Dijital Türk lirası geliyor

2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'ndan edinilen bilgiye göre, gelecek yıl da enflasyon, para politikası ve mali piyasalara yönelik ödemli adımların atılmasına devam edilecek.

Buna göre, 2023'te, liralaşma stratejisi adımlarının hayata geçirilmesi başta olmak üzere, para ve maliye politikası araçlarının koordineli bir biçimde uygulamaya konularak finansal istikrarı gözetmek ve fiyat istikrarını sağlamak amacı doğrultusunda hareket edilecek.

Bu dönemde, para, maliye ve gelirler politikaları koordineli olarak yürütülecek. Enflasyonu kademeli olarak hedeflenen seviyelere düşürmeyi amaçlayan ihtiyatlı para politikası önlemleri maliye ve gelirler politikaları tarafından da desteklenecek. Gelirler politikası gelir dağılımı adaletini güçlendirecek ve fiyat istikrarını gözetecek şekilde belirlenecek.

Mal ve hizmet piyasalarında rekabeti temin edecek, geliştirecek ve yeni doğrudan yatırımlar için daha elverişli bir ortamın tesisine katkı sağlayacak çalışmalar sürdürülecek.

Dalgalı kur rejimi uygulamasına devam edilecek

Para politikası kararları, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurlardaki gelişmeler dikkate alınarak oluşturulacak.

Dalgalı kur rejimi uygulamasına devam edilecek. Kurlarda sağlıksız fiyat oluşumlarının gözlenmesi veya aşırı oynaklık durumunda piyasalarda istikrarın sağlanması amacıyla gerekli adımlar atılacak.

2023 yılında politika kararlarının iletişimi kapsamındaki uygulamalara devam edilecek. Kamuoyunun daha geniş kesimlerinin kararları anlayıp yorumlayabilmeleri amacıyla dijital araçların daha etkin kullanımı ve hedef kitlelere kararların açıklanması konusunda çalışmalar yapılacak.

Soğuk hava deposu yatırımlarına destek

Dönemsel fiyat dalgalanmalarının asgariye indirilmesini sağlayacak soğuk depo zincirleri desteklenecek. Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı kapsamında teklif edilen projelerde soğuk hava deposu yatırımlarına destek verilecek.

Tarım ürünlerinde arz ve rekolte tahminlerinin sağlıklı yapılabilmesine imkan veren bir erken uyarı sistemi kurularak, gıda ürünlerinde fiyat dalgalanmasının büyük veri ve ileri analitik yöntemler kullanılarak yakından takip edileceği "Ürün Gözetim Mekanizması" hayata geçirilecek.

Veri toplama, analiz, izleme ve karar destek hizmetleri dijital ortamda oluşturularak tarımsal ürünlerin arz güvenliğini sağlamaya yönelik "Arz Güvenliği Takip Sistemi" kurulacak.

Taze meyve sebze piyasasında mevsimselliği ve yüksek fiyat artışlarını dengeleyici bir unsur olarak teknolojik örtü altı üretim ile modern sulama sistemleri desteklenecek.

Mali piyasalara yönelik adımlar kapsamında reel sektörün finansman ihtiyacına düşük maliyetle cevap verebilen, farklı nitelikteki finansal araçları güvenilir kurumlar aracılığıyla geniş bir yatırımcı tabanına sunabilen ve İstanbul'un cazip bir küresel finans merkezi olma hedefini destekleyen, kurumsal yapısı güçlü bir finansal sektörün oluşturulması temel amaç olarak belirlendi.

Buna göre, finansal kuruluşların ana ortaklarını ve tüm iştiraklerini kapsayan mevcut konsolide denetim çerçevesinin etkinliği artırılacak.

Çin ile yapılan anlaşma

Uluslararası ticaret sisteminde kabul görecek alternatif para ve ödeme sistemleri geliştirilmesi amacıyla ülke iş birlikleri tesis edilecek ve çalışmalar sürdürülecek. Bu kapsamda, ikili anlaşmalar yoluyla yerel para cinslerinden ticaret imkanları artırılacak.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)-Çin Merkez Bankası arasında yenilenen "Para Takası Anlaşması" kapsamında firmalara Çin yuanı reeskont kredisi kullandırılmasına benzer uygulamalar Türkiye ile finansal ve ticari ilişkileri yoğun olan ülkelere yayılacak.

Bazı ülkelerle karşılıklı olarak finansal piyasalarda enerji ticareti ödemeleri dahil milli para cinsi işlemlere başlanması, Türk lirası varlıklara yatırım yapılması, milli kredi kartlarının kabulü ve finansal işlemlerin milli para cinsinden gerçekleştirilmesi, bankalar arası iş birliği ve iletişimin güçlendirilmesi için hayata geçirilen önlemlerin diğer ticaret ortakları ile de geliştirilmesi için girişimde bulunulacak.

Dijital Türk lirası testleri

Blokzincir tabanlı dijital merkez bankası parası uygulamaya konulacak. Merkez Bankası Dijital Türk Lirası Araştırma Geliştirme Projesi ikinci faz pilot bulguları doğrultusunda, dijital Türk lirasının ödemeler için kullanımı testlerine başlanacak.

Dijital Türk lirası sistemlerinin dijital kimlik ve FAST sistemleri ile araştırma-geliştirme kapsamında entegrasyon çalışmaları tamamlanacak. Toptan dijital para çalışmaları kapsamında bankalar ile araştırma, geliştirme ve test çalışmaları yapılacak.

Uluslararası iyi uygulamalardan yararlanılarak firmalara fırsat eşitliği sağlayan, güvenli bir finansal teknoloji (fintek) ekosisteminin oluşumu desteklenecek. "Düzenleme Deney Alanı ve Endüstri Deney Alanı" oluşturulacak.

İstanbul Finans Merkezinin faaliyete geçişini takiben "İstanbul Finans ve Teknoloji Üssü" kurulacak.

Dijital Türk lirası nedir?

Dijital para sistemlerinin yaygınlaşması ve kullanım alanlarının giderek artmasından sonra çağı yakalamak adına harekete geçen TCMB, dijital Türk lirası üretmek için yerli teknoloji firmalarıyla bir araya geldi.

Yaklaşık bir yıl önce imzalanan protokolün ardından çalışmaları hızla sürdürülen Dijital Türk Lirası Sistemi Geliştirme Projesi'nde HAVELSAN, Dijital Türk Lirası Ağı için altyapının hazırlanması, bu ağ için Dağıtık Defter Platformu'nun kurulumunun yapılması, platform ile çalışacak akıllı sözleşme ve arka-uç uygulamalarının hazırlanması sorumluluklarını üstlendi.

Prototip dijital kimlik yönetim altyapısının hazırlanması ve entegrasyonunun yapılması, mobil cüzdan uygulamasının hazırlanması görevlerini yerine getiren HAVELSAN, ayrıca dijital paranın ihraç, dağıtım, çevrim içi ödeme/aktarım ve itfa senaryolarının test edilmesi, pilot uygulama sürecinin yürütülmesi, sistem performans ve kullanıcı deneyimi ölçümlerinin raporlanması gibi konularda hem destek hem de geliştirici olarak görev alıyor.

HAVELSAN, siber güvenlik ve veri analitiği konularında da Dijital Türk Lirası Geliştirme Projesi'nin sorumluluğunu üstleniyor.

Güvenlik testleri de yapılacak
Proje kapsamında, geliştirme, test, simülasyon ve iş takip araçlarının proje paydaşlarının kullanımına sunulacağı ortam HAVELSAN sunucuları üzerinde yer alacak.

Saldırı tespiti, olay izleme ve analiz, zafiyet denetimi, güvenlik analizi, sızıntı algılama, sızma testi çalışmaları yine HAVELSAN bünyesinde gerçekleştirilecek.

Birinci faz pilot uygulama çalışmaları kapsamında TCMB nezdinde prototip "Dijital Türk Lirası Ağı" tesis edilerek teknoloji paydaşlarıyla dar kapsamlı ve kapalı devre pilot uygulama testleri gerçekleştirilecek.

Dar kapsamlı Dijital Türk Lirası Ağı'nın oluşturulmasının ardından katılımcı paydaş kurumlar, çalışanlarının dijital para işlemlerinin gerçekleştirilmesini ve kullanıcı deneyimiyle sistem performansının ölçülmesini amaçlıyor.

Dijital Türk lirası kullanımının önce projede iş birliği yapan kurumların çalışanları tarafından pilot uygulama olarak kullanılması ve çalışanlara kendilerine tanımlanacak dijital cüzdan aracılığıyla alışveriş yapma imkanı sağlanması hedefleniyor.