Ekonomide yıkım uyarası: İşgücünün kayıplarını kontrol edemezsek tahribat artacak

TEPAV, Covid-19’un artıracağı işsizliğin, düşük gelirli hanehalkı gelirlerini yıkıma uğratacağı konusunda uyardı: İşgücünün kayıplarını kontrol edemezsek virüsün tahribatı artacak.

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), koronavirüs salgınının ekonomi üzerindeki etkilerinin arttığını ortaya koydu.

“Covid-19’un Ekonomiye Etkisinin Elektrik Tüketimi İle Takibi” başlıklı araştırmaya göre, Türkiye’deki elektrik tüketimi bir önceki yıla kıyasla 23 Mart haftasında yüzde 6, 30 Mart haftasında yüzde 11 azaldı. 6-10 Nisan döneminde ise bir önceki yıla kıyasla Türkiye’deki elektrik tüketimi yüzde 17 düştü.

Cumhuriyet'te yer alan TEPAV’ın Perakende Güven Endeksi (TEPE) sonuçlarına göre ise, Mart 2020’de anket katılımcılarının yüzde 12’si geçen 3 ayda işlerinde iyileşme olduğunu belirtirken, yüzde 69’u kötüleşme olduğunu dile getirdi. Kötüleşme olduğunu belirtenlerin oranı Mart 2019’da yüzde 62, Şubat 2020’de yüzde 65’ti. Sektör bazında incelendiğinde ise işlerinin kötüleştiğini beyan edenlerin en fazla olduğu sektörler yüzde 79 ile mobilya ve ev içi kullanım ürünleri, yüzde 75 ile elektrikli ev aletleri, yüzde 72 ile yiyecek, içecek ve tütün ürünleri ve yüzde 71 ile tekstil, hazırgiyim ve ayakkabı sektörü oldu. Katılımcıların yüzde 20’si tedarikçilerden siparişlerinin önümüzdeki 3 ayda artacağını, yüzde 39’u ise azalacağını kaydetti.

SATIŞLAR AZALACAK

Katılımcıların yüzde 26’sı satışlarının önümüzdeki 3 ayda artacağını, yüzde 36’sı azalacağını bildirdi. Satışlarında artış bekleyenlerin oranı Mart 2019’da yüzde 41, Şubat 2019’da ise yüzde 33’tü. Mart 2020’de satış beklentisi en yüksek olan sektörler yüzde 31 ile birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar ve yüzde 30 ile yiyecek, içecek ve tütün ürünleri sektörleri. Satış beklentisi en düşük olan sektörler ise yüzde 48 ile mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri, yüzde 45 ile yiyecek, içecek ve tütün ürünleri ve yüzde 43 ile tekstil, hazır giyim ve ayakkabı sektörü oldu.

Anket katılımcılarının yüzde 45’i satış fiyatının önümüzdeki 3 ayda artmasını, yüzde 26’sı azalmasını öngörüyor. Satış fiyatında en fazla artış bekleyen sektörler yüzde 54 ile yiyecek, içecek ve tütün ürünleri ve motorlu taşıtlar sektörleri.

İŞLER KÖTÜ, TAHRİBAT BÜYÜYEBİLİR

TEPAV’ın araştırmasına göre, katılımcıların yüzde 61’i kötüleştiğini belirtti.

“Korona Günlerinde İstihdamı ve Kırılgan Kesimleri Korumak” başlıklı çalışmada ise şu değerlendirmeye yer verildi: “Türkiye bu salgına zaten çok yüksek işsizlik oranlarıyla yakalandı. Covid-19 yüzünden eklenecek işsizler ve bu boyutlarda işsizliğin özellikle düşük gelirli hanehalklarının gelirlerinde yol açacağı yıkım sorunu, büyük çaplı bir insani sorunun da habercisi.

Salgının seyrine bağlı olarak, gerekirse enflasyon ya da kamu borç yükü kaygısı gözetmeden (Fransa, Danimarka ve İngiltere örneklerinde görüldüğü gibi) faydalanma kriterlerini evrensel tutmak ve kısa bir süreliğine devletin son çare işveren olarak müdahale etmesine olanak tanımak gerekiyor. Unutmayalım ki evde kal çağrıları ile sağlığını korumaya çalıştığımız işgücünün yaşayacağı maddi ve manevi kayıpları kontrol etmediğimiz sürece bu virüsün ekonomi üzerinde yaratacağı tahribat daha da büyüyecek.”