Barış Pehlivan: Resmi rapordaki yüzleşme

Görkemli cenaze törenleri düzenlemekte, yürek titreten ağıtlar yakmakta, “unutmayacağız” demekte çok ustayız. Halbuki bir ihtimal daha var; o da yaşatmak. 

Önceki Arka Bahçe’de Sayıştay’ın AFAD raporlarını okudunuz. Yardım bilgilerinin sağlıklı tutulmadığını ve bağış paralarının akıbetinin belirsiz olduğunu öğrendiniz. 

Hatta ve hatta, AFAD’a ait 25 depoda bulunan çadırların, battaniyelerin, mutfak ve giyim malzemelerinin kaydını dahi bulamamıştı Sayıştay denetçileri. 

Bitmiyordu. Sayıştay’ın 2017 raporunda çarpıcı bir nokta daha vardı. Aynen alıntılıyorum: 

“Depolarda dağıtılmayı bekleyen yardım malzemeleri miktarı, çeşidi Başkanlık’ta takip edilememektedir. Ulusal veya uluslararası yardım kuruluşlarınca bağış yoluyla yapılan ayni yardımların bilgisi de iletilmemektedir. Böylelikle Geçici Barınma Merkezleri’ndeki gerçek ihtiyaçlar tespit edilememekte, Afet ve Acil Yardım Ödeneği’nden aktarılan tutarlar etkin kullanılmamaktadır. Sağlıklı ihtiyaç analizleri yapılamamaktadır.  

Geçici Barınma Merkezleri’ne gelen yardımların, barındırılanlara ne kadarının dağıtıldığı ne kadar kaldığının bilgisi sağlanamamaktadır. Bu durum gelinen noktada suiistimallere çok açıktır. Yardım malzemelerinin dağıtımı, depo sorumlusunun uygulama yöntemine (takdirine) göre değişmektedir.” 

Özetle, AFAD elindeki veya dağıttığı yardım malzemelerini bilmiyordu. Sayıştay diyordu bunu, ne acı!

İşte bu tespitlerin ardından yıllar yıllar geçti. Peki, çözüldü mü sorunlar? 

Bu kez de AFAD’ın bizzat kendisi yanıt versin.

Fehmi Koru: Enkazların başında “Sesimi duyan var mı?” diye haykıranları Patagonya’dakiler bile duydu da…

Hatırlayın, 23 Kasım 2022’de Düzce’de 5.9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. AFAD’ın o depremde nasıl sınav verdiğini ise gazetemizden Sena Tufan’ın özel haberinden öğrendik. Acı tesadüfe bakın ki Kahramanmaraş merkezli depremlerden iki gün önceki o haberde, AFAD’ın Düzce depremiyle ilgili kendi raporu konu ediliyordu.

Ve maalesef ki AFAD daha geçen yıl, can kaybının dahi olmadığı o depremde bakın hangi konularda sınıfta kalmıştı:

“Çadırların farklı noktalara kurulması, güvenlik sorunlarına neden olmuş, çadırların takip kontrolü sağlanamamıştır. Birçok noktada yemek dağıtımında sorunlar yaşanmıştır. Çadırlara kabulde herhangi bir standart olmadığından, kalanların listesi ancak birkaç gün sonra hazırlanabilmiştir. Hasarlı bina korkusunun yanı sıra vatandaşlarımızda, çadır alanlarında kalanlara yardım yapılacağı beklentisi çadır talebini artırmıştır. Çadır dağıtımında teslim muhtarlara yapıldığından bireysel takip sağlanamamıştır.”

CHP milletvekili Gamze Taşcıer’in yıllar içinde neden bir şey değişmediğini İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya sorduğunu ve halen yanıt beklediğini hatırlatıp, devam edelim...

AFAD: YETERSİZ KALDIK

TAMP’ı duyanınız oldu mu? Açılımı, Türkiye Afet Müdahale Planı. Bugün depremin yaşandığı 10 ilde devletin attığı her adım TAMP kapsamında belirleniyor. Doğru da yanlış da İçişleri Bakanlığı’nın hazırladığı TAMP’ın karnesine yazılıyor.

Peki, bakın AFAD’ın kendi raporu Düzce depremi için neler diyor: “TAMP kapsamında il ve ilçelerde yeterli koordinasyon sağlanamamıştır. Afet gruplarının hazırlıksız olması AFAD merkezinin yerinin yanlış seçilmesi, kurumlar arası işbirliği ve koordinasyonun yetersiz kalması sağlıklı bir yönetim sürecinin önüne geçmiştir. TAMP sağlıklı olarak işlemediğinden görev ve sorumluklar ortada kalmış, kurul anlık çözüm üretme yoluna gitmiştir. (...) Sahadan alınan bilgilere göre yöneticilerin doğru şekilde bilgilendirilmesi ve afet öncesinde planlandığı şekilde müdahalenin gerçekleştirilmesi gerekirken afet yönetim sürecinde yöneticiler anlık çözümler üretmek ve sonuçları kestirilemeyen durumlarla karşı karşıya kalmıştır. (...) Her ne kadar senaryo 7.2 Mw büyüklüğünde bir depreme göre hazırlanmış olsa da yapılan hazırlıkların büyük bir afetin müdahalesini karşılamadığı, personel araç ve diğer kaynak kapasitesinin yeterli olmadığı anlaşılmaktadır.” 

Sözün özü...

Devletin depremi resmi raporlarla ortada. Mesele, bu enkazın nasıl kaldırılacağında...