Dünya Bankası'ndan dış borç uyarısı: Türkiye ilk 10'da

Dünya Bankası, koronavirüs salgını nedeniyle düşük gelirli ülkelerin borçlarının 2020 yılında yüzde 12 arttığını kaydetti. İlk 10 ülke arasında Türkiye'de yer alırken Dünya Bankası, borç seviyesinin düşürülmesi için acil önlem çağrısı yaptı.

Dünya Bankası, 'Uluslararası Borç İstatistikleri 2022' raporunu yayımladı. Koronavirüs salgınının düşük gelirli ülkelerin borç miktarında artış yaşattığının belirtildiği raporda 2020 yılında bu ülkelerin borçlarının yüzde 12 artarak 860 dolara yükseldiği açıklandı. söz konusu ülkeler listesinin ilk 10'unda Türkiye de var.

Dünya Bankası Başkanı David Malpass, ‘Uluslararası Borç İstatistikleri 2022’ başlıklı raporla ilgili gazetecilere yaptığı açıklamada, düşük ve orta gelir düzeyine sahip ülkelerin borç miktarlarında hızlı bir artış kaydedildiğini söyledi. Malpass, bu ülkelerin sürdürülebilir borç seviyesine erişmesi için kapsamlı çaba harcanması gerektiğinin altını çizdi.

David Malpass, Dünya Bankası'nın raporuyla ilgili açıklamasında "Bu soruna borçları azaltma, hızla yeniden yapılanma ve şeffaflığı arttırma gibi kapsamlı bir yaklaşım sergilememiz gerekiyor" dedi.

Dünyanın en yoksul ülkelerinin yarısının dış borç krizi içinde olduğunu ya da bu tür bir kriz riski taşıdığını söyleyen Dünya Bankası Başkanı, ülkelerin ekonomik iyileşme sağlaması ve yoksulluğu azaltması için sürdürülebilir borç seviyesini sağlamak gerektiğini kaydetti.

Rapor, düşük ve orta gelirli ülkelerin toplam dış borçlarının 2020'de yüzde 5,3 oranında artarak 8 trilyon 700 milyar dolara yükseldiğini ortaya koyuyor.

Dış borçların gayrisafi milli geliri ve ihracattaki büyümeyi geçtiği kaydedilen raporda dış borcun gayrisafi milli gelire oranının 2020'de 5 puan artarak yüzde 42'ye çıktığı belirtildi. 2019'da yüzde 126 olan borcun ihracata oranıysa 2020'de yüzde 154'e tırmandı.

BORÇLARIN ASKIYA ALINMASI YIL SONUNDA BİTİYOR

Dünya Bankası Başkanı Malpass, G-20 ülkelerinin borç ödemelerini geçici olarak erteleme çabasının bir parçası olan Borç Ödemelerini Askıya Alma Girişimi'nin (DSSI) süresinin bu yılın sonunda dolacağını hatırlatarak borçların acilen yeniden yapılandırılmasının önemli olduğunu vurguladı.

G-20 ülkeleri ve alacaklı ülkelerden oluşan Paris Kulübü, sürdürülebilir olmayan borçların yeniden yapılandırılması amacıyla geçen yıl Borç İşlemleri İçin Ortak Çerçeve girişimini oluşturmuş, ancak bu girişimden yararlanmak için sadece üç ülke, Etiyopya, Çad ve Zambia başvuruda bulunmuştu.

ÖZEL SEKTÖR YAPILANDIRMAYA SICAK BAKMIYOR

David Malpass, Ortak Çerçeve kapsamındaki borç yapılandırmasının bir parçası olarak borç ödemelerinin donduruması seçeneğinin de değerlendirilebileceğini söyledi. Ancak şimdiye kadar borçların yeniden yapılandırılmasına sıcak bakmayan özel sektördeki alacaklıların da katılımını sağlamak için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.

Rapor, çok uluslu ülkelerden düşük ve orta gelirli ülkelere olan net para akışının 2020'de 117 milyar dolara yükseldiğini, bunun son on yılın en yüksek seviyesi olduğunu kaydediyor.

Düşük ülkelere verilen net borçlar da yüzde 25 oranında artarak 71 milyar dolara çıktı. Bu da son on yılın en yüksek seviyesi olarak kayda geçti.

Dünya Bankası Baş Ekonomisti Carmen Reinhart, borçları yüksek olan ülkelerin karşı karşıya oldukları zorlukların faiz oranlarının artmasıyla beraber daha da kötüleşeceği uyarısında bulundu.

Dünya Bankası, küresel borç seviyeleriyle ilgili şeffaflığı güçlendirmek için dış borçlar hakkında daha fazla ayrıntı vererek 2022 raporunun kapsamını genişlettiğini bildirdi.

Veriler artık borç alan ülkelerin borç stoğunun dökümünü de içeriyor. Bu dökümde ülkelerin her bir kamu ve özel kreditöre borçlu olduğu miktar, borcun döviz birimi ve alınan kredilerin hangi şartlara bağlı olduğu belirtiliyor.

TÜRKİYE RAPORUN NERESİNDE?

2020 sonunda en yüksek dış borç stoğu olan ilk on ülke arasında Türkiye de yer alıyor. Bu gruptaki diğer ülkeler Arjantin, Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya, Meksika, Rusya Federasyonu, Güney Afrika ve Tayland olarak sıralanıyor.

Avrupa ve Orta Asya’da tahvil ihracı 2020 yılında yüzde 8 oranında azaldı. Bu azalma, hem kamu hem de özel sektörde, sırasıyla yüzde 7 ve yüzde 12 oranlarında kaydedildi. Bu bölgede en çok tahvil ihracı yapan üç ülke Rusya Federasyonu, Romanya ve Türkiye oldu. Bu üç ülkedeki devlet ve özel sektör tahvilleri, bölgedeki toplam tahvillerin yüzde 80’ini oluşturuyor.

Avrupa ve Orta Asya bölgesinde en çok doğrudan yabancı yatırım (FDI) alan ikinci ülke olan Türkiye’ye para akışı 2020’de yüzde 17 oranında azalarak 8 milyar 700 milyon dolara geriledi. Ancak 2020’nin ikinci yarısında Türkiye’ye giren para miktarında artış olması, darboğazı engelledi. Fransız Metric Capita şirketinin ilaç imalatı sektörüne yaptığı 200 milyon dolarlık yatırımı ve Katar Yatırım İdaresi’nin Borsa İstanbul’un yüzde 10’unu satın almak için ödediği 200 milyon dolar, Türkiye’ye yapılan en büyük yabancı yatırımlar olarak niteleniyor.