bağlanmış oldu. Belgeler binanın depreme dayanıklı olup olmamasına bakılmaksızın verilirken, herhangi bir olumsuzlukta ortaya çıkacak olumsuzluklardan yalnızca bina sahipleri sorumlu tutuldu.

DANIŞTAY'A DAVA AÇILDI

Habertürk’te yer alan habere göre, Bakanlığın konuya ilişkin tebliğinin yayımlanmasının peşinden, bazı hükümlerinin iptali için Danıştay 6. Dairesi’nde dava açıldı. Daire yaptığı araştırmaların sonrasında bir hüküm yönünden Anayasa’ya aykırılık tespit edildi ve konuyu AYM’ye taşıdı. Yüksek Mahkeme; yapı kayıt belgesi verilen yapının depreme dayanıklılığı mevzusunda idarenin değil yalnız bina sahibinin sorumlu olacağına dair hükmün iptalini istedi.

AYM OY BİRLİĞİ İLE İPTAL ETTİ

AYM, Danıştay’ın itirazını haklı bularak, ilgili düzenlemenin oybirliğiyle iptaline karar verdi. Kararda; idarenin denetim ve gözetim sorumluluğunun devam ettiği bir mevzuda idare aleyhine tazminat davası açılamamasının Anayasa’ya aykırı olduğuna dikkat çekti.

AYM’nin kararı sonrası, yapı kayıt belgesi alan ve yasal statüye kavuşan binalarda deprem gibi etkenlerle yaşanabilecek olaylardan kamu kurumları da sorumlu olacak. Böylece vatandaşlar kamu kurumları aleyhine dava açabilecek.

3 MİLYONU AŞKIN BİNAYA YAPI KAYIT BELGESİ VERİLDİ

Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın verilerine göre; imar affından 5 milyon 849 bin konut ve 1 milyon 237 bin ticari olmak üzere 7 milyon 86 bin adet bağımsız bölüm yararlandı. 3 milyon 110 bin adet Yapı Kayıt Belgesi verildi.